Anayasa Mutabakat Komisyonu

TBMM Başkanı İsmail Kahraman, yeni anayasa çalışmalarına ilişkin, "Milletimizin temsilinde yüzde 97'nin üzerinde bir orana sahip bulunan Meclisimizin yeni bir anayasa yapmaya; darbe yönetimlerinden daha fazla hak sahibi olduğu elbette şüphesizdir" dedi.

Kahraman, Anayasa Mutabakat Komisyonu'nun ilk toplantısının açılışında yaptığı konuşmada, 24. Yasama Dönemi'nde çalışma yapan Anayasa Uzlaşma Komisyonu Başkanı Cemil Çiçek ile diğer partilerin temsilcilerine, katkıda bulunan sivil toplum kuruluşlarına, vakıf ve derneklere, kurum ve şahıslara teşekkür etti.

Yeni kurulan komisyonun, önceki çalışmalardan yararlanarak yeni bir başlangıç yapacağının altını çizen Kahraman, bu çalışmaların bir mutabakat ile sonuçlanacağını ümit ettiğini vurguladı.

"Böylece, 26. Yasama Dönemi siyasi tarihimizde müstesna bir yere sahip olacaktır" diyen Kahraman, "24. Yasama Dönemi'nde kurulan Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun yaptığı çalışmalar ile mevcut komisyonun çalışmalarının rahatça takip edilmesi ve sağlayacağı kolaylıklar açısından, kurulan komisyonumuzun Anayasa Mutabakat Komisyonu olarak adlandırılmasının daha doğru olacağı düşüncesindeyim" değerlendirmesinde bulundu.

-"Anayasa yapımı süreci sabır isteyen zorlu bir süreçtir"

Komisyon çalışmaları hakkında, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve çalışmaların desteklenmesi yönünden basın mensuplarının da katkı sağlayacağını belirten Kahraman, "Tabiatıyla, yeni bir Anayasa yapımı süreci kolay bir süreç değildir. Sabır, dikkat, emek ve ihtimam isteyen zorlu bir süreçtir" dedi.

Kanunların yapılmasında iki yol bulunduğunu hatırlatan Kahraman, şöyle devam etti:

"Hükümetin hazırladığına kanun tasarısı, milletvekillerinin hazırladığına Kanun teklifi denmektedir. Anayasada yapılacak değişiklikler milletvekillerinin vereceği kanun teklifi ile olur. Buna ait hükümler, Anayasanın 175. maddesinde düzenlenmiştir.

Özetlemek gerekirse; Anayasa hususundaki kanun teklifleri milletvekili tam sayısının en az üçte birinin yani 184 milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlığına sunulur. Teklifler, Anayasa Komisyonunda görüşülür. Teklif daha sonra Genel Kurulda 2 defa görüşülmekte, birinci görüşmede önce teklifin tümü üzerinde konuşmalar yapılmaktadır. Konuşmaların ardından teklifin maddelerine geçilmesine ait gizli oylama yapılır.

İkinci görüşmede, yalnızca maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülür. İkinci görüşmede üye tamsayısının beşte üçünden yani 330'dan az oy alan maddeler reddedilmiş sayılır. İkinci görüşmeden sonra ise teklifin tümüne ilişkin gizli oylama yapılır. Üye tamsayısının beşte üçünden, 330'dan az oy alan teklifler reddedilmiş sayılır. Kanun teklifi; üye tamsayısının beşte üçü olan 330 ila 367 arasında bir oyla kabul edilirse doğrudan referanduma gidilir.

Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu olan 367 ve daha fazla bir oyla kabul edilen anayasa değişikliğine ilişkin kanunun tümü veya gerekli görülen maddeleri, Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazete'de yayımlanır. Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu şeklinde olması gerekir. TBMM, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halkoylamasına sunulması halinde, anayasanın değiştirilen hükümlerinden hangilerinin birlikte, hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar. Komisyonumuzun yapacağı çalışmalar sonunda hazırlayacağı taslak metin, ümit ederim ki tüm siyasi partilerimizden milletvekillerinin ortak imzasıyla TBMM'ye sunulur."

-"Meclisimiz milletten aldığı yetkiye layık olduğunu göstermelidir."

Kahraman, 1961 Anayasası'nı hazırlayan heyette

Anayasa Hukuku Profesörü Hüseyin Nail Kubalı ile yaptığı bir sohbeti de aktararak, "Kendisine, 'Hocam hazırladığınız anayasanın tatbikatını ve ortaya çıkan sıkıntı ve tıkanıklıkları yaşadınız. Ne dersiniz?' diye sordum. Cevabı dikkate değerdir; 'Biz odadaki 23 kişiye anayasa hazırlamışız. Dışarıda bir Türkiye olduğunun farkında değildik' dedi.

Hazırlayacağımız anayasa, millet ve devlet kaynaşmasını sağlayan bir temele oturtulmalı ve 78 milyonu kucaklamalıdır" ifadelerini kullandı.

