Bosna Hersek'te "Beyaz Kurdele Günü"

Bosna savaşının başladığı 1992'de, ülkenin kuzeyindeki Prijedor şehri ve civarında kollarına bağladıkları beyaz kurdele ya da evlerine astıkları beyaz çarşaf ile tespit edilerek Sırp askerler tarafından öldürülen siviller, "Beyaz Kurdele Günü" kapsamında düzenlenen etkinliklerle anıldı.

Bosna Hersek genelinde 2012'den beri düzenlenen Beyaz Kurdele Günü etkinlikleri kapsamında, Saraybosna'daki İnsanlığa Karşı Suç ve Soykırım Müzesi tarafından vatandaşlara beyaz kurdele dağıtıldı.

Müzenin kurucularından Jasmin Meskovic, Prijedor'da Sırp olmayan sivillerin beyaz kurdelelerle "mühürlendiğini" anımsatarak, "Beyaz kurdeleler, Sırp olmayan sivillerin koruma altına alınması veya kendilerine destek olunması için takılmadı. Bu acımasız projeyi tasarlayanlar, kurdeleler sayesinde karşılarındaki kişiyi düşman olarak algılayıp, vicdan azabı çekmeden, gözünü bile kırpmadan öldürebiliyordu." ifadelerini kullandı.

Prijedor'un, Bosna Hersek'in en çok toplama kampına sahip şehri olduğunu kaydeden Meskovic, "Prijedor'da beyaz kurdele takanlar, açık hedef haline getirilerek katledildi." dedi.

Bosna Hersek İslam Birliğinin (Diyanet İşleri) İdari binasına, katliama dikkat çekmek amacıyla beyaz çarşaf asılırken, sokağa çıkan vatandaşlar, katledilen kurbanlar için kollarına beyaz kurdele bağladı.

Saraybosna'yı ziyaret eden Norveçli baba-oğul Sollie ve Christian Lars da kollarına beyaz kurdele bağlayarak Prijedor'daki katliama dikkat çekti.

Sollie Lars, ailesinin, savaşın yaşandığı Bosna Hersek'i bizzat görmesini istediğini vurgulayarak, "Bosna savaşı sırasında Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde görev yapıyordum. Burada yaşananlara bizzat şahit oldum." diye konuştu.

Beyaz Kurdele Günü etkinlikleri kapsamında, Saraybosna'daki Büyük Park'ta ise Prijedor'da öldürülenlerin fotoğrafları ve aralarında bulunan 102 çocuğu sembolize eden oyuncaklar sergilendi.

Prijedor'da ne oldu?

Bosna'daki savaşın yeni başladığı Mart 1992'de eski Yugoslavya'daki Devlet Güvenlik Teşkilatının (UDBA) başına getirilen Sırp kökenli Simo Drljaca, Prijedor'daki 13 polis karakolunda görev yapan bin 775 Sırp'ı bir ayda silahlandırdı.

Sırp birlikleri, 29 Nisan gecesi o dönemde nüfusunun çoğunluğu Boşnak olan Prijedor kentini ele geçirdi. Ağır silahlara sahip Sırp birlikleri, 23 Mayıs 1992'de Prijedor civarındaki köylere saldırdı. Prijedor ve civarındaki katliamda 102'si çocuk 3 bin 176 sivil hayatını kaybetti.

Sırplar, 31 Mayıs 1992'de yerel radyolar üzerinden yapılan duyuruyla "Sırp olmayanların evlerinin pencerelerine beyaz çarşaf asmaları, sokağa çıkarken kollarına beyaz kurdele bağlamaları" talimatı verdi.

İşgalci Sırpların talimatlarını yerine getirmek zorunda kalan Sırp olmayan siviller, bu yöntemle tespit edildi. Tespit edilenler, esir kamplarına götürülerek katliamlara, işkencelere ve tecavüzlere maruz kaldı.

Prijedorlu yaklaşık 30 bin sivil, o dönemde Omarska, Keraterm, Kozarac, Trnopolje ve Manjaca'daki toplama kamplarına götürüldü. On binlerce kişi ise doğdukları topraklardan sürgün edildi.

31 Mayıs, Bosna Hersek'te Beyaz Kurdele Günü olarak anılıyor.