Darbezede Askerler İçin Kritik Gün

Referandumun ardından Anayasa'nın değişen maddelerine uyum yasaları paketinde, 12 Eylül darbesi ve 28 Şubat sürecinde mahkeme kararı olmadan Türk Silahlı Kuvvetleri'nden çıkartılan askerler için nasıl bir düzenleme yapılacağı konusunda iktidar partisi AKP'nin kararı bekleniyor. CHP ise 12 Eylülzede askerler için TBMM'ye yasa teklifi vermeye hazırlanıyor.

AKP üst yönetiminden edinilen bilgiye göre, darbezede askerler için HSYK modeli, iaedi itibar ve tazminat, EMİNSU modeli gibi üç seçenek üzerinde duruluyor.

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) için hazırlanan tasarıda, mahkeme kararı olmadan meslekten çıkartılan hakim ve savcılara, yasanın yürürlüğe girmesinden sonra yeni HSYK'ya başvuru hakkı verilmesi, başvurusu reddedilen hakim ve savcılara Danıştay'da dava açma hakkı tanınması öngörülüyor. Buna ilişkin tasarı Adalet Komisyonu'nda kabul edildi ve bu hafta TBMM Genel Kurulu gündemine gelmesi bekleniyor.

Anayasa'nın Yüksek Askeri Şura (YAŞ) kararlarını yargı denetimine açan 125'inci maddesi ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin (AYİM) kuruluşunu yeniden düzenleyen 157'nci maddesine uyum yasa taslağında da, darbezede askerler için birinci seçenek olarak, HSYK uyum tasarısında olduğu gibi idareye (yani YAŞ'a) başvuru hakkı verilmesi, başvurunun reddi halinde (AYİM)'e dava açma hakkı tanınması öngörülüyor. Ancak bu seçenek, 12 Eylül ve 28 Şubatzede askerler tarafından tepkiyle karşılanıyor. Darbezede askerler, bu seçenekte bir hak tanınmış olmayacağını, mağduriyetin telafi edilmeyeceğini savunuyorlar.

AKP üst yönetimi ikinci seçenek olarak iadei itibar ve tazminat modeli üzerinde duruyor. Bu seçenekte, mahkeme kararı olmadan Türk Silahlı Kuvvetleri'nden çıkartılan askerlere maddi tazminat ödenmesi öngörülüyor. Ancak darbezede askerler, itibarlarını yitirmediklerini, itibarın idari kararla ortadan kaldırılmasının ya da yasayla iade edilmesinin söz konusu olamayacağını, ayrıca itibarın tazminatla ölçülemeyeceğini savunuyorlar.

AKP üst yönetiminin en az olasılık tanıdığı üçüncü seçenek ise EMİNSU modeliyle çözüm. 1960 darbesinden sonra ordudan çıkartılan ve Emekli İnkılap Subayları (EMİNSU) olarak adlandırılan askerler için, sonuncusu 1992 yılında olmak üzere dört ayrı yasa çıkartılmış ve mesleğe devam etmiş gibi hakları verilmişti. 12 Eylül ve 28 Şubatzede askerler de kendileri için EMİNSU modeli çerçevesinde bir çözüm getirilmesi istemiyle başvuruda bulundular.

AKP grup yöneticileri, darbezede askerler için nasıl bir düzenleme yapılacağı konusunda kendi içlerinde görüş alışverişini sürdürdüklerini, henüz net bir karara varmadıklarını, ancak uyum yasa paketi kapsamında bu mağduriyeti de seçimden önce telafi etmekte kararlı olduklarını söylediler.

-CHP YASA TEKLİFİ VERİYOR-

Darbezede askerler için AKP'nin kararı beklenirken ana muhalefet partisi CHP, sorunu TBMM'ye taşımaya hazırlanıyor. Kendisi de 12 Eylülzede subay olan Edirne Milletvekili Rasim Çakır, 12 Eylül dönemine yargı bağışıklığı getiren Geçici 15'inci Madde'nin kaldırılması sonrasında AKP'nin samimiyetsizliğinin bir kere daha ortaya çıktığını savundu. AKP'yi 12 Eylülzede ve 28 Şubatzede askerler arasında ayrımcılık yapmakla suçlayan Rasim Çakır, itibarın maddi tazminatla aynı kefeye konulamayacağını, mağduriyetin tazminat ödenerek giderilemeyeceğini vurguladı. Mağduriyetin eksiksiz telafisi için hazırladığı yasa teklifini iki hafta içinde TBMM'ye sunacağını belirten Rasim Çakır, "Gerçek anlamda toplumsal barış için 12 Eylül darbesinin açtığı bütün yaraların sarılması gereklidir" dedi. (ANKA)

(HF/ÖMR)