Ekonomi

Türkiye'nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşunun Borç Özkaynak Dengesi Son 10 Yılın Zirvesinde

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından her yıl açıklanan Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması sonuçlarına göre, 2013 yılında Türkiye'nin 500 büyük kuruluşu net satışlarını yüzde 7,4 artırarak 454 milyar 990 milyon TL'ye çıkardı.

24.06.2014 14:16

İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından her yıl açıklanan Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması sonuçlarına göre, 2013 yılında Türkiye'nin 500 büyük kuruluşu net satışlarını yüzde 7,4 artırarak 454 milyar 990 milyon TL'ye çıkardı.Tüpraş 39 milyar 729 milyon TL'lik üretimden satış rakamıyla 2012'de olduğu gibi 2013 yılında da yine zirvede yer aldı.Araştırma sonuçları Türkiye'nin dev şirketlerinin borç/özkaynak oranı son 10 yılın zirvesine çıkarak yüzde 132,4 oranına yükseldiğine işaret ederken, ilk 500 içinde bilançosunu zararla kapatan şirket sayısı 63'den 129'a çıktı.İSO Yönetim Kurulu Başkanı Başkanı Erdal Bahçıvan " 2008 global krizinde yaşanan olağanüstü koşulları saymazsak son 10 yıldır bu kadar yüksek zarar eden şirket sayısına ilk kez rastlıyoruz" dedi.2013'de kar eden şirket sayısı ise 437'den 371'e geriledi.Şirketler, 2013 yılında faaliyet karları olan 36,5 milyar TL'nin yarıdan fazlası olan 19 milyar TL'yi finansman gideri olarak kaybetti. Buna bağlı olarak 2013 yılı dönem karları da bir önceki yıla göre yarı yarıya düşerek yüzde 4,9'a geriledi.500 büyük şirketin toplam borçları da bir önceki yıla göre yüzde 25 artarak 238 milyar TL'ye ulaştı.Araştırmada dikkat çeken en önemli sonuçlardan biri de Türkiye'nin en karlı dört şirketinden üçünün kamudan gelmesi oldu.

-İLK 10'DA PETRO-KİMYA,OTOMOTİV,DEMİRÇELİK AĞIRLIĞI-

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan'ın açıkladığı verilere göre, sanayinin zirvesinde 39 milyar 729 milyon TL'lik üretimden satışı ile yine Tüpraş yer aldı.En büyük şirketlerin ağırlıklı olarak petrokimya, otomotiv ve demir-çelik sektörlerinden olduğu araştırmada, ikinci sırayı 9 milyar 714 milyon TL'lik üretimden satışı ile Ford Otomotiv alırken, bir önceki araştırmada beşinci olan Elektrik Üretim A.Ş. 9 milyar 263 milyon TL'lik üretimden satışı ile listede üçüncü sıraya yerleşti.İlk 10 içinde yer alan firmalarda bir değişiklik olmazken sadece sıralamada yer değişiklikleri meydana geldi.Koç Grubu ilk 10 şirket sıralamasına 5 şirketiyle girerken,demir çelik sektörünün üç büyük ismi İçdaş Çelik, Ereğli Demirçelik ve İskenderun Demir Çelik ilk 10'da yer aldı.

2013 yılında en fazla ihracat yapan ilk 10 kuruluş içinde ilk sırayı 4 milyar 118 milyon dolarlık rakamla Tüpraş alırken,ihracatta ilk dört şirketin üçü otomotiv firmaları oldu.Ford Otomotiv 3 milyar 696 milyon dolarla ikinci sırada,Oyak- Renault 3 milyar 523 milyon dolarla üçüncü sırada, Tofaş da 2 milyar 166 milyon dolarla ihracat sıralamasında dördüncü sırada yer aldı.

-SANAYİDE BÜYÜME EKONOMİK BÜYÜMENİN GERİSİNDE-

Türkiye'nin 500 Büyük Kuruluşu araştırması, sanayinin ekonomi içindeki ağırlığının giderek azaldığına yönelik çarpıcı veriler ortaya koydu. Buna göre 2012 yılında yüzde 2,1, 2013 yılında yüzde 4 olan ekonomik büyümeye karşılık imalat sanayindeki büyüme sırasıyla yüzde 1,7 ve 3,8 düzeyinde kaldı. Araştırmanın Türkiye'de son yıllarda büyümenin kaynağının üretime değil tüketime, hizmetler ve inşaat sektörüne dayalı olduğunu gözler önüne serdiğini vurgulayan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan şunları söyledi:"Sanayi sektörü tüm ülkeler için ekonomik büyümenin ve bütünsel kalkınmanın temelini oluşturuyor. Türkiye de ancak üretime odaklı bir üretim anlayışıyla kaliteli ve sürdürülebilir bir büyümeyi ve refahı yakalayabilir. 2001 yılından itibaren sanayinin ve özellikle de imalat sanayinin milli gelir içindeki payının cari fiyatlar ile hesaplandığında bir gerileme eğilimi içine girdiği ve önemli ölçüde düştüğü görülmektedir. İmalat sanayinin milli gelir içindeki payı 1998 yılında yüzde 23,6 iken, bu 16 yıl içinde sürekli bir düşüşle 2012 yılında yüzde 15,5'e gerilemiş, 2013 yılında ise yüzde 15,3 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye henüz sanayileşmiş bir ülke olmadan bu oranın gerilemeye başlaması sanayi, ekonomi ve Türkiye için sağlıklı bir gelişme değildir."

