5. Boğaziçi Zirvesi

Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol, gelecek 20 yıl içinde küresel petrol talebinin günde 14 milyon varil artacağını bildirerek, " Orta Doğu, petrol piyasaları için bugün de çok önemli gelecekte de böyle olacak. Orta Doğu'daki yatırım azlığı önümüzdeki yıllardaki petrol piyasaları için büyük bir risk oluşturmakta" dedi.

Birol, Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) ev sahipliğinde, Uluslararası İşbirliği Platformu (UİP) tarafından düzenlenen 5. Boğaziçi Zirvesi'nin 3. gün açılışında yaptığı konuşmada, enerji sektörüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Orta Doğu'da elektrik üretiminin yüzde 30'unun petrolden geldiğini, bunun ise hiç makul olmadığını dile getiren Birol, küresel de ise bu oranın yüzde 3 olduğunu söyledi.

Birol, ekonomik olarak bunun makul olmadığını, petrol kullanarak elektrik üretmenin, herhangi bir elektrik santralinde parayı yakmak anlamına geldiğini, Orta Doğu ülkelerinde bunun değişmesi gerektiğini vurguladı.

Doğalgaz ve petrol açısından küresel bazda Orta Doğu'nun rolüne ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Birol, şunları söyledi:

"Şimdi ABD'de gerçekleşen kaya gazı devriminden bahsediyoruz, zaten bu yüzden petrol fiyatları düşmekte ama her şeyi bir perspektife oturtmak çok önemli. ABD'den kaynaklanan kaya gazı büyümesi çok iyi bir haber, petrol piyasalarına bir rahatlık getiriyor fakat dünyanın ABD'nin sunacaklarından daha fazla petrole ihtiyacı var. Dolayısıyla enerji konularına bugün olan şekilde bakıyoruz, gelecek bununla şekillenecek zannediyoruz. ABD'deki petrol üretimi önemli bir rol oynayacak ama gelecekteki petrol üretimine kısıtlı bir rolü olacak. Önümüzdeki 20 sene içinde küresel petrol talebi  günde 14 milyon varil artacak. Hangi ülkeler bu petrolü piyasaya sürecek? 4 güçlü üretici görüyoruz, bunlar ABD, Kanada, Brezilya ve Orta Doğu."

Birol, ABD'nin şu an günlük sunduğu 2 milyon varile işaret ederek, 14 milyon varillik talebi karşılamak için dünyanın Orta Doğu'ya ihtiyacı olduğunu vurguladı.

"Ortadoğu olmaksızın küresel petrol talebi artışını karşılayamayız" diyen Birol, dünyanın, özellikle 2020'den ABD'deki üretimin yavaşlamaya başlamasıyla Ortadoğu'daki petrol üretiminin artırılmasına çok ihtiyacı duyacağını söyledi.

Fatih Birol, şunları kaydetti:

"Orta Doğu'da 2020'li yıllarda üretim artışını görebilmek için bugünden yatırım yapmamız lazım. Bir üretim görebilmek için 5-6 sene evvelinden yatırım yapılması lazım. Orta Doğu ülkelerine bugün baktığımız zaman, mesela Irak, yatırım iştahı hemen hemen sıfır. Çünkü politik çerçevenin belirsizliği, yatırım rejiminin belirsizliği ve başka konular… Ulusal şirketler, Irak dahil pek çok Orta Doğu ülkesinde üretime yatırım yapmaya tereddüt ediyor. Çünkü bölgede bir belirsizlik var. Dolayısıyla 2 temel mesaj var, Orta Doğu petrol piyasaları için bugün de çok önemli gelecekte de böyle olacak. ve Orta Doğu'da yatırım azlığı önümüzdeki yıllardaki petrol piyasaları için büyük bir risk oluşturmakta."

-"Yakın zamanda doğalgaz, petrolün yerine bir numaralı yakıt olacak"

Konuşmasında doğalgaz piyasasına da değinen, bütün dünyada doğalgaz  talebinin arttığını hatırlatan Birol, "Ve yakın bir zamanda doğalgaz petrolün yerine bir numaralı yakıt olacak" dedi.

Birol, gelecek yıllarda dünyada piyasaya çıkan Liquefied Natural Gas'ın (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz-LNG) artarak 2 katına çıkacağını, LNG üretecek ülke sayısının artacağını bildirerek, doğalgaz açısında önemli rol oynayacak ülkeleri ise Katar, İran ve Irak olarak sıraladı.

Bugün enerji piyasalarına katkı sağlayan ülkelere bakıldığında temel mesajın enerji güvenliği olduğunu vurgulayan Birol, şöyle devam etti:

"Enerji güvenliği, uluslararası politika gündeminin tepesine yükselecek. Burada Türkiye G20'nin dönem başkanı da olduğunu düşünürsek ve enerji güvenliğini de temel bacaklarından biri olarak ele alacağına göre, Türkiye'nin bu konuda olumlu katkıları olabilir. Enerji güvenliği bir numaralı konumuz. İkinci olarak bugün Orta Doğu'da olanlar, petrol piyasaları için uzun vadeli etkiler doğurabilir. Petrol fiyatlarındaki bugünkü durgunluğa aldanmamalıyız. Önümüzdeki pek çok sene Orta Doğu yine hayati rol oynayacak. Orta doğu'daki bugünkü kargaşa gelecekte küresel piyasalar için sorular içeriyor."

Fosil yakıt sübvansiyonlarının Orta Doğu'daki bir numaralı sorun olduğunu, bazı ülkelerin bu konuyu reformla ele almayı düşündüğünü aktaran Birol, "Geçen sene de bu toplantıya gelmiştim, konuşmamda yine 'Orta Doğu ekonomilerinin petrol dışında çeşitlendirilmeleri son derece önemli" demiştim. Bugünkü petrol fiyatlarındaki düşüş çok büyük zorluklar ortaya koyuyor ve daha da ileri gidecek, ekonomilerin çeşitlendirilmesi bu durumdan daha az etkilenmeyi sağlayacak" diye konuştu.

-"Enerji verimliliği ile yüzde 25 tasarruf sağlanabilir"

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Eski Genel Sekreteri Adnan Shihab Eldin de, dünya enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesinin hayati önem arz ettiğini belirterek, güneş ve rüzgar enerjisiyle çeşitlendirmenin fosil yakıtların yedeği olarak işe yaradığını söyledi.

Türkiye'nin diğer ülkeler gibi sermaye maliyetlerini azaltsa da yakıt maliyetlerini azaltmadığının farkına varması gerektiğine işaret eden Eldin, enerji verimliliği sayesinde yüzde 25 tasarruf sağlanabileceğini ifade etti.

Eldin, Türkiye'nin yenilenebilir enerji için çok güzel bir lokasyonda yer aldığını vurgulayarak, "Sübvansiyonlar yenilenebilir enerjinin ilk fazını destekleyebilir ama sonsuza kadar da süremez. Sübvansiyonlar dogmaya dönüşmemeli" diye konuştu.

Yenilenebilir enerjiyle ilgili Almanya'nın çok fazla hedefi olduğuna dikkati çeken Eldin, daha fazla kaynağı olan Türkiye ve Orta Doğu'nun da bu hedefleri edinmesi gerektiğini aktardı.

"Kaya gazının enerji talebine katkısı gelecekte ne kadar olacak bilmiyoruz" diyen Eldin, Türkiye'nin arz piyasalarıyla ilgili zorlukları düzeltmesi ve hükümetin şeffaf politikalar uygulayarak yenilenebilir enerjiyi teşvik etmesi gerektiğini ifade etti. - İstanbul