HAYDAR HADİ - Irak'ın başkenti Bağdat'ı ortadan ikiye bölen Dicle Nehri'nin doğusunda yer alan Sadun Caddesi'ne paralel şekilde uzanan onlarca sokak bulunuyor. Tahrir Meydanı'nın yanı başındaki bu sokaklarda binlerce eski taş ve ahşap bina dikkati çekiyor. Başkentte burası, "Eski Bağdat" olarak biliniyor. Sadun semtine bağlı Bettavin'deki diğer ismiyle "Eski Bağdat'ta" yüzlerce tarihi ev şimdilerde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Bettavinli Samır Ageyli: "Başkentin en gözde yerlerinden biriydi burası. Şimdi ise durumu içler acısı" dedi.
Bettavin, Bağdat'a özgü eski mimari yapılarıyla tanınıyor. Yıllar önce başkentlilerin en gözde uğrak yerleri arasındaki bölge, şimdilerde ise görenlerin içini sızlatıyor. 100-150 yılık taş ve ahşap binalar dökülüyor. Kimisi yıkılarak kullanılamaz hale gelirken, ayakta duranlar ise bölge halkı için büyük tehlike arz ediyor. Harabeye dönem bazı evlerde yıkılma tehlikesine aldırmayan fakir aileler barınıyor.
Bölge halkından edinilen bilgilere göre Bettavin'deki evlerin yok olmaları bilinçli olarak isteniyor. Çünkü Irak Kültür Bakanlığı, burayı koruma altına almış, bu nedenle hiçbir binadan herhangi bir tamir ve tadilat yapılmasına izin vermiyor. Ancak Bakanlık korumanın gereğini yapmıyor. Zaman içerisinde yıkılan binaların yerine ya yenisi yapılıyor ya da sahibi arsayı yüksek bir bedelle satıyor. Bu nedenle tarihi taş ve ahşap binaların azımsanmayacak bölümü yıkılmış durumda. Bettavin, bir viraneyi andırıyor.
"Bağdat'ın gözde yerlerinden birisiydi"
Bölge sakinlerinden 63 yaşındaki Ageyli, Bettavin bölgesinin eskiden çok güzel olduğunu ancak yıllar geçtikçe ihmal ve bakımsızlığın kurbanı edildiğini söyledi. İran-Irak Savaşı'ndan önce bile burasının çok güzel olduğunu belirten Ageyli, "9 yıl İran'da esir tutuldum. Memleketime dönüşüm umutluydu fakat karşılaştığım manzara beni çok üzdü. Kadim Bağdat'ın en gözde yerlerinden biriydi burası. Şimdi ise durumu içler acısı. Hükümet 2015 bütçesini, savaş, emekliler ve mültecilere ayıracak. Bütçenin içerisinde hiçbir imar planı yok. 10 ülkeye yetecek 2014 bütçesini de yediler" diye konuştu.
Bettavinli Hasan Zircavi, oturduğu sokağın bakımsızlığına değinerek, şunları anlattı:
"Bettavin, yani kadim Bağdat'ta doğdum. Burada yaşayan halk yetkililerden çokça bölgenin imarı ve kalkınması için talepte bulundu ama nafile. Evlerin bakımsız kalmasına rağmen hala insanlar çaresizce oturuyor. Kira verecek gelirleri olmadığı için buradaki zor hayata alışmışlar. Burada yaşayan halk yetkililerin çok vaat içerikli konuşmalarını dinledi. Artık vaat değil icraat bekliyoruz"
Sudan asıllı Abdulnasır Sidad, 31 yıl önce marangozluk için Bağdat'a geldiğinde Bettavin'de yaşamaya başladığını ifade ederek, "Marangozluk ve altın piyasasında çalışmak için geldim. Çok kişiye marangozluk öğrettim. Feyli (Şii Kürtler) bir Kürt hanımla da evlendim. Burada benim gibi çok sayıda Sudanlı yaşıyor. Semtin karmaşık ve zor hayatına alıştık" dedi.
Mahalle sakinlerinden Muhammed Nasır ise etraftaki çöpler, yıkıntılar ve harabe olmuş sokakları göstererek olup bitenlere isyan etti: "Hayatın sefaleti ve yokluğuna rağmen insanlar burada yaşıyor."
Bettavin kurtarılmayı bekliyor
Bölge halkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) işgali sonrasında yerel yetkililerden kimsenin bu tarihi sokakları ziyaret etmediğini söyledi. Eski Bağdat'ın bakım ve ilgiye özellikle de tarihi mekanların kurtarılmaya muhtaç olduğunu belirten Mahmut Salah, "Bu gidişler bir gün bu binalar biz gariplerin başına yıkılacak. Artık kimse buraya bakmıyor. Eski de bir Türk temizlik şirketi gelip kapı önlerindeki çöpleri alıyordu. Şimdi çök tepeleri oluştu. Yerel şirketler, belediyenin tahsis ettiği çöp poşetlerini bile para karşılığında dağıtıyor" değerlendirmesinde bulundu.
Bettavinli Nehle Celal isimli kadın ise yıkılan evlerin yerine barların açıldığını belirterek, "Karşımızdaki bar sahibi, belediye çalışanlarına günlük para verdiği için her gün temizliyorlar. Fakat Bettavin'in diğer yerleri çöpten geçilmiyor" diye konuştu.
Bölgede yaşayanlar oldukça dertli. Bölgelerine acilen bir el atılmasını talep ediyorlar. Nehle Celal, hükümetin acilen bir kurtarma projesini devreye sokmaması halinde Bettavin'in yok olabileceğini vurgularken o da diğerleri gibi belediye yetkililerine "Eski Bağdat'ı kurtarın" çağrısın yeniledi.
Bettavin'in öyküsü
Bettavin kelimesnin kökeni, Irak'ın Hille (Babil) ilinin Bette köyünden geliyor. Bölgede yaşı ilerlemiş Bettavinliler, "Çok eskiden tarımın yapıldığı tarlalarmış. Hille'nin Bette köylüleri buraya gelip tarlalarda çalışırlarmış. Zaman içerisinde bu köyden gelen göç ve buranın yaşam alanına dönüşmesiyle bölgenin adı Bettavin oldu" diyerek "Eski Bağdat'ın" oluşma öyküsünü anlattılar.
Burası geçen süre içinde Bağdat'ın en iyi yerleşim birimlerinden birisi olurken buradan zengin olanlar başka bölgelere göç ederek "Yeni Bağdat'ı" oluşturdular. "Eski Bağdat" şimdilerde Afrika kökenli Arapların kaldığı bölge olarak ayakta kalma mücadelesi verirken gereken ilginin gösterilmesini bekliyor. - Ankara
Son Dakika › Güncel › Eski Bağdat' Kurtarılmayı Bekliyor - Son Dakika
Sizin düşünceleriniz neler ?