Enflasyondaki Düşüş Uzun Sürmedi

BELGİN YAKIŞAN MUTLU - Yıl başından bu yana gıda fiyatlarındaki görünümün etkisiyle dalgalı bir seyir izleyen yıllık enflasyon, iki aylık düşüş sonrasında ağustosta yeniden yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, enflasyon ağustosta aylık yüzde 0,40 ve yıllık ise yüzde 7,14 artarak ekonomistlerin beklentilerini aştı. Böylece yıllık enflasyon iki aylık düşüş sonrasında ağustosta yeniden yükselmiş oldu.

Enflasyon yıllık bazda mayısta yüzde 8,09 düzeyinde açıklanmış, takip eden aylarda sırasıyla yüzde 7,20 ve yüzde 6,81'e gerilemişti.

Analistler, bu aydan sonra olumsuz etki yapması beklenen baz etkisi, yüksek döviz kurları ve işlenmemiş gıda fiyatlarının seyri nedeniyle yıllık enflasyonun gelecek aylarda da yükselişini sürdürebileceğine dikkati çekiyor.

Konuya ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Halk Yatırım'ın Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı, ağustos ayında enflasyondaki artışın hem kendi tahminlerinin hem de piyasa beklentilerinin üzerinde geldiğine dikkati çekti.

Eylül ayına ait öncü sinyallerin de yıllık enflasyonun yükselişini sürdürebileceğine işaret ettiğini anımsatan Tokalı, "Fiyat ayarlamaları için önemli bir dönem olan eylül ayındaki kur yansımaları, yıllık enflasyonun sonraki dönem hareketinde belirgin olacağını düşünüyoruz. Yıl sonu yüzde 7,5'lik tahminimizi şimdilik koruyoruz" dedi.

Tokalı, ağustos ayı enflasyon rakamlarında baskı oluşturan unsurların başında gıda enflasyonunun geldiğini belirterek, diğer taraftan işlenmiş gıda fiyatlarındaki yıllık enflasyonun yüzde 8,5'e gerilemesinin olumlu olduğunu söyledi.

Yemek hizmetleri enflasyonundaki hızlanmanın da bir diğer baskı yapan unsur olduğunu kaydeden Tokalı, burada yıllık fiyat artışının yüzde 15,21'le Ekim 2014'ten beri en yüksek seviyeye çıktığını dile getirdi.

Tokalı, yıllık enflasyondaki yükselişin sadece manşet enflasyonda değil, çekirdek enflasyon göstergelerinde de mevcut olduğunu vurgulayarak, "Gıda fiyatları ve kurun seyrine ilişkin belirsizlikler enflasyon görünümünde risk oluşturan en önemli unsurlar. Ancak, petrol fiyatları ve iç talebin ılımlı seyrine ek olarak, gıda fiyatlarına yönelik düzenlemeler, kısa vadeli  görünümde bu risk unsurları karşısında destekleyici. Öte yandan, orta vadeli görünümde, küresel faktörler nedeniyle, enflasyonda yukarı yönlü riskleri daha fazla görüyoruz" diye konuştu.

"Kurlara hassas  gruplardaki artış, görünümü kötüleştirdi"

AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi de enflasyonun geçen yıla göre yüksek gelmesinde, özellikle işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yükselişin etkili olduğunu belirterek, kurlara hassas olan gruplardaki artışların da görünümü kötüleştirdiğini ifade etti.

İşlenmemiş gıda fiyatları yıllık bazda yükselişe geçerken, işlenmiş gıda fiyatlarının ılımlı gerilemesini sürdürdüğüne işaret eden Bürümcekçi, "Endeks tarihindeki ortalama yıllık artışı yüzde 9,2 olan gıda fiyatlarının 2015 yılındaki seyri, Temmuz Ayı Enflasyon Raporu'nda açıklanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) enflasyon yıl sonu tahmini (yüzde 6,9) açısından kritik önem taşımaya devam edecektir" diye konuştu.

Bürümcekçi, eylülden itibaren baz etkisinin yıllık enflasyonun aleyhinde seyretmeye başladığını, TL'deki ilave değer kaybının da yukarı yönlü baskıyı artırdığını aktararak, şunları kaydetti:

"Ağustosta önceki aya göre 0,33 puan artışla yüzde 7,14'e çıkan yıllık enflasyon, son 'Enflasyon Raporu'nda yer alan yıl sonu TCMB yeni tahminini (yüzde 6,9) yine aştı ve yüzde 5 olan enflasyon hedefi etrafındaki belirsizlik aralığının da dışına çıktı. Son dönemde TL'de gözlenen istikrarsız görünümle ocak ortasından bu yana kur sepeti bazında yüzde 24 civarı değer kaybı olması, döviz kurunun bu yıl da tüketici fiyatlarına olumsuz etkide bulunmasına yol açmaktadır."

Petrol fiyatlarının son 'Enflasyon Raporu'nda bu yıl için öngörülen 59 doların ve kendi varsayımları olan 60 doların altında seyretmesinin, bu kanaldan gelecek risklerin aşağı yönlü olduğunu gösterdiğine dikkati çeken Bürümcekçi, şöyle devam etti:

"Dolayısıyla manşet enflasyonun, yıl sonuna kadar olan dönemde baz etkilerinin aleyhe dönmesi nedeniyle 2014 yılı gerçekleşmelerinin uzun dönem ortalamalarının çok altında olduğu eylül ayından itibaren yükseliş eğilimini hızlandırarak, yılı daha yüksek bir seviyede kapatacağını öngörmekteyiz. Dolayısıyla yıl sonu TÜFE tahminimiz olan yüzde 8'in üzerinde risklerin yukarı yönde olduğunu düşünmekteyiz."

"Enflasyonun daha fazla artabileceğine yönelik riskler mevcut"

Capital Economics'in Gelişmekte olan Piyasalar Kıdemli Ekonomisti William Jackson ise yıllık enflasyondaki yükselişi, "TL'deki son değer kaybının, fiyat baskılarını artırmaya başladığının ilk güçlü kanıtı" şeklinde değerlendirdi.

Jackson, enflasyondaki yükselişin gelecek 6 ay boyunca yükselmeye devam edeceği öngörüsünde bulunarak, "Gelecek yılın ilk çeyreğinde yıllık enflasyonun yüzde 8'e yükselmesini bekliyoruz" dedi.

TD Securities Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Christian Maggio, TL'deki zayıf seyirle enflasyonun beklentilerin üzerinde arttığını kaydederek, "Enflasyon artışındaki yıl sonu tahminimiz yüzde 7,5 düzeyinde, ama enflasyonun daha fazla artabileceğine yönelik riskler mevcut" değerlendirmesini yaptı.