Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği Yayımlandı

Haklarında adli kontrol tedbirlerinden yurtdışına çıkmama, konutu terk etmeme, belirli bir yerleşim bölgesini terk etmeme, belirlenen bölgeler gitmeme gibi tedbirlere karar verilen şüpheli veya sanıkların toplum içinde izlenmesi, denetim ve takibi elektronik kelepçe takılmak suretiyle yerine getirilebilecek Haklarında adli kontrol tedbirlerinden yurtdışına çıkmama, konutu terk etmeme, belirli bir yerleşim bölgesini terk etmeme, belirlenen bölgeler gitmeme gibi tedbirlere karar verilen şüpheli veya sanıkların toplum içinde izlenmesi, denetim ve takibi elektronik kelepçe takılmak suretiyle yerine getirilebilecek. Yükümlülerin topluma veya mağdura zarar verme durumu ile tekrar suç işleme riski açısından yoğun denetim altında tutulması söz konusu ise yükümlünün denetim ve takibinde elektronik cihazlar kullanılabilecek.

Adalet Bakanlığı'nın "Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlandı. Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığı, denetimli serbestlik müdürlükleri, Denetimli Serbestlik Hizmetleri Danışma Kurulu ile koruma kurullarının teşkilat, görev, yetki, çalışma, toplantı usul ve esaslarını düzenleyen yönetmelikte denetimli serbestlik uygulamasında göz önünde bulundurulacak ilkeler "İnsan Onuruna Saygı ve Dürüstlük", "Gizlilik", "Tarafsızlık" olarak belirtildi.

Yönetmeliğin "Denetimli Serbestlik Kararlarının Yerine Getirilmesinde Genel Hükümler" başlıklı üçüncü bölümünde, mahkemelerce Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilen denetimli serbestlik kararlarının en geç üç gün içerisinde UYAP bilişim sistemine kaydedileceği, adli kontrol tedbirleri kapsamında verilen yurt dışına çıkış yasağına ilişkin kararların, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından aynı zamanda derhal kolluğa da gönderileceği, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazına ilişkin kararların, ceza infaz kurumu idaresince tüm ekleri ile birlikte ilgili denetimli serbestlik müdürlüğüne gönderileceği ve denetimli serbestlik müdürlüğünce bu kararın, aynı gün kaydedileceği ifade edildi.

Tebligatlar hakkındaki düzenlemede ise "Denetimli serbestlik kararlarının kaydedilmesinden itibaren şüpheli, sanık veya hükümlülere üç iş günü içerisinde yapılacak yazılı veya elektronik tebligatta, tebliğden itibaren on gün içerisinde müdürlüğe başvurulması gerektiği belirtilir" ifadelerine yer verildi. Buna karşın haklarında, adli kontrol tedbirine, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılmasına ilişkin karar verilen yükümlülerin müdürlüğe başvurması istenmeyecek. Usulüne uygun olarak yapılan tebligata rağmen yükümlü on gün içerisinde müdürlüğe müracaat etmezse komisyonun onayından sonra kayıt kapatılarak infaz dosyası Cumhuriyet başsavcılığına geri gönderilecek. Cezanın konutta çektirilmesine karar verilmesi halinde hükümlüye tebligat yapılmayacak, kayıt işlemlerinin tamamlanmasından itibaren denetim bürosunda görevli denetimli serbestlik memuru hükümlünün adresine giderek kararın infazına ilişkin çalışmaları başlatacak. Denetimli serbestlik kararlarının yerine getirilmesi sırasında kayıt işlemlerinin tamamlanmasından sonra yükümlülerin ilk müracaatı için yapılacak tebligat işlemleri, kayıt kabul bürosunca yerine getirilecek.

-DENETİM PLANI YÜKÜMLÜ İLE İŞBİRLİĞİ İÇİNDE HAZIRLANACAK-

Kayıt işlemlerinin tamamlanmasından sonra müdürlüğe müracaat eden yükümlülerin risk ve ihtiyaçları belirlenecek. Yükümlü ile işbirliği içerisinde, risk ve ihtiyaçlara uygun iyileştirme çalışmalarını içeren bir denetim planı hazırlanacak. Yapılan değerlendirme sonucunda yükümlünün iyileştirme çalışmalarına katılması gerektiğinin tespit edilmesi halinde, yükümlü iyileştirme çalışmalarına katılmaya teşvik edilecek ama yükümlü bu kabul etmezse denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazı kapsamında belirlenen yükümlülükler ile rehberlik çalışmalarına katılma yükümlülüğü hariç olmak üzere, iyileştirme çalışmaları yapılmayacak.

