Filipinler'deki Barış Süreci

Seçim çalışmaları nedeniyle birkaç gün sonra tatile girecek Filipinler Senatosu'nda, ülkenin güneyinde kalıcı barışı tesis edecek Bangsamoro Temel Yasası halen kabul edilmedi.

Yeni dönem çalışmalarına 18 Ocak'ta başlayan Senato, 9 Mayıs'ta yapılacak genel seçimler nedeniyle üç gün sonra yeniden tatile girecek.

Lanao del Sur Bölge Temsilcisi Pangalian Balindong, yaptığı açıklamada Senato'nun ikinci okumayı yapmasına rağmen bugüne kadar yasayı onaylamamasından dolayı duyduğu derin üzüntüyü dile getirdi.

Hukuk hayatının en kötü ve mutsuz gününü yaşadığını belirten Balindong "Bugün, kanunun kabul edilmesi umutlarımı tamamen yitirmiş bulunuyorum. 51 kamu oturumu, 200 saatlik komite seviyesinde görüşme ve 8 aylık başvuru sürecinin hepsi çöpe gitti" ifadelerini kullandı.

Milletvekillerinin anlaşmazlıkları nedeniyle 10 aydır Senato'ya sunulamayan kanun son olarak Senatör Ferdinant Marcos tarafından, orijinalinin neredeyse yüzde 80'i değiştirilmiş şekilde Senato'ya sunulmuş, Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) ise değiştirilmiş versiyonun kabul edilemeyeceğini duyurmuştu.

Müslümanların ağırlıkta yaşadığı Mindanao'nun Meclis Başkanı, Filipinler'deki en büyük ikinci Müslüman grup olan Maranao kabilesinin bir üyesi olan Balindong, 250'den fazla üyesi olan Senato'da Morolu milletvekillerinin sayısının çok az olduğunu belirtti. "İkilemler, önyargılar ve kin arasında kalmış 10 yalnız sesiz" ifadesini kullanan Balindong, Senato'yu Müslüman ağırlıktaki Bangsamoro halkını yüzüstü bırakmakla suçladı.

Temsilci, 25 Ocak 2015'te Maguindanao bölgesinde 44 özel harekat polisinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan olayın Moro halkına karşı önyargıları artırarak Bangsamoro Temel Yasası'nın önünde engel oluşturduğunu belirtti.

25 Ocak 2015'de Mindanao Adası'nda MİKC idaresindeki Maguindanao bölgesinde Mervan olarak bilinen Malezyalı bomba yapımcısı Zülkifi bin Hir'i yakalamak için operasyon düzenlemişti. Operasyon sırasında çıkan çatışmada Özel Harekat Güçleri mensubu 44 polis hayatını kaybetmişti.

Olaydan sonra bölgede barışa yönelik adımların askıya alındığı ve "Bangsamoro Temel Yasası" konusundaki görüşmelerin durdurulduğu açıklanmıştı.

Özel Harekat güçlerinin barış anlaşmasında şart koşulmasına rağmen operasyonu MİKC'ye bilgi vermeden düzenlediği kaydedilmişti.

Balindong, "Mamasapano çatışması, bizi terörist, radikal, hain ve katil olarak etiketledi. Moro halkına karşı sadece medyada değil, parlamento salonlarında da sert sözler duydum. Bu olay nedeniyle, önceden yasayı destekleyenlerin çoğu yasayı tartışmaya bile gelmeyerek Moro halkını cezalandırdı" ifadelerini kullandı.

Balindong, eğer bu kanun Senato'dan geçmezse genç Moroluların barış yerine, radikal gruplara katılmasından endişelendiğini dile getirdi.

Meclis Sözcüsü Feliciano Belmonte Jr ve Balindong, dün yaptıkları açıklamada meclisin kapanmasına 3 gün kaldığını vurgulayarak, artık yasanın yürürlüğe girmesi gibi bir ihtimalin söz konusu olmadığını söylemişlerdi.

Hafta başında bir açıklama yapan MİKC Barış Paneli Başkanı Muhakher İqbal, kanunun Senato'dan geçmesine dair bütün umutların tükendiğini, eğer 3 gün içerisinde geçmezse bir daha geçeceğini sanmadığını belirtmişti.

Devlet Başkanı Benigno Aquino'nun yasanın senatodan geçmesi gerektiğini yönündeki teşviklerine rağmen, yasanın görüşüleceği oturumlarda toplantı yeter sayısına ulaşılamamıştı.

Filipinler'in güneyindeki direniş hareketi Moro İslami Kurtuluş Cephesi, yaklaşık 40 yıl süren ve 120 bin kişinin ölümüne neden olan çatışmaların ardından hükümetle, 27 Mart 2014'te Bangsamoro Barış Anlaşması imzalamıştı.

Tarihi anlaşma kapsamında taraflar, silahlarını 16 Haziran'da sembolik olarak bırakmıştı. Maguindanao bölgesinde düzenlenen silah bırakma törenine Filipinler Devlet Başkanı Benigno Aquino ve Moro İslami Kurtuluş Cephesi Lideri Hacı Murat İbrahim katılmıştı. Törende 145 savaşçı silahlarını, Türk Büyükelçi Haydar Berk başkanlığındaki bağımsız kurula teslim etmişti.

Yasanın onaylanması halinde, Mindanao Özerk Bölgesