Sudan'ın İran ile Diplomatik İlişkilerini Kesmesi

Siyasi analistler, Sudan'ın İran ile diplomatik ilişkilerini keserek bu ülkeden "uzaklaşmasını", içinde bulunduğu ekonomik şartlar nedeniyle Suudi Arabistan ile ekonomik ilişkilerini güçlendirmek istemesine bağlı olduğunu belirtiyor.

Sudanlı siyasi analistler Suudi Arabistan'ın geçen ay aralarında Suudi vatandaşı Şii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr'in de bulunduğu 47 kişiyi idam etmesinin ardından İran'ın olaya tepki göstermesi ve Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği ve Meşhed kentindeki konsolosluk binasının göstericilerce ateşe verilmesinin akabinde Suudi Arabistan'ın yanı sıra Sudan'ın da İran ile diplomatik ilişkilerini kesmesini "Suudi Arabistan'la yakınlaşmaya çalışmak" olarak yorumladı.

Sudanlı siyasi analist Azzan Said AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sudan hükümetinin İran'a karşı tutumunun, Güney Sudan'ın ayrılmasının getirdiği ekonomik yükü hafifletmek amacıyla Suudi Arabistan'dan mali destek alma ihtiyacından kaynaklandığını belirtti.

Said ayrıca Sudan'ın bu adımın Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'i hakkında uluslararası arenada açılan davalardan kurtarmak ve ülkeye uygulanan yaptırımları kaldırmak için uluslararası çevrelerde destek aramak amacıyla alındığını ifade etti.

Bu durumun İran'ın başta Kızıldeniz bölgesi olmak üzere Afrika Boynuzu ülkelerindeki planlarını nihai olarak etkilemeyeceğini savunan Said, Sudan'ın İran ile ilişkilerini kesmesinin İran'ın aktif olduğu Afrika ülkelerindeki etkisini azaltmayacağını öngördü.

"Sudan, Suudi Arabistan'ın mali desteğine muhtaç"

Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) başkenti Washington'da ikamet eden muhalif Sudan Kongre Partisi'nde Dış İlişkiler Sorumlusu Adil Ali Salih, Sudan'ın Suudi Arabistan'ın siyasetine destek vermesinin İran ile ilişkilerinde stratejik değişikliğe gittiği anlamına gelmediğine işaret etti. Suudi Arabistan'a verdiği söz konusu desteğin nedeninin mali yardıma ihtiyaç duyması olduğunu dile getirdi.

Güney Sudan'ın Sudan'dan ayrılmasıyla Hartum yönetimi petrol gelirlerinin yüzde 75'ini kaybettiğini ve uluslararası yaptırımların sürdüğünü hatırlatan Salih, Sudan'ın Suudi Arabistan'ın mali desteğine muhtaç olduğunu anlattı.

Sudan asıllı Suudi Arabistan Siyaset Uzmanı Süleyman el-Agili, Arap dünyasının Sudan'ı ihmal etmesinin, İran'ın Afrika Boynuzu'na hakim olmak ve Kızıldeniz'deki güvenlik ağını delmek için Sudan'ı askeri ve siyasi üs olarak kullanmasına imkan verdiğini belirtti. Sudan'ın daha sonra bu yönelimini değiştirerek, Suudi Arabistan'ın desteğini almaya çalıştığını ifade etti.

Agili, Sudan'ın siyasi ve ekonomik olarak Suudi Arabistan'a ve Körfez ülkelerine açılmayı hedeflediğini kaydetti.

Sudan-İran ilişkileri

Öte yandan Doha Yüksek Araştırmalar Enstitüsü Siyasi Bilimler Programı Başkanı Abdulvahhab el-Efendi ise Sudan-İran ilişkilerinde yaşanan değişimin, bu iki ülke arasındaki siyasetinden kaynaklanmadığını belirterek bunun Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri ile ilgili olduğunu dile getirdi.

Efendi, "Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri, Yemen'deki savaş öncesi Sudan ile yakın ilişkilere pek önem vermiyordu. Ancak Yemen'de savaşın başlamasının ardından Kızıldeniz üzerinden bu ülkeye komşu olan Sudan ile İran arasındaki stratejik ilişkiler ve İran'ın Bab'ul Mendeb boğazını kontrol altına alma çabalarından sonra Sudan konusunda hata yaptıklarını anladılar" ifadelerini kullandı.

Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA'nın haberine göre, Sudan Devlet Bakanı Ofis Müdürü Korgeneral Taha Osman el-Hüseyin, Suudi Arabistan 2'nci Veliaht Prens Muhammed bin Selman bin Abdulaziz ile 4 Ocak'ta telefonda görüşerek, ülkesinin İran'ın Hartum Büyükelçisi ile tüm diplomatik temsilcilerini sınır dışı etme ve Sudan'ın Tahran Büyükelçisini geri çağırma kararı aldığını belirtmişti.