-ALKOLLÜ GELİNMEYECEK, PERSONELE SAYGILI DAVRANILACAK-

Hakkında denetimli serbestlik kararı verilen yükümlü, yapılan çağrılara ve hazırlanan denetim planına, iyileştirme çalışmaları kapsamında belirlenen yükümlülüklere, kararın infazı ve denetim için belirlenen kurallara, denetimli serbestlik personelinin uyarı ve önerilerine "uymak ve katlanmak" zorunda olacak. Yükümlülüğün elektronik cihazlar kullanılmak suretiyle yerine getirilmesine karar verilmesi durumunda, yükümlü elektronik kelepçe ve diğer cihazlar ile ilgili üniteyi usulüne uygun olarak kullanmak ve korumak zorunda olacak. Yükümlülerin uyması gereken diğer kurallar şöyle belirtildi:

"-Yükümlü, denetimli serbestlik personeli ile cezaların infazında görev alan diğer kurumların personeline saygılı davranmak, müdürlüğün ve diğer kurumların işleyişinin bozulmaması ve güvenliğinin tehlikeye düşürülmemesi için gerekli özeni ve dikkati göstermek zorundadır.

-Yükümlü, müdürlüğe alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi altında ya da kesici, delici aletler ve ateşli silahlarla gelemez ve bu şekilde yükümlülüklerin yerine getirilmesine yönelik çalışmalara katılamaz.

-Yükümlü yerleşim yeri adresini değiştirir ise yeni adresini müdürlüğe bildirmekle yükümlüdür. Yeni adresin bildirilmemesi ve adres kayıt sisteminden de tespit edilememesi halinde, yükümlünün eski adresine yapılan tebligat geçerli sayılır.

-Askere alınan yükümlü, müdürlüğe durumunu bildirmek ve ilgili belgeleri iletmek, mahpusluk ya da askerlik durumu sona eren yükümlü on gün içerisinde denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaat etmek zorundadır.

-Bu maddede belirtilen kurallar yükümlülük yerine geçer. Yükümlü bu kurallara uymak ve katlanmak zorundadır."

Yönetmeliğe göre yükümlünün yerleşim yeri adresi değişikliği veya başka bir nedenle infazının başka bir denetimli serbestlik müdürlüğünde yapılmasına ilişkin talebi değerlendirilirken, ileri sürülen mazeretin doğruluğu ve gerekliliği araştırılacak, infazdan kaçmak veya yükümlülüğü etkisiz kılmak amacıyla yapıldığı anlaşılan nakil talepleri reddedilecek.

-BİR YILDA İKİ KEZ İHLAL OLURSA KAYIT KAPATILACAK-

Yükümlülüğün yerine getirilmesi için uyulması gereken kurallar ile karara uygun olarak hazırlanan programa ve denetimli serbestlik personelinin bu kapsamdaki uyarı ve çağrılarına uyulmaması yükümlülüğün ihlali sayılacak. Yükümlülüğün ihlal edilmesi durumunda vaka sorumlusunun teklifi üzerine yükümlü, komisyon tarafından veya kanunda yazılı hallerde komisyonun önerisi üzerine ilgili hakim tarafından uyarılacak. Denetimli serbestlik kararlarının infazında, yükümlülüğün bir yıl içerisinde iki defa ihlal edilmesi yükümlülüğe uymamada ısrar etme sayılacak, yükümlünün uyarılmasının ardından bir yıl içerisinde ikinci ihlalin tespit edilmesi halinde infaza son verilerek kayıt kapatılacak.

-DENETİMLİ SERBESTLİK MEMURLARI TAKİP EDECEK-

"Yükümlünün elinde olmayan nedenlerle yerine getirilememesi, infazının mümkün olmaması, yükümlünün tutuklanması, hapis cezasının infazına başlanması veya askere alınması nedeniyle infazının imkansız hale gelmesi, 5395 sayılı Kanunun 40'ıncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca tedbirden beklenen yararın elde edilmesi, hapis cezasından daha ağır sonuçlar doğurması" durumlarında, vaka sorumlusunun önerisi üzerine komisyon tarafından ilgili mahkemeden denetimli serbestlik kararının değiştirilmesi, kaldırılması veya uygun olan başka karar verilmesi talep edilebilecek.