12 Eylül yönetiminin, 1982 Anayasası ile Türkiye'ye bıraktığı otoriter mirasın, kısmi değişikliklerle devam ettiğini anımsatan Kahraman, geçmişte yapılan değişikliklerin, bu Anayasanın restore edilerek demokrasinin evrensel standartlarına ulaşılamayacağını gösterdiğini kaydetti.

Bütün toplumsal ve siyasal kesimlerin bu konuda genel bir mutabakat içinde olduklarına dikkati çeken Kahraman, şunları söyledi:

"1982 Anayasası yamalı bohçaya dönmüştür. 34 yılda 17 kere değişmiştir. 113 maddesi, yani yüzde 63'ü değiştirilmiş durumdadır. Günümüze cevap vermekten, Türkiye'yi geleceğe taşıma yeterliliğinden uzak olduğu ortadadır.

Milletimizin temsilinde, yüzde 97'nin üzerinde bir orana sahip bulunan Meclisimizin yeni bir Anayasa yapmaya; darbe yönetimlerinden daha fazla hak sahibi olduğu elbette şüphesizdir.

1 Kasım 2015 tarihinde yapılan 26. Dönem Milletvekili Genel Seçimi ile ilgili Yüksek Seçim Kurulunun açıkladığı tutanaklar, mevcut Meclisin milli iradeyi güçlü bir şekilde yansıttığını ve temsil ettiğini ortaya koymaktadır. Buna göre, 26. Yasama Dönemi'nde TBMM'de grubu bulunan siyasal partilerin aldığı toplam oy sayısı, 46 milyon 635 bin 959'dur. Meclis'in temsil oranı; kayıtlı seçmen sayısı esas alınırsa yüzde 81, oy kullanan seçmen sayısı esas alınırsa yüzde 96, geçerli oy sayısı esas alınırsa yüzde 97 gibi çok yüksek bir düzeyde gerçekleşmiştir.

TBMM, ülkemizdeki seçkin insanların toplandığı, fikri yönden, temsil ve örnekleme bakımından fevkalade üst seviyededir. Meclisimizde her ilimizden seçilerek gelmiş kabiliyetli, meziyetli bir kadro mevcuttur. Ülkemiz, siyasi katılımın ve siyasi temsilin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda hala darbe yönetiminin dayattığı, üstelik pek çok soruna yol açtığı ve yetersizliklerle malul olduğu bilinen bir Anayasa ile yönetilmeye müstahak değildir. Meclisimiz yeni bir Anayasayı hayata geçirerek, milletten aldığı yetkiye layık olduğunu göstermelidir."

-"Vaatlerin gereği yerine getirilmelidir"

Bugün, 1982 Anayasası'nın hazırlanış şartları, hedeflediği düzen ve yol açtığı sonuçlar itibariyle Türkiye'ye yakışmadığı yönünde toplumda genel bir fikir birliği bulunduğunu dile getiren Kahraman, Mecliste bulunan siyasi partilerin seçim beyannamelerinde mevcut anayasayı değiştirmeyi vaat ettiklerini da hatırlattı.

"Bu vaatlerin gereği yerine getirilmelidir" diyen Kahraman, "Gayemiz, toplumun hiçbir kesiminin dışlanmadığı, her kesimi kapsayan ve zihinlerde meşruluğu şüpheli olmayan bir temel kanun yapmaktır. Önceki çalışmada olduğu gibi, yeni ve sivil bir anayasanın toplumun ortak beklentisi olduğunu dikkate alacağız ve çalışmalar boyunca bu beklentinin boşa çıkarılmaması gayreti içinde olacağız" şeklinde konuştu.

Çalışmalarda gözetilmesi gereken hedefin, bütünüyle kendi siyasi düşüncesine yakın bir anayasanın kabul edilmesini sağlama refleksini sergileme olmaması gerektiğine vurgu yapan Kahraman, farklı fikirleri, evrensel ilke ve değerlerle uyum içinde olacak şekilde yorumlayıp, ortak bir noktada birleştirmek gerektiğini söyledi.

Kahraman, "Komisyon çalışmalarındaki mutabakat, toplumsal uzlaşma zeminini besleyecektir. Milletimizin bizden beklentisi görüş ve fikir teatisinde bulunmamız, ülkemizin barış, mutluluğu ve güvenliği için el ele vermemizdir" diye konuştu.

Meclis Başkanlığının, çalışmaların yakından takip edilebilmesi için yeni anayasa internet sayfasını aktif hale getirdiğini de bildiren Kahraman, bu sayfada, komisyonun çalışmalarının yanı sıra anayasa konusunda bütün bilgi ve belgelerin toplu olarak kullanıma sunulacağını söyledi

Kahraman, sözlerini "Sorumluluğu yüksek bir görevin üstesinden geleceğinize, sizlerin ve bütün katkı sunanların büyük bir işi başarmanın mutluluğunu yaşayacaklarına gönülden inanıyorum.

Geleceğin Türkiye'sini şekillendirmenin yol haritası olacak yeni sivil anayasayı yapacağınıza olan inancımı yenileyerek, hepinize çok teşekkür ediyor, başarılar diliyorum" diyerek bitirdi.

(Bitti)