Kurutulan Göl Yeniden Canlandırılıyor

Konya'nın Çeltik ilçesine bağlı Küçükhasan beldesindeki Akgöl, Türk - Alman bakanlıklarının işbirliğiyle yeninden hayata döndürülecek. Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tarafından 1970'li yıllarda tarla açmak amacıyla kurutulan Akgöl, kuşların geleceği ve balıkçılığın yapılabileceği bir sulak alana yeniden dönüştürülüyor.

Alman Teknik İşbirliği Kurumu (GIZ) Türkiye Direktörü Gülay Yaşın, yaptığı açıklamada iklim değişikliği ile mücadele için Almanya'nın yılda 120 milyon avro ayırarak dünya çapında projeler desteklediğini söyledi. Sulak alanların karbondiyoksit tutmada ormanlardan 10-15 kat daha etkili olduğuna dikkati çeken Yaşın, bu kapsamda 2009 yılında GIZ-Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü işbirliği ile başlatılan "İklim Değişikliğinin Etkisinin Azaltılması ve Biyoçeşitliliğin Korunması için Türkiye Sulak Alanların Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı Projesi"ne 1 milyon avro aktarıldığını belirtti. Proje kapsamında Konya'nın Yunak ilçesi yakınlarındaki Akgöl'ün pilot alan olarak seçildiğini anlatan Yaşın, şunları kaydetti:

"Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 1972'de Akgöl bataklığının kurutulması ile çevre arazilerdeki drenaj sorunlarının giderilmesi amacıyla Yunak-Akgöl Projesi Planlama Raporu yayımlandı. Ardından Akgöl bataklığının kurutulması çalışmalarına başlandı ve tarla açmak amacıyla 1977-1983 yılları arasında açılan 33 kilometre uzunluğundaki ana boşaltım kanalı ile göl kurutuldu. Gölün bölgeye de faydası kalmamış açığa çıkan torf yanıyor ve etrafa karbon veriyor. Akgöl eskiden çok güzel bir uslak alanmış ama göl kuruduktan sonra iklim değişmiş, yer altı suları azalmış. Gölde artık balıkçılık da yapılamıyor.

Ancak gölün karstik bir yapısı var, gölün içinde şelaler var. Ayrıca gölün yeraltı suyu kaynağı da var. Bu nedenlerle gölün yeniden kazanılması mümkün. Akgöl'e yeniden sulak alan fonksiyonlarını kazandırabilmek için restorasyon projesi başlattık. Akgöl, yüzde yüz eskisi gibi olamayacak. Ama gölü yeniden biyolojik çeşitliliğin olacağı, kuşların geleceği ve balıkçılığın yapılabileceği bir sulak alana yeniden dönüştürmeye çalışıyoruz."

-"AKGÖL KURUTULMADAN ÖNCE BİNLERCE KUŞA EV SAHİPLİĞİ YAPIYORMUŞ"-

Akgöl'ün rehabilitasyonu projesi kapsamında bölgede yaşayanlarla görüşmeler yapıldığını anlatan Yaşın, yapılan görüşmelerde gölde turna ve sazan balığının yaygın olarak görüldüğünün anlaşıldığını söyledi. Yaşın, "Görüşme yapılan kişilerin tamamı alanın kurutulmasından memnun olmadıklarını söyledi ve ve alanın yeniden göl haline getirilmesini istedi. Alan kurutulduktan sonra yeraltı suyunun düştüğü, yağışların azaldığı, su kaynaklarının azaldığı, iklimin sertleştiği yer yer toprakta yanmaların başladığı belirttiler ve değişimden balıkçılık, hayvancılık ve yaban hayatının zarar gördüğünü ifade ettiler. Gölün kurutulmasından hayvancılığın da büyük zarar gördüğünü vurguladılar" diye konuştu.

Proje kapsamında Kuş Araştırmalı Derneği tarafından Akgöl çevresinde araştırma yapıldığını da dile getiren Yaşın, "Akgöl kurutulmadan önce alanda, sakarmekeler ve ördekler başta olmak üzere değişik türden binlerce kuş bulunuyormuş. Kurutulmadan önce alanın kuşlar bakımından oldukça zengin ve önemli olduğu düşünülüyor. Göl alanında artık bu kuşlardan hiçbiri görülmüyor. Kuşlar sadece Çeltik belediyesi tarafından göl haline getirilen eski göl yatağının batısındaki ucunda küçük bir alanda görülüyor" dedi.