Yükümlülerin toplum içinde izlenmesi, denetimi ve takibi, denetim bürosunda görevli denetimli serbestlik memurları tarafından yerine getirilecek. Tehlikeli veya mükerrir suçlular ile uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, cinsel saldırıda bulunma, çocukların cinsel istismarı ve cinsel taciz gibi suçlardan hüküm giyenlerin denetim ve takibinde ise kollukla işbirliği yapılacak.

Şüpheli, sanık veya hükümlü hakkında belirlenen tedbirin türüne, denetimin yoğunluğuna, suçun özelliğine ve yükümlünün durumuna göre, geceleri ve hafta sonlarını da kapsayacak şekilde denetim yapılacak. Yükümlülerin topluma veya mağdura zarar verme durumu ile tekrar suç işleme riski açısından yoğun denetim altında tutulması söz konusu ise yükümlünün denetim ve takibinde elektronik cihazlar kullanılabilecek. Hükümlülerin müdürlüklere girişlerinde gerek duyulması halinde üstleri aranabilecek, alkol kontrolü yapılabilecek.

-ŞİKAYET SÜRELERİ DE BELİRLENDİ-

Yükümlüler ile kanuni temsilcileri, infaz hizmetlerinin yürütülmesi sırasında müdürlükçe hazırlanan denetim planları ve raporları ile müdürlükçe yapılan uyarılar gibi işlem ve eylemlerin kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu gerekçesiyle müdürlüğe itirazda ya da infaz hakimliğine şikayette bulunabilecek. Yönetmelikte şikayet süresi ise "Yükümlü, hakkındaki işlem ve eylemleri öğrendiği tarihten itibaren on beş gün, her halde işlem ve eylemlerin yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikayet yoluyla infaz hakimliğine başvurabilir" hükmüyle belirlendi.

-SİGORTALI VE ÜCRETLİ ÇALIŞTIRILACAK-

Sanık veya hükümlülerin toplum içinde kamuya yararlı işlerde çalıştırılmasıyla ilgili olarak hazırlanan hizmetler listesinde; çalışmanın yapılacağı yerleşim yeri, işin türü, çalışmanın sürekli olup olmadığı, çalışma saatleri ile çalışma süresine ilişkin bilgiler yer alacak. Kurum adının belirtilmeyeceği liste, her yıl Ocak ayının ikinci haftasına kadar yargı çevresindeki tüm ceza mahkemelerine gönderilecek. Hakkında kamu hizmeti cezası, gözetim altında çalıştırma veya kamuya yararlı bir işte ücretsiz olarak çalışma yükümlülüğü verilen sanık veya hükümlülerin kurumda işe başlatılmalarından önce müdürlüğün, işyerinin ve hükümlünün görev ve sorumluluklarının yer aldığı çalışma protokolü, denetimli serbestlik personeli, sanık veya hükümlü ile iş yeri temsilcisi arasında imzalanacak. Ayrıca vergi ve sosyal güvenlik mevzuatına ilişkin yükümlülüklerin işverenler tarafından yerine getirileceği, sanık veya hükümlülere ücret ödeneceği bilgisine yer verilecek.

-ELEKTRONİK KELEPÇE DE KULLANILABİLECEK-

Yönetmeliğin dördüncü bölümünde ise "Denetimli Serbestlik Kararlarının İnfazı" düzenlendi. "Adli kontrol tedbirlerinin yerine getirilmesi" başlıklı 57. maddede, "Suça sürüklenen çocuklara yönelik adli kontrol kararlarının infazında çocuğun ailesi veya sosyal çevresi ile iş birliği yapılmasının gerekli olması halinde her aşamada özel hayatın gizliliğine dikkat edilir ve çocuğun ifşa olmaması için gerekli önlemler alınır" düzenlemesi de yer aldı. Ayrıca adli kontrol tedbirlerinin yerine getirilmesinde, şüpheli veya sanık hakkında risk ve ihtiyaç değerlendirilmesi yapılmayacağı, denetim planı hazırlanmayacağı kaydedildi. Yönetmelikte, "Haklarında bu Yönetmeliğin 56'ncı maddesinin birinci fıkrasının (a), (h), (ı) ve (i) bentlerinde sayılan adli kontrol tedbirlerine karar verilen şüpheli veya sanıkların toplum içinde izlenmesi, denetim ve takibi elektronik kelepçe takılmak suretiyle yerine getirilebilir" denildi.

