Petrolde Kabus Geri Döndü

Petrol fiyatlarında bir süredir devam eden sıkışma yukarı yönde kırıldı. Fiyatlar iki hafta aradan sonra yeniden 100 dolar sınırına dayandı.

Petrolde dün yaşanan 3 dolarlık yükselişin ardından bu sabah Asya'daki işlemlerde de fiyatlar yine yüksek seyrini sürdürüyor. Petrol şu sıralar Asya'da 99 dolar seviyesinden el değiştiriyor.

PETROLDE SPEKÜLASYON ARTIYOR

Petrolde son birkaç gündür yaşanan yükselişin sebepleri öncekilerden pek farklı değil. Özellikle dolardaki değer kaybının sürmesi, fiyatları yukarı çeken en önemli etkenlerden biri. Dolardan umduğunu bulamayan yatırımcıların dalga dalga emtia piyasalarına ve özellikle de petrole yönelmesi, fiyatların yükselmesine neden oluyor. Ayrıca petrol kontratlarının alınıp satıldığı ve fiyatların belirlendiği borsalarda işlem hacmi artarken, petrol giderek daha fazla spekülasyona açık hale geliyor.

Petrolde yaşanan hareketin diğer bir nedeni ise ABD Merkez Bankası (FED). FED'in aralık ayı toplantısına yeni bir faiz indirimine gideceği yönündeki beklentiler, hem dolar üzerinde baskı oluşturuyor hem de petrolü yukarı yönde itiyor. Öyle ki, yatırımcılar FED'in önümüzdeki sene ABD ekonomisinin büyüme tahminini düşürmesini dahi fazla umursamadı. Şimdilik tüm dikkatler faizler üzerine yoğunlaştırılmış durumda.

TFS Energy Futures analisti Addison Armstrong da bu sebepleri doğruluyor. Müşterilerine bir araştırma notu gönderen Armstrong, "Faiz indirimi yapılacağına ilişkin beklentiler doları düşürdü ve yatırımcıları bir kez daha petrol piyasasına çekti" ifadesini kullandı.

FED'in aralık toplantısında faiz indirimi neredeyse tüm piyasa tarafından onaylanıyor. Ancak arada çatlak sesler de çıkmıyor değil. Örneğin dünyanın en büyük yatırım bankalarından biri olan Bear Stearns'in baş stratejisti Jonathan Golub'a göre FED faizleri indirmeyecek. Tüm piyasanın pozisyonlarını olası bir faiz indirimine göre aldığını ve 'yanlış yaptığını' düşünen Golub, FED'in faizleri değiştirmemesi ile piyasalarda kısa süreli bir dalgalanma yaşanabileceği yönünde uyarıda bulunuyor. Bunun anlamı da dolarda yükseliş, petrolde ise düşüş hareketinin yüksek ihtimal olduğu.

Petrolde son günlerde yaşanan hareketin bir diğer nedeni ise rafinerilerde yaşanan sıkıntılar. Halihazırda kış aylarına girerken petrol arzının talebe yetişemeyeceği konusunda endişeli olan piyasalar, bir de bunun üzerine rafinerilerden gelen arıza ve üretim kesintisi haberlerine karşı fazla tepki veriyor. 

Öte yandan son günlerde ülke ekonomilerinden gelen kuvvetli veriler de petrole büyük destek veriyor. Örneğin Çin ekonomisinde 2007 yılında beklenen yüzde 11.5'lik büyüme ve ABD'de ev inşaatları verisinin son üç aydır ilk kez artış göstermesi, global ekonominin youna devam ettiği yönündeki beklentileri kuvvetlendiriyor. Dolayısıyla büyümeyle birlikte dünyada enerji talebinin artacağına yönelik öngörüler fiyatların yüksek kalmasını sağlıyor.

PETROL BEŞE KATLANDI, 20 DOLAR ARTIK HAYAL

Aslında dünya ekonomisindeki büyüme artan enerji ihtiyacı, sadece son günlere yaşanan artışın değil, son yıllardaki artışın da temel nedenlerinden biri. Bir taraftan global enerji talebinin artması, bir taraftan da Ortadoğu'da yaşanan olaylar nedeniyle petrol arzına ve arz güvenliğine ilişkin soru işaretler, petrol talebinin karşılanıp karşılanamayacağına ilişkin tedirginlikler besliyor. Zaten tüm bu faktörler neticesinde de petrol fiyatları son 4 yılda 5 kata yakın bir artış gösterdi.

20 dolarlık petrol fiyatı artık tatlı bir hayal olarak çok gerilerde kaldı.

Petrolde kısa vadede 100 dolara ulaşılıp ulaşılamayacağı belirleyecek en önemli etken ise ABD'De açıklanacak stok rakamları olacak. ABD Enerji Bakanlığı, bugün ülkedeki petrol stoklarının haftalık değişimini açıklayacak. Eğer stoklarda beklenenin üzerinde bir kayıp yaşanırsa, o zaman 100 dolarlık petrole ulaşmak an meselesi olacak.

PETROLÜN YENİ MATEMATİĞİ: DEĞİŞEN NE?

Petrol fiyatlarındaki yükselişi anlatırken, burada çok önemli bir noktaya daha dikkat çekmek gerekiyor. O da yüksek petrolün nasıl insanların ezberini bozduğu...

Önceleri yüksek petrol dünya ekonomisi için felaket anlamına gelirdi. Örneğin 1970'lerde dünya ekonomisinde yaşanan çöküşlerin en büyük sebebi petrol fiyatlarında meydana gelen aşırı yükselişler olmuştu. Petrolün yükselişi tüm mal ve hizmet fiyatlarını artırırken, dünya genelinde enflasyon artışına ve hanehalklarının cebindeki paranın azalmasına neden oluyordu. Bunun sonucu olarak da harcamaların kısılması, beklentileri bozulması ve ekonomik çarkların yavaşlaması, ekonomik buhranları da beraberinde getiriyordu.

Peki ne oldu da son yıllarda petrol fiyatları beş kat birden artmasına rağmen, dünya ekonomisi bahar yaşamaya devam ediyor. Petrol artıyor ama ortada ne bir enflasyon tehlikesi, ne de bir ekonomik küçülme var. Tam tersine, dünya ekonomisi özellikle Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerin de desteğiyle hızlı bir şekilde büyüyor.

PETROL ARTIK FAZLA ETKİLEMİYOR, ÇÜNKÜ...

Yüksek petrolün neden ekonomileri bozmadığının net cevabını, iki ayrı çalışma veriyor. The Economist'in alıntı yaptığı Massachusetts Istitute of Tecnology (MIT) ekonomistlerinden Olivier Blanchard ve Jordi Gali'nin, "Petrol fiyat şoklarının makroekonomik etkisi: Niçin 2000'ler 1970'lerden farklı" ve William Nordhaus'un "Kim korkar petrol şokundan" isimli çalışmaları...

Bu çalışmalarda neden günümüz dünyasının geçmişten farklı olduğu ve yüksek petrolün neden ekonomileri çok olumsuz etkilemediğinin tespiti üç ayrı madde halinde yapılıyor.

1- Petrol üretimde eskiye göre daha az kullanılıyor: Milli gelirde dolar başına düşen petrol miktarı giderek azalıyor

2- Ekonomiler artık daha esnek: Özellikle eskiye göre sendikal hareketlerin zayıflaması ve işçi maaşlarının yeni koşullara

göre daha kolay ayarlanıyor olması, petrol nedeniyle artan maliyetlein paylaşılmasını sağlıyor.

3- Merkez Bankaları enflasyonu artık daha iyi kontrol ediyor