Kemal Öztürk: Sosyal medya, ajans haberciliği için yeni bir sınav
Türkiye İnternet Gazeteciliği Derneği tarafından Şanlıurfa'da düzenlenen ''Dijital Habercilik ve Medya Çalıştayı''na katılan NTV Yorumcusu ve Anadolu Ajansı eski Genel Müdürü Kemal Öztürk, ''Ajans Haberciliği ve Sosyal Medya'' başlıklı sunumunda, ajans gazeteciliğinin zorluklarından dijital devrime, sosyal medyanın yarattığı tehlikelerden yapay zekâya kadar birçok başlıkta çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.
TİGAD öncülüğünde, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ve Kulis TV desteğiyle Şanlıurfa'da düzenlenen çalıştayda Türkiye'nin dört bir yanından yaklaşık 150 gazeteci bir araya geldi.
Harran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Büyük Amfi'de gerçekleştirilen "Dijital Habercilik ve Medya Çalıştayı"nda, dijital habercilik, etik değerler, yapay zekâ, saha haberciliği, savaş muhabirliği ve haberde fotoğrafın rolü gibi medya dünyasının temel başlıkları ele alındı. Çalıştayın ilk oturumu, Haberler.com ve Sondakika.com Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ekrem Teymur'un moderatörlüğünde yapıldı. Bu oturumda İsmail Saymaz geleneksel gazetecilikten sosyal medya gazeteciliğine geçiş sürecini, Nevzat Çiçek Ortadoğu'da gazeteci olmayı, Alişer Delek dijital dünyada haberciliği, Kemal Öztürk ise ajans haberciliği ile sosyal medya arasındaki ilişkiyi değerlendirdi.
"ÇOK DİLLİ YAYIN DEVLET GÜVENLİĞİ MESELESİDİR"
Kemal Öztürk, doğru ve güvenilir haber üretiminin artık yalnızca mesleki değil, ulusal güvenlik meselesi haline geldiğini söyledi. Anadolu Ajansı (AA) Genel Müdürlüğü döneminde çok dilli yayına geçiş sürecini anlatan Öztürk, yabancı haber çevirilerinin uzun yıllar dış ajanslar üzerinden yapıldığını fark ettiklerini belirtti; "Devlet başkanının sözlerini başka bir ülkenin ajansı çeviriyorsa bu bir güvenlik meselesidir. O nedenle çok dilli yayına başladık ve AFP, Reuters gibi ajanslarla rekabete girdik."
DİJİTAL DEVRİM VE GRAFİK SERVİSİ
Batılı ajanslara bakıldığında büyük bir dijital dönüşüm yaşandığını fark ettiklerini söyleyen Öztürk, Anadolu Ajansı'nda bu doğrultuda önemli adımlar atıldığını ifade etti: "Grafik servisini kurduk ve dünyanın en çok grafik üreten ajanslarından biri haline geldik. Dijital devrim karşısında ajansın yeniden yapılanması şarttı."
"GAZETELER ÖNCE AJANSLARA, ŞİMDİ SOSYAL MEDYAYA BAĞIMLI"
Gazetelerin yıllar içinde üretimden uzaklaştığını dile getiren Öztürk, çarpıcı bir tespitte bulundu: "2011–2012 itibarıyla gazetelerin yüzde 70'i ajans haberine bağımlıydı. Bugün ise gazeteler sosyal medyaya bağımlı hale geldi."
SOSYAL MEDYA, YENİ TEKEL VE SANSÜR MÜ?
Sosyal medyanın yeni bir tekel ve sansür alanı oluşturduğunu vurgulayan Öztürk, Gazze savaşı örneğini verdi; "Facebook, YouTube gibi platformlar binlerce Filistin yanlısı hesabı kapattı. Gazetecilerin verileri paylaşıldı, nokta atışı öldürüldüler. Bu artık bir güvenlik sorunudur."
Bu sorunun sadece medya değil, devlet politikası meselesi olduğunu söyleyen Öztürk, yerli platformların önemine dikkat çekti ve "Kendi platformlarımızı kurmadığımız sürece bu güvenlik açığı başımıza bela olmaya devam edecek." uyarısında bulundu.
YAPAY ZEKA UYARISI: UTANÇ VERİCİ AMA GERÇEK
Yapay zekâ kullanımına da değinen Öztürk, bazı gazetecilerin ve yorumcuların içeriklerini doğrudan yapay zekâya yazdırdığını belirterek etik bir sorun yaşandığını söyledi: "Yapay zekâdan alınan analizler, kaynağı belirtilmeden ekranda okunuyor. Bu mesleğimiz açısından utanç verici. Bir gün bize ihtiyaç duymayabilirler."
"AHLAKİ EROZYON VE YALAN HABER TEHDİDİ"
Öztürk, sektörün ciddi bir ahlaki erozyondan geçtiğini vurgulayarak sözlerini karamsar ama umutlu bir notla tamamladı:
"Bir diğer problem ahlaki problem. Enflasyon önce ahlaki erozyon yaratırmış. Bizim sektörde aşırı derecede kitle iletişim aracına sahip olmak da enflasyona sebep oldu. Orada var olabilmek için herkes el yükseltiyor. Yalan haber manipülasyon, sansasyon... Meslekle ilgili karamsarım. Yeni nesildekilerin bizim yaptığımız hataları yapmamasını umuyorum."
SAVAŞ MUHABİRLİĞİNDEN YAPAY ZEKÂYA GENİŞ BİR PERSPEKTİF
Öte yandan; TİGAD Genel Başkan Yardımcısı Mustafa İlker Yücel moderatörlüğünde gerçekleşen II. oturumda ise Rabia Azra Sözcü sokak haberciliğini, Mehmet Geçgel savaş muhabirliğini, Üstün Tuncer geleneksel medya ve etik değerleri, İrfan Salcı yerelde gazeteciliği, Ubeyd Baş haberde fotoğrafın tanıklığını, Özgür Mehmet Kütküt ise habercilikte ileri seviye yapay zekâ kullanımını katılımcılarla paylaştı.