-MESLEK EĞİTİMİ ZORUNLU KILINABİLECEK-

Mahkemelerce kişisel, sosyal ve eğitim durumu dikkate alınarak, meslek veya sanat sahibi olmayan sanığın bir meslek veya sanat edinmesini sağlamak amacıyla, mahkemenin belirleyeceği süreyle, bir eğitim programına devam etmesini zorunlu kılınabilecek. Eğitim programına devam etme yükümlülüğünün infazında; sanığın yaşı, eğitim ve sağlık durumu, bilgi ve becerileri ile kurumların yürüttükleri eğitim programları dikkate alınacak. Eğitim programına devam etme yükümlülüğünün infazı, sanığın denetim planında belirlenen programa başlaması ile başlar ve mahkeme kararında belirtilen sürenin tamamlanmasıyla sona erecek.

-HÜKÜMLÜ RENCİDE EDİLMEYECEK-

Yönetmelikte ayrıca, "Gözetim altında çalışma", "Belli yerlere gitmekten yasaklama veya belli yerlere devam etme", "Mahkeme tarafından takdir edilen diğer yükümlülükler" başlıklı düzenlemeler de yer aldı. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımların da düzenlendiği yönetmelikte kısa süreli hapis cezası yerine verilen kamusal yaptırımların yerine getirilmesi sırasında; hükümlülerin temel ihtiyaçlarına, özel hayatın gizliliğine ve toplumda rencide edilmemesine dikkat edileceği belirtildi.

-BELİRLİ YERLER GİTMEKTEN YASAKLAMA-

Mahkemeler yönetmelik kapsamında hükümlüleri "Belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan" yasaklayabilecek. Mahkemelerce hükümlünün kişisel, sosyal ve eğitim durumu ile tekrar suç işleme riski göz önüne alınarak iyileştirmeyi ve suçun tekrarını önlemeyi esas alan, hükümlünün mahküm olduğu hapis cezasının yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmesini veya belirli etkinlikleri yapmasını yasaklayan seçenek yaptırımlar uygulanabilecek. Yönetmelikte "Sürücü ve ruhsat belgelerinin geri alınması, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanma" da düzenlendi. Bu alanda yapılan düzenlemede şunlar belirtildi:

"-Sürücü ve ruhsat belgelerinin geri alınması, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanma; sağladığı hak ve yetkiler kötüye kullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılarak suç işlenmiş olması durumunda; mahküm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, ilgili sürücü ve ruhsat belgelerinin geri alınması, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanması seçenek yaptırımıdır.

-Sürücü veya ruhsat belgesi ile meslek veya sanat; hükümlünün, sağladığı hak ve yetkileri kötüye kullanmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranarak suç işlemesine neden olan sürücü veya ruhsat belgesi ile meslek veya sanattır.

-Hükümlünün sürücü ve ruhsat belgeleri teslim alınarak dosyasında saklanır, ayrıca yasaklamaya ilişkin yükümlülük ilgisine göre ilgili meslek kuruluşuna, mahalli idareye ve kolluğa yazıyla bildirilir.

-Yaptırımın infazı, sürücü ve ruhsat belgelerinin teslim edilmesiyle veya belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmanın ilgili kurum veya kuruluşa bildirilmesiyle başlar, mahkemece belirtilen sürenin tamamlanmasıyla sona erer."

-KAMU HİZMETİ CEZASI-

"Kamu hizmeti cezası" başlığı altında yapılan düzenlemede ise cezanın, kamu kurumu veya kamu yararına hizmet veren bir özel kuruluşta yerine getirileceği belirtildi ve "Çalıştırılacak iş belirlenirken; hükümlünün iyileştirilmesi, kamuya verilen zararın ödetilmesi, hükümlünün becerileri, mağdurun ve toplumun güvenliği ve çalışmanın ceza niteliğinde olduğu dikkate alınır. Çalıştırılacak gün ve saatler, hükümlünün işi, aile yaşamı veya eğitimi dikkate alınarak belirlenir" denildi. Yönetmeliğe göre kamu hizmeti cezasının infazında dört saat çalışma bir gün sayılacak. Hükümlü günde en az iki, en çok sekiz; haftada en az on dört, en çok kırk saat çalıştırılacak. Kamu hizmeti cezasının infazı, toplam ceza süresinin iki katını geçemeyecek.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan ya da kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişinin, uyuşturucu kullanmasına neden olan veya kullanma isteğine yol açan etkenlerin değerlendirilerek, kişinin maddeye olan ihtiyacını kontrol etmesi, yaşam standardını artırması, belirlenen ihtiyaçları doğrultusunda kendisine ve topluma yararlı bir birey olabilmesi amacıyla yürütülecek rehberlik çalışmaları da yönetmelikte yer alıyor.

