Burdur'un Değirmenleri Suya Hasret

Burdur'da, sözleri Tepeli Hasan'a ait olan, Muzaffer Sarısözen tarafından derlenen 'Onikidir Şu Burdur'un Dermeni' türküsüne konu olan yaklaşık 300 yıllık geçmişe sahip 12 değirmenden sadece 2'sinin çarkı halen dönüyor.

Kurna Köyü'nde başlayan, Burdur Çayı'nın üzerinde 1700'lü yıllarda bölgede yaşayan Rum ve Ermeniler tarafından yaptırılan 12 su değirmeni, yıllarca yöre halkına hizmet verdi. Burdur Çayı'nın suyunun azalmasıyla zamana uyularak, değirmenlerde su gücü yerine elektrik motoru kullanılmaya başlandı. Türkülere konu olacak kadar ünlü olan değirmenler, gelişen teknoloji, tarım arazilerinin azalması, ev ekmeğinin yerine fırın üretiminin almasıyla önemini yitirerek bir bir kapandı.

Tepeli Hasan'ın sözlerini yazdığı ve Muzaffer Sarısözen tarafıından derlenen 'Onikidir Şu Burdur'un Dermeni' türküsüne konu olan değirmenlerden bugün sadece 2'si ayakta kaldı. Bugün artık su çarkları dönmeyen 'Baş Değirmeni' ve 'Hamit Değirmeni', un fabrikası olarak hizmet veriyor. Bölgede kapısına kilit vurulan 'Ali Bey Değirmeni' ise Burdur Belediyesi tarafından satın alındı. Restore edilecek bina, 'Değirmen Müzesi'ne dönüştürülecek.

FABRİKAYA DÖNÜŞTÜLER

Berberoğlu Un Fabrikası adı altında hizmet veren Baş Değirmen, yıllık 125 ton kapasiteli dev bir fabrika. Fabrikanın ortaklarından Enver Berberoğlu, tarihi değirmeni modern bir fabrikaya dönüştürdüklerini söyledi. Un sanayiindeki en son teknolojiyle hizmet verdiklerini anlatan Berberoğlu, "Tam otomatik valsler, kare elekler ve pnömatik sistemle üretim yapıyoruz. Bütün unlarımız tam otomatik makinelerle el değmeden öğütülüyor ve paketleniyor" dedi.

Eski değirmen taşları ve su kanallarının birer anı olarak fabrikada sergilendiğini kaydeden Berberoğlu, "Geçmişte, değirmen taşları suyun gücüyle dönerdi. İnsuyu ve Gökpınar çaylarının suyu kesildi. Su kaynakları kurudu veya azaldı. Bu nedenle taşlar dönmemeye başladı. Zamana uyanlar, elektrikli motorlar kullandı ve modernize etti. Zamanın gerisinde kalanlar ise bir bir kapandı" diye konuştu.

DEĞİRMEN MÜZESİ KURULACAK

Burdur'da ayakta kalan diğer bir değirmen ise Burdur Belediyesi tarafından satın alınan Ali Bey Değirmeni. Bugün üretim yapılmayan değirmen, restore edilerek Değirmen Müzesi'ne dönüştürülecek. Müzede, geçmişten günümüze değirmencilikte kullanılan aletler ve üretim şekilleri sergilenecek. Burdur Belediye Başkanı Ak Partili Sebahattin Akkaya, değirmenin etrafındaki 12 dönümlük arazinin ise mesirelik alan olarak düzenleneceğini belirtti. Yakın bir zamanda projelendirecekleri Değirmen Müzesi'nin kent tarihine ışık tutacağını vurgulayan Başkan Akkaya, "Kente hem bir müze hem de bir mesire alanı kazandıracağız. Bu bölgeye gelen herkesin mutlaka görmek isteyeceği bir proje olacak" dedi.

TÜRKÜNÜN SÖZLERİ

Onikidir imanım aman, şu Burdur'un dermeni

Dermencisi efem aman Urum değil Ermeni

Ya kendisi efeler aman ya kellesi gelmeli

Ay karanlık efem görünmüyor izimiz

Üç kardeşiz efem kurban gitsin birimiz

Bir incecik yol gidiyor dermene

Oturmuşlar efem aman çayır ile çimene

Hem severim efeler aman hem döverim kime ne

Al karanfil aman mor şişede ıslanır

Bir gün olur efem deli gönül uslanır.

TÜRKÜLERE KONU OLAN 12 DEĞİRMEN:

1- Ayan Hasan Değirmeni- Kurna Köyünde (Yıkıldı)

2- Tıkırdık Değirmeni- Kurna Köyünde (Yıkıldı)

3- Çobanönü Değirmeni (Yıkıldı)

4- Tapucu Yakup Değirmeni (Yıkıldı)

5- Kaymakamoğlu Değirmeni-Osman Evciler (Yıkıldı)

6- Bavli Değirmeni (Yıkıldı)

7- Hatip Hoca Değirmeni (Kapalı)

8- Velicangil Değirmeni (Kapalı)

9- Kabacalı Değirmeni -Burdur Antalya Karayolu'nda (Kapalı)

10- Ali Bey Değirmeni (Müze Yapılacak)

11- Baş Değirmen (Berberoğlu Un Fabrikası)

12- Hamit Değirmeni (Emin Un) - Burdur