Vücudun Denge Sihirbazı: Tiroid Bezi

25 Mayıs Dünya Tiroid Günü.

Tiroid bezi, vücudumuz için hayati öneme sahip. Çünkü tiroid hormonunun gereğinden az ya da fazla salgılanması vücutta ciddi rahatsızlıklara sebep olabiliyor. Yapısal ve fonksiyonel olmasına bağlı olarak pek çok belirtisi olan hastalığın tedavi yöntemleri de hastalığın türüne bağlı olarak değişiklik gösteriyor.

Doç. Dr. Fatih Tunca, "Tiroid hastalıklarının tanısı önce hastayı çok iyi dinleyip ondan doğru bilgileri almakla mümkün" diyor.

Tiroid hastalıklarının belirtileri nelerdir?

Tiroid bezinin yapısal hastalıklarında; nodüllerin sayı ve büyüklüğüne göre boyunda şişlik, nefes borusuna bası nedeniyle geçmeyen öksürük veya ilerlemiş olgularda nefes almada zorluk, yemek borusuna bası nedeniyle yutkunma zorluğu, ses kıskılığı, boyundaki lenf bezlerinde şişlik gibi belirtiler olabilir. Çok çalışan tiroid bezi hastalıklarında ise; çarpıntı, aşırı terleme, sıcağa tahammülsüzlük, ellerde titreme, kilo kaybı, saçlarda incelme, gözlerin öne doğru çıkması gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Tiroid bezi az çalışıyorsa halsizlik, bitkinlik, üşüme, kilo alma saçlarda dökülme gibi şikayetler görülür.

Tiroid hastalıklarında tanı yöntemi nedir?

Öncelikli olarak kan TSH düzeyi test edilmelidir. Tiroid hastalıklarında olmazsa olmaz tanı aracı ultrasonografi muayenesidir. Ultrasonografik muayenede nodülün katı olması, düşük ekolu olması, kenarlarının düzensiz olması, küçük kireçlenmeler içermesi, çevre dokulara sıçraması gibi bulgulara rastlandığında bu hastaların mutlaka iğne biyopsisi ile değerlendirilmeleri gerekir. Bir diğer tanı aracı, tiroid sintigrafisidir. Amaç, tiroid bezi ve nodüllerin fonksiyonu yani çalışma durumu ile ilgili bilgi vermesidir.

Tiroid bezinin fonksiyonel hastalıkları ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Hipotiroidi, tiroid bezinin normalden daha az hormon salgılaması durumudur. Bu hastaların çoğunda küçük çaplı yalancı nodüller görülür. Bu hastalarda ameliyatla tedavi söz konusu değildir. Ancak gerçek nodülleri olan hastalarda ameliyat gerekebilir. Hipertiroidi ise tiroid bezinin normalden fazla hormon salgılaması durumudur. Bu hastalarda tiroid hormon yapımını azaltan ilaçlar, radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tedavi uygulanabilir. Tiroid bezinde soğuk nodülü olan hastalar ve tiroid bezi çok büyük olan hastalarda ameliyatla tiroid bezinin alınması, tiroid bezinde nodül olmayan ve tiroid bezi küçük hastalardaysa radyoaktif iyot tedavisi uygulanır. Birden fazla sıcak nodülü olan hastalarda genellikle tiroid bezinin kalan kısımlarında da nodül bulunması nedeniyle cerrahi tedavi öncelikli olarak düşünülmelidir. Tiroid bezinde başka bir nodül mevcut değil ise radyoaktif iyot tedavisi yapılabilir.

Tiroid bezinin yapısal hastalıkları ve tedavi yöntemlerinden bahseder misiniz?

Nodüler guatr, en sık görülen tiroid bezi hastalığıdır. Elle muayene edilen 100 hastanın 7'sinde, ultrasonografi yapılan insanların ise yüzde 50'den fazlasında yani toplumun yarısında tiroid nodülleri saptanabilir. Hastalık bu kadar yaygın olmasına rağmen bu hastaların tamamının ameliyat olması gerekmez. Ultrasonografi ve iğne biyopsisinde kanser şüphesi olan nodül varlığında, nefes borusu, yemek borusu gibi yapılara baskı olması durumunda, kozmetik nedenlerle ya da 4 cm'den büyük nodül varlığında hastalara ameliyat önerilir. Tek tiroid nodülündeyse tiroid bezinin diğer kısımlarının tamamen normal olduğu hastalarda değerlendirme büyük önem taşır. Çünkü bu nodüllerde kanser ve hipertiroidi riski diğer hastalara oranla daha yüksektir.