-BELLİ HAKLARDAN YOKSUN BIRAKMA-

Yönetmelikte "Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma" da düzenleniyor. Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma yönetmelikte şu şekilde tanımlanıyor: "Hükümlünün işlediği bir suç nedeniyle mahkümiyetin sonucu olarak, mahkeme tarafından belirlenen süreler içerisinde, 5237 sayılı Kanunun 53'üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan hak ve yetkilerin bir kısmının veya tamamının kullanılmasını ya da bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasını veya sürücü belgesinin geri alınmasını öngören güvenlik tedbirleridir."

Belli hak ve yetkinin kullanılmasının ya da belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanması ile sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin kararlar, kayıt işlemi tamamlandıktan sonra, üç iş günü içerisinde gereği yapılmak üzere, ilgisine göre kamu kurum ve kuruluşu ile meslek kuruluşlarına bir yazıyla bildirilecek. Yazılan yazıda kararın ne şekilde yerine getirileceği ve yasaklamanın veya geri almanın yürürlüğe girdiği tarih açıkça belirtilecek. Bu durum hükümlüye bir tebligatla bildirilecek. Yasaklama kararlarının yerine getirilmesine başlandığı tarihten itibaren üç ayda bir ilgili kamu kurumu ile meslek kuruluşlarına yazı yazılarak yasaklama kararının yerine getirilmesine ilişkin süreçler hakkında bilgi istenecek. Yönetmelikte "Etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkında" verilen denetimli serbestlik tedbirinin infazı hakkında ise şunlar kaydedildi:

"Etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkında verilen denetimli serbestlik tedbiri; örgütü dağıtan veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlayan, gönüllü olarak örgütten ayrılan veya teslim olan ya da yakalanan, pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasını sağlayan kurucu, yönetici ve örgüt üyeleri hakkında mahkemelerce etkin pişmanlık hükümleri kapsamında verilen ve etkin pişmanlıktan yararlanan hükümlülerin toplum içinde denetim, takip ve iyileştirmesini öngören tedbirlerdir.

Hükümlünün müracaatından sonra risk ve ihtiyaçları belirlenir. Değerlendirme neticesinde hükümlü ile iş birliği içerisinde hükümlünün ihtiyaçlarına uygun bir denetim planı hazırlanır. Denetim planı içeriğinde ihtiyaç duyulması halinde müdahale programları uygulanmasına ve periyodik görüşmeler yapılmasına yer verilir.

Denetim planında yapılacak rehberlik çalışmaları açıkça belirtilir, hükümlünün ilgisi ve ihtiyaçları belirlenerek, hükümlü, uygun etkinliklere ve meslek edindirmeye yönelik kurs ya da programlara yönlendirilir. Bu çalışmalar kapsamında müdürlükçe, ilgili kurum ve sivil toplum kuruluşlarının yürüttükleri faaliyetler belirlenerek ve gönüllü kişilerle iş birliği yapılarak toplumda var olan tüm kaynaklardan faydalanılır ve bu hükümlülere topluma uyum konusunda destek verilir.

Hükümlü belirtilen süre içerisinde müdürlüğe müracaat etmez veya denetim planında belirlenen programlara katılmaz ya da rehberlik çalışmalarını kabul etmezse, ilgili kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ya da gönüllü kişilerle iş birliği içerisinde etkin pişmanlıktan yararlanan hükümlünün toplum içinde denetim ve takibine devam edilir.

Denetimli serbestlik tedbiri hükümlüye bildirildiği tarihte başlar, kararda belirtilen sürenin bitmesiyle sona erer. Denetimli serbestlik tedbirine ilişkin süre sona erdiğinde dosya kapatılarak mahkemesine gönderilir. Tedbirin yerine getirilmesi süresince hükümlüye yönelik yapılan çalışmalar rapor edilerek mahkemeye gönderilen dosyaya konur."

-HAPİS CEZASININ KONUTTA İNFAZI-

Yönetmelikte hapis cezasının konutta infazı konusunda "Kadın veya altmış beş yaşını bitirmiş kişilerin mahküm oldukları altı ay, yetmiş yaşını bitirmiş kişilerin mahküm oldukları bir yıl, yetmiş beş yaşını bitirmiş kişilerin mahküm oldukları üç yıl veya daha az süreli hapis cezasının tamamının veya kalan kısmının belli şartlar altında mahkeme kararıyla belirtilen bir konutta yerine getirilmesidir" denildi.