-BORÇ ÖZKAYNAK ORANI SON 10 YILIN EN ÜST DÜZEYİNDE-

Araştırma, şirketlerin borç ve öz kaynak oranının 2013 yılında son 10 yılın zirvesine çıktığını ortaya koydu. Buna göre borç ve öz kaynak oranı 2013 yılında 20,4 puan artarak yüzde 132,4 oranına yükseldi. Gelişmiş ülkelerde yüzde 70'ler seviyesinde olan bu orandaki artışta, karlılık ve öz kaynak yaratma olanaklarında yavaşlama, uzun vadeli borçlanma olanakları ve TL'deki değer kaybı etkili oldu.Şirketlerin, özkaynak yetersizliği nedeniyle daha çok banka kredilerini tercih ederek finansman giderlerini plansız bir şekilde artırdığını ifade eden Bahçıvan, karlılığı düşen şirketlerin, öz kaynaklarının büyümesi de olumsuz etkilendiğini belirtti. Başkan Bahçıvan, dünyada, öz kaynakların toplam aktifler içindeki payında yüzde 50 oranının kritik bir eşik olduğuna dikkat çekekerek sözlerini şöyle sürdürdü: "Şirketlerimiz ne yazık ki bono, tahvil, halka arz, uzun vadeli finansman, hedging gibi borçlanma araçlarından yararlanmamaktadır. Kendi faaliyet alanlarında başarılı bir performans sergileyen sanayi şirketlerimizin, finansman sağlama ve kullanmada aynı başarıyı sergileyememesi üzüntü vericidir. Bu noktada Türkiye Kalkınma Bankası'nın daha işlevsel hale getirilerek sanayicinin yatırımlarında uygun finansman çözümleri oluşturmasına ihtiyaç olduğunu vurgulamak istiyorum."2013 araştırmasının çarpıcı verilerinden biri, şirketlerin esas faaliyetlerinden elde ettikleri karlarının yarısından fazlasını finansman giderlerine harcaması oldu. 2013 yılında faaliyet karları olan 36,5 milyar TL'nin 19 milyar TL'sini finansman gideri olarak harcayan şirketlerin, 2013 yılı dönem karları ise bir önceki yıla göre yarı yarıya düşerek yüzde 4,9'a geriledi.

-EN YÜKSEK KATMA DEĞERİ ORTA-DÜŞÜK TEKNOLOJİYE SAHİP ŞİRKETLER YAPTI-

Türkiye'nin 500 Büyük Kuruluşu içinde en yüksek katma değeri yüzde 43,6 ile orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler grubu yaratırken, onları yüzde 36,1 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler grubu izledi. Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payının yüzde 17,8, yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payının yüzde 2,6 olduğunu hatırlatan Bahçıvan, "Bu noktada yüksek teknolojili sektörlerin dünya imalat sanayi içindeki payının ortalama yüzde 16,7 olduğunu hatırlatmak isterim. Güney Kore'de bu oran yüzde 21,6, Singapur'da yüzde 49,9, ABD'de yüzde 20,6. Türkiye bu oranları teknoloji lehine çevirmek zorunda. Aksi takdirde bu tablonun sanayideki karlılık yansımasını da değiştiremeyiz" dedi. Bahçıvan, ileri sanayi ülkelerinde şirketlerin Ar-Ge harcamalarının satışlara oranının yüzde 6 ila 8 oranlarına kadar yükseldiğini vurgulayarak, "Türkiye'de ise bu oran binde 8 düzeyinde. 500 Büyük şirketlerimizin bu konudaki karnesi Türkiye ortalamasının altında. Şirketlerimiz Ar-Ge'ye üretimden satışlarının ancak binde 47'sini ayırıyorlar" dedi.

-İLK 10 SANAYİ KURULUŞU-

1-Tüpraş

2-Ford Otomotiv

3-Elektrik Üretim A.Ş.

4-Oyak-Renault

5-Arçelik

6-Tofaş

7-İçdaş Çelik

8-Ereğli Demir Çelik

9-İskenderun Demir Çelik

10-Aygaz

-RAPORDAN ÇARPICI VERİLER-