-"GÖLÜN İÇİNE ADACIKLAR YAPILACAK VE KUŞLARA YUVALAMA ALANI OLUŞTURULACAK"-

Yaşın, yapılan çalışmalar sonucunda, drenaj kanallarının kapatılmasıyla ve alana bentler yapılması ile sulak alanın tekrar kazanılabileceğinin saptandığını söyledi. Yaşın, şunları kaydetti:

"Öncelikle, Akgöl'ün kurumasına nadan olan drenaj kanalları kapatılacak. Bahar aylarından itibaren küçük bir sedde yapılarak yağışlardan, yazın kuruyan ama kışın aktif olan pınarlardan ve yer altı sularından su tutulacak. Böylece yeniden göl oluşumu sağlanacak. Gölün içine adacıklar yapılacak ve kuşlara yuvalama alanı oluşturulacak. Gölün etrafında mesire yerleri yapılacak. Gölün çevresine ağaç dikilecek ve erozyonu önleyici önlemler alınacak. Ayrıca, gölden verilen su miktarı da kontrol altında tutulacak.

Tüm bu çalışmalar sonucunda, önümüzdeki 3-5 yıl içinde iyi bir yağış da olursa, eski gölün yaklaşık yarısı oranında bir göl alanına ulaşmayı hedefliyoruz. Türkiye'de ilk kez, daha önce kurutulmuş bir göl yeniden canlandırılacak"

Konya'nın Çeltik ilçesi İl Genel Meclisi Üyesi Ramazan Sargın da, halk sağlığını tehdit eden sıtma hastalığının önüne geçilmesi ve tarımsal alanlardaki drenaj probleminin çözümü için DSİ 4. Bölge Müdürlüğü tarafından Akgöl'ün kurutulması için 1977 yılında çalışma başlatıldığını, gölün 33 kilometrelik bir kanal vasıtasıyla 1983 yılında tamamen kurutulduğunu anımsattı.

Sulak alanların gittikçe artan önemi ve yöre halkının da bu yöndeki talepleri doğrultusunda yıllar sonra alanın tekrar sulak alan haline getirilmesinin uygun bulunduğunu belirten Sargın, kurumuş göl havzasında bazı yatırımcıların tarım yapmak için talepte bulunduklarını da söyledi.

-TÜRK-ALMAN İŞBİRLİĞİ -

Sargın, bu doğrultuda yürütülen çalışmalar sonucu Çevre ve Orman Bakanlığı ile Alman Çevre Doğa Koruma ve Nükleer Güvenlik Bakanlığı'nın işbirliğiyle yürüttüğü "Türkiye'deki Sulak Alanların Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı Projesi" kapsamında Akgöl'ün pilot bölge olarak seçildiğini belirtti.

Sargın, Akgöl'ün eski haline getirilmesi için ıslah çalışmalarına başlandığını vurgulayarak, "Bu projeyle Akgöl'deki kurutma kanalları kapanacak. Bölge ağaçlandırılacak. Projenin tamamlanmasıyla Akgöl eski güzelliğine kavuşacak. Göle balık yavruları atılacak, kuş barınakları oluşturulacak, mevcut gölet seti güçlendirilecek. Akgöl eskisi gibi Konya'nın göz bebeği olacak. Projenin maliyetini Alman ve Türk bakanlıklar karşılayacak" diye konuştu.

Türkiye'de sulak alanların son yıllarda giderek azaldığına dikkati çeken Sargın, "Sulak alanlar, su kaynakları ve nehir havzaları aşırı su kullanımı nedeniyle ciddi hasarlar gördü. Sulak alanlar can çekişmekte" dedi.

Sargın, projenin amacının Türkiye'deki sulak alanların ekolojik ve sosyo-ekonomik fonksiyonlarıyla gelecek kuşaklar için korunması olduğunu sözlerine ekledi. - ANKARA/KONYA