Hapis cezasının konutta infazında, hükümlünün risk ve ihtiyaçları, kurallara uymadaki başarısı ve işbirliğinin dikkate alınacağının belirtildiği yönetmelikte, hükümlünün "ilk altı ay için günde bir, ikinci altı ay için günde iki, üçüncü altı ay için günde üç, on sekizinci aydan sonra günde dört saat süreyle" evden ayrılmasına vaka sorumlusunun önerisi üzerine komisyon tarafından karar verilebileceği ifade edildi. Yönetmelikte, cezanın konutta infazında, hükümlünün sağlık, eğitim, ibadet gibi temel ihtiyaçları dikkate alınacağı, hükümlünün acil sağlık durumu, deprem, yangın, doğal afetler gibi öngörülemeyen nedenlerden dolayı konuttan ayrılmasının ihlal sayılmayacağı, zaruret nedeniyle konutunu terk eden hükümlünün, bu zorunluluğun ortadan kalkmasından itibaren üç gün içerisinde müdürlüğe başvurmak zorunda olduğu belirtildi. Cezanın konutta çektirilmesiyle ilgili olarak "Kararların infazı, elektronik kelepçe kullanılması suretiyle de yapılabilir" ifadelerine de yer verildi.

-ÇOCUKLARIN DENETİM GÖREVİNİ AİLE BAKANLII YÜRÜTECEK-

Yönetmelikte, "Denetim altına alınan çocukların iyileştirilmesi" başlığı altında bu çocuklar hakkında denetim görevinin gözetim esaslarına göre 5395 sayılı Kanunun 37'nci maddesi gereğince Aile ve Sosyal Politikalar il müdürlüğü tarafından yerine getirileceği ifade edildi. Yönetmelikte salıverme sonrası hükümlülerin toplum içinde denetimi de ayrı bir başlık altında düzenlendi.

Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazını talep eden hükümlü hakkında, ceza infaz kurumu psiko-sosyal ve eğitim servisinde görevli uzman veya öğretmen tarafından değerlendirme raporu düzenlenecek. Hazırlanan raporda hükümlünün eğitim ve iyileştirme programlarına katılımı ve bu konudaki çaba ve gayreti, ceza infaz kurumundaki uyumu ve iş birliği, kişisel tutum ve davranışları, tekrar suç işleme riski, topluma veya mağdura zarar verme riski, hükümlünün toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı, salıverme sonrasına kendini ne kadar hazırladığı, olası sorunlarının farkında olup olmadığı ve bunları çözmek için ne tür planlar yaptığı değerlendirilecek. Raporda hükümlünün, tekrar suç işleme, topluma veya mağdura zarar verme riskinin bulunup bulunmadığı, toplumla bütünleşmeye hazır olup olmadığı gerekçeleri ile birlikte açıkça belirtilecek.

Kamuya yararlı işte çalıştırmanın altmış yaş ve üstü, hayatlarını yalnız başına idame ettiremeyen, doğumuna on hafta kalan hamile kadın hükümlüler hakkında uygulanamayacağı da ifade edildi.

-KONUTTA DENETİM-

Yönetmelikte yer alan "konutta denetim ve gözetim altında bulundurulma" düzenlemesinde şunlar yer aldı:

"-Yüksek riskli hükümlüler, denetimli serbestlik altında geçirecekleri toplam sürenin en az üçte birini konuttan çıkmamak suretiyle tamamlarlar. Bu yükümlülük, günde en az on, en fazla on iki saat süreyle yerine getirilir. Bu süre, 18: 00 ila 08: 00 saatleri arasında uygulanır. Hükümlünün konutunda bulunacağı süre ile saat aralığı, hükümlünün işi, eğitimi veya aile durumu dikkate alınarak belirlenir.

-Elektronik yöntemlerle takip edilmeyen hükümlüler, evde bulunduğu sürenin başlangıç ve bitiş saatleri arasında belirsiz zamanlarda denetim bürosunda görevli denetim memurları tarafından denetlenir. Bu yükümlülüğün uygulandığı hükümlülerin bilgileri denetim için ilgili kolluk birimlerine de gönderilir.

-Hükümlünün denetimli serbestlik müdürlüğüne başvurmasından itibaren on gün içinde yükümlülüğün infazına başlanır. Bu yükümlülük belirlenen sürenin sona ermesi ile tamamlanır. Hükümlünün risk durumunun değişmesi halinde komisyon tarafından belirlenen süre tamamlanmadan da konutta bulunma yükümlülüğü kaldırılabilir.

-Hükümlünün tekrar suç işleme riski, topluma veya mağdura zarar verme riskine göre daha önce karar verilmese dahi hükümlü hakkında bu yükümlülüğe sonradan karar verilebileceği gibi daha önce verilmiş olan yükümlülüğün süresi de uzatılabilir.

-Bu yükümlülüğün yerine getirilmesinde, bu Yönetmeliğin 75 inci maddesindeki ilgili diğer hükümler uygulanır."

"Bir bölgede denetim ve gözetim altında bulunma" başlığı altında ise bir bölgede denetim ve gözetim altında bulunma; "toplumun ve mağdurun korunması amacıyla bir bölgede bulunmayı esas alan, belirlenen yere belirlenen tarih ve saatlerde başvurma veya belirlenen bölge sınırları dışına çıkmama yükümlülüğüdür" olarak tanımlandı. Maddede şu düzenleme yapıldı:

"Hükümlüden, belirlenen tarih ve saatlerde, denetimli serbestlik müdürlüğüne, kolluğa, muhtarlığa veya müdürlüğün belirleyeceği bir kamu görevlisine başvurması istenir.

Belirlenen yerlere başvurma; yüksek riskli hükümlülerin denetimli serbestlik tedbiri altında geçireceği süre içerisinde: ilk üç ay her gün, üç ila altı ay arası haftada üç gün, altı aydan sonra haftada iki gün olarak uygulanır. Orta riskli hükümlülerin denetimli serbestlik tedbiri altında geçireceği süre içerisinde; ilk üç ay haftada dört gün, üç ila altı ay arası haftada iki gün, altı aydan sonra haftada bir gün olarak uygulanır. Düşük riskli hükümlülerin denetimli serbestlik tedbiri altında geçireceği süre içerisinde ise; ilk üç ay haftada iki gün, üç aydan sonra haftada bir gün olarak uygulanır."

Yönetmeliğin "Koşullu salıverilme" ile ilgili maddesinde ise "Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen ve koşullu salıverilmesine bir aydan az süresi kalan hükümlüler hakkında vaka sorumlusu tarafından, salıverme öncesi değerlendirme raporu hazırlanmasına başlanır. Hazırlanan raporda hükümlünün denetimli serbestlik altında geçen süre içerisinde tutum ve davranışlarıyla kurallara ve yükümlülüklere uyumundaki gayret ve çabası değerlendirilir" denildi. "Koşullu Salıverilme Sonrası Denetim ve Takip" başlığı altında ise mahkemelerce koşullu salıverilen hükümlüler hakkında; bir başkasının gözetimi altında çalışmaya, eğitim kurumuna devam etmeye, rehberlik çalışmalarına katılmaya, ilişkin yükümlülükler belirlenebileceği ifade edildi.

-MAĞDURA PSİKOLOJİK DESTEK-

Yönetmelikte, "Mağdura yönelik psiko-sosyal destek hizmetleri" ile ilgili olarak da şunlar belirtiliyor:

"Müdürlükçe mağdurlara yönelik hizmetleri yürütmek üzere, mağdurların kendilerini güvende hissetmelerini sağlayacak uygun fiziki mekanlar oluşturulur. Uygun fiziki mekanın bulunmaması durumunda mağdur ile şüpheli, sanık veya hükümlülerin karşılaşmaması için gerekli tedbirler alınır. Mağdurun müdürlüğe müracaat etmesi durumunda, kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra mağdur destek hizmetleri bürosuna yönlendirilir. Mağdurun talebi alınarak ihtiyaçları belirlenir. Mağdur, destek alacağı ilgili kurum, kuruluş veya sivil toplum kuruluşlarına yönlendirilir. Mağdurun istemesi halinde dava ve yargılama süreci ile ilgili bilgi verilir. Mağdurun talep etmesi halinde, mağdurlara yönelik müdahale programlarından ihtiyaç duyulan program uygulanır. Müdürlükte mağdura psiko-sosyal destek verebilecek uzmanın bulunmaması veya vakanın ileri düzeyde bir müdahaleyi gerektirmesi ya da mağdurun on sekiz yaşından küçük olması durumunda, mağdur bu desteği alabileceği ilgili kurumlara veya sivil toplum kuruluşlarına yönlendirilir. Mağdura destek olunmasının gerektirmesi halinde, bazı özel bilgilerinin ilgili kurumlarla paylaşılabileceği konusunda mağdur bilgilendirilir ve rızası alınır. Denetimli serbestlik personeli, mağdur hakkında elde ettiği bilgileri mağdurun rızası olmadan üçüncü kişi, kurum ya da kuruluşlarla paylaşamaz. Elektronik ve fiziksel ortamda tutulan bilgilerin saklanması için gerekli tedbirler alınır. Ancak herhangi bir suç vakasının varlığı tespit edilmişse, mağdura bilgi verilerek, Cumhuriyet Başsavcılığına durum bildirilir."

