Afrika'da İstikrar Kuzeyden Güneye Kayıyor

Sahraaltı Afrikası bugün, 20 yıl öncekinden daha istikrarlı olsa da Kuzey Afrika halk ayaklanmalarının yol açtığı kargaşadan çıkmaya çalışıyor. Afrika poltikası uzmanlarına göre istikrar kıtanın güneyine doğru kayıyor.

Tunus Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (ITES) Başkanı Tarık Kahlavi, "Kuzey Afrika'nın batısına gidildikçe istikrarın, doğuya yöneldikçe ise istikrarsızlığın görüldüğünü" belirtti. Kuzey Afrika'da durumun geçmişten daha fazla istikrarsız olduğunu belirten Kahlavi, 2 yıl süren demokratik geçişten sonra Mısır'ın başlangıç noktasına döndüğü örneğini verdi. Kahlavi, Mısır'ın ekonomik baskı altında yeniden siyasi model arayışında olduğunu vurguladı.

Mısır'dan farklı olarak Tunus'ta durumun istikrara yöneldiğini belirten Kahlavi, uzun tartışmalar sonunda bir siyasi örnek bulunmuş gibi göründüğünü vurguladı ve "siyasi hakemliğin sandıklarla yapılması gerektiği konusunda uzlaşma var" ifadesini kullandı.

Kahlavi, Libya'nın da istikrarsız bir süreç yaşadığını ve zor bir devrim sonrası süreçten geçtiğini belirtti. Bu ülkenin istikrarı destekleyebilecek uzlaşmaya dayalı Tunus örneği ve mevcut siyasi krizi kötüleştirecek, ülkeyi daha fazla istikrarsızlığa sürükleyecek zorlamaya dayalı Mısır örneği arasında kaldığını vurguladı.

İstikrar ve ekonomik refah sürecinden sonra Cezayir'in de "Arap Baharı yakalanmış" gibi göründüğünü belirten Kahlavi, bu ülkenin Cumhurbaşkanı Abdülaziz Buteflika'nın 4. kez aynı göreve gelmesine karşı giderek artan gösteri ve protestolara sahne olduğunu ifade etti. Kahlavi, Buteflika'nın yeniden cumhurbaşkanı olması konusunda rejimde de anlaşmazlık olduğunu, cumhurbaşkanlığı seçiminin bu anlaşmazlığın çatışmaya dönüşüp dönüşmeyeceğini göstereceğini belirtti.

Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu'nun (FIDH) Afrika Sorumlusu Florent Geel ise "Sahraaltı Afrikası'nın 1990'lı yılların sonuna doğru büyük diktatörlüklerin sonunun geldiğini, dolayısıyla bu bölgede demokratik geçiş sürecinin Kuzey Afrika'daki Arap ülkelerinden çok daha erken olduğunu" vurguladı.

Geel, Afrika'nın genel olarak bugün 20 yıl öncekinden daha demokratik olduğunu, bu demokratik açılımın çatışmaların azalmasını sağladığını açıklayarak bugün sadece Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan ve Mali'de gerilim yaşandığı değerlendirmesinde bulundu.

Tunus'taki Afrikalı Öğrenciler Derneği Başkanı ve Afrika politikası uzmanı Toure Blamassi de Afrika'daki çatışmaların azalmasının eğitim düzeyinin artmasıyla bağlantılı olduğunu belirtti.

Bugün Afrikalıların, menfaatlerinin çatışmalarda değil barışta barındığı konusunda daha bilinçli olduklarını belirten Blamassi, güç ifadesinin yeni ekonomik ortaklarla da değiştiğini, geçmişte sadece eski sömürgeciler Fransa ve Almanya ile ilişkileri bulunan Afrika'nın artık ABD, Rusya, Çin, Japonya gibi yeni ülkelerle de ilişki kurduğunu, bu durumun da güç dengesini ve istikrarı sağladığını vurguladı.

Blamassi, yine de Moritanya, Mali, Cezayir, Libya, Nijer, Çad, Nijerya, Uganda ve Somali gibi ülkelerde "gri bölgeler" bulunduğunu, bu bölgelerde ülkelerin zayıf hatta başarısız olduğunu ve bunun da terörün gelişmesine zemin hazırladığını belirtti. - Tunus