Türkiye'de Kaliteli 8 Pamuk Çeşidi Geliştirildi

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi öncülüğünde, Diyarbakır Dicle Üniversitesi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Toplumsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü ve GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi işbirliğiyle 5 yıl önce başlatılan çalışma kapsamında, moleküler markör teknolojisi kullanılarak hastalığa dayanıklı, lif verimi yüksek 8 yeni pamuk çeşidi geliştirildi. Geliştirilen pamuk çeşitlerinin tescillenerek pamuk tohumunun ithal edilmesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor.

TÜBİTAK'ın 2 milyon 100 bin liralık desteğiyle 5 yıl önce Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Diyarbakır Dicle Üniversitesi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Toplumsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü ve GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi işbirliğiyle başlatılan 'Moleküler teknolojiler kullanılarak verticillium solgunluk hastalığına dayanıklı, lif verimi ve kalitesi yüksek pamuk hatlarının geliştirilmesi' projesinde sona gelindi. Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nde 15 araştırmacının görev aldığı proje kapsamında moleküler markör geliştirme yöntemi kullanılarak kuraklığa ve solgunluğa dayanıklılığı, lif kalitesi ve verim değerleri incelenen tohumlar, 5 yıl boyunca incelenerek kaliteli 8 pamuk çeşidi geliştirildi.

Proje yöneticisi olan Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yüksel Bölek, solgunluk hastalığına dayanıklı ve kaliteli çeşitlerin denendikten sonra çiftçilerin kullanımına sunulacağını söyledi. Prof. Dr. Bölek, elde edilen çeşitlerin Türk tarımına önemli katkılar sunacağını belirterek, "Birçok konuda yerli pamuk çeşidi üretmeyi hedefliyoruz. Şu ana kadar yapmış olduğumuz çalışmalarda özellikle Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma İstasyonu ve Dicle Üniversitesi tarafından geliştirilen bazı pamuk hatlarının bölgelerin denemeleri yapılarak bunların önce tescile, daha sonra da çiftçilerin beğenisine sunulması hedeflenmektedir. Ayrıca çiftçilerin solgunluk hastalığı ki ülkemizde ve dünyada çok önemli bir hastalık. Solgunluk hastalığına dayanıklılık yönünde birçok hattın geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bununla birlikte yine uzun elyaflı, tekstilcilerimizin çok arzuladığı materyallerden olan pamuk hatlarının geliştirilmesi, verimli ve kaliteli pamuk hatlarının geliştirilmesi yine projemizde amaçlarımız içerisinde yer almaktadır" dedi.

'TÜRK PAMUK TOHUMCULUĞUNA ÇOK FAYDALARI OLACAK'

Prof. Dr. Bölek, Türkiye'de geliştirilen çeşitlerin çiftçiler tarafından kullanılmasıyla pamuk tohumunun ithal edilmesinin önüne geçileceğini ve döviz kaybının önleneceğini ifade ederek, şunları söyledi:

"Bu projede moleküler markör teknolojileri kullanılarak hızlı bitki ıslahı, yani hızlı bitki üretme, hızlı pamuk çeşidi geliştirme çalışmalarımız da devam edecektir. Moleküler markör teknolojileri, dünyada birçok değişik bitkilerin ıslah programlarında kullanılan teknolojilerdir. Ülkemizde de bu teknolojilerin kullanılması, özellikle bitki tohumu geliştirme çalışmalarında kullanılması projemize çok artı değerler katmaktadır. Aynı zamanda ülkemize de bu teknolojinin yerleştirilmesi ve önemli karakterlerle ilişkili markörlerin geliştirilmiş olacak olması yine büyük bir artı getirmektedir. Elde edilecek birçok hattın Türk pamuk tohumculuğuna çok faydaları olacak. Birçok araştırma enstitüsü bu pamuk tohumlarını kullanarak yeni çeşitlerin geliştirilmesinde çalışmalardan yararlanacaktır. Bu 8 çeşidimiz şuana kadar seçilerek gelmiş olan hatlardır aslındı. Bu çeşitlerimiz, bölgelerimizden Hatay, Şanlıurfa, Kahramanmaraş ve Diyarbakır'da denemelere alınacaktır. Bu bölgelerde yapılan incelemeler sonucunda hem kuraklık ve hastalık yönüyle, hem de verim ve lif yönüyle üstün olanları tescile göndereceğiz. Tescilden sonra da çiftçilerimizin beğenisine sunulacaktır. Ülkemize şu ana kadar yapılan uygulama, pamuk tohumlukları genellikle dışarıdan alınır. Burada tescil edildikten sonra ve ülkemizin dışında geliştirilen bu tohumlara rolanti ödenerek burada tescil edilip satışa sunuluyordu. Biz bunun önüne geçip döviz kaybını önlemeye de çalışacağız. Geliştirilen bu çeşitler tamamen yerli çeşitler olup büyük ihtimalle dışarıdan yapılacak tohumluk alımının önüne de geçilecektir."

Geliştirilen 8 pamuk çeşidinin, 2 yıl içerisinde Diyarbakır, Hatay, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa ekilerek denendikten sonra çiftçiler tarafından beğenilenlerin tescilleneceği bildirildi. - Kahramanmaraş