-EKONOMİK YARDIM İÇİN MAĞDUR KORUMA KURULUNA-

Yönetmelikte ayrıca, sosyal ve ekonomik destek talebiyle müdürlüğe müracaat eden mağdurun kendisine veya birinci dereceden aile üyelerinden birine karşı işlenen suçun, ekonomik kayba yol açması, sonraki yaşantısını olumsuz etkilemesi ve bu zararın başka türlü telafisinin mümkün olmaması halinde, talep kaydedildikten sonra mağdur koruma kurulları bürosuna yönlendirileceği de düzenlendi.

-AİLE İÇİ ŞİDDETE DE PSİKOLOG YARDIMI-

Yönetmelikte "Aile içi şiddet vakalarında yapılacak işlemler" başlığı altında ise yükümlülerin, eşine veya diğer aile bireylerine karşı şiddet uygulaması veya şiddet uygulama tehlikesinin bulunması ya da yükümlünün şiddete maruz kalması veya şiddete maruz kalma ihtimalinin bulunması halinde, Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun gereğince koruyucu ve önleyici tedbir alınmak üzere ilgili kuruma durumun bildirileceği, şiddete maruz kalan veya risk altında bulunan mağdur ya da diğer aile bireyleri ile görüşülüp bu hususun planlamada göz önünde bulundurulacağı ifade edildi. Yönetmeliğe göre aile içi şiddete uğrayan mağdurun talep etmesi halinde mağdur destek hizmetleri bürosunca mağdura psiko-sosyal destek verilecek.

-ELEKTRONİK İZLEMEYE YÜKSEK GÜVENLİK-

Yönetmelikte şüpheli, sanık veya hükümlülerin elektronik yöntem ve araçlarla toplum içinde izlenmesini, gözetim ve denetim altında tutulmasını sağlayan, mağdurun ve toplumun korunmasını destekleyen kararların infaz edilmesinde kullanılan "elektronik izleme" konusuna da geniş şekilde değinildi.

Buna göre şüpheli, sanık veya hükümlülerin elektronik yöntem ve araçlarla toplum içinde izlenmesi, gözetimi ve denetimi için elektronik izleme merkezi oluşturulacak. İzleme merkezinde bu konuda eğitim almış yeteri kadar denetimli serbestlik memuru yirmi dört saat esasına ve vardiya usulüne göre çalışacak. Elektronik izleme şube müdürlüğünce her vardiya için izleme merkezinin çalışmalarından sorumlu bir personel belirlenecek. İzleme merkezinde görevli bir personelin kaç yükümlünün takibinden sorumlu olacağı elektronik izleme şube müdürlüğünce belirlenecek. Genel Müdürlüğün izni olmadan görevli ve yetkililer hariç, üçüncü kişiler izleme merkezine giremeyecek. İzleme merkezi çalışanlarının, izleme merkezine cep telefonu, bilgisayar, fotoğraf makinesi gibi araçlarla girmeleri yasak olacak. İzleme merkezi çalışanları, yükümlülerle yaptıkları iletişimin ve yükümlülerin ihlal durumunun sisteme kaydedilmesini kontrol edecek. İhlal durumları elektronik izleme şube müdürlüğüne aynı gün iletilecek. Müdürlüklerde ihtiyaç olması halinde denetim bürosunda elektronik izleme konusunda eğitim almış yeteri kadar denetimli serbestlik memuru görevlendirilecek. Elektronik izleme müdahale ekibi yirmi dört saat esasına ve vardiya usulüne göre çalıştırılabilecek.

Yönetmelikle "Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Yönetmeliği" yürürlükten kaldırıldı. Yönetmelikte yer alan geçici maddede ise "5275 sayılı Kanunun 105/A maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ve ikinci fıkrasında belirtilen altı aylık süre şartı ile birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen cezanın belirli bir süre infaz edilmesine ilişkin şart 31/12/2015 tarihine kadar uygulanmaz" denildi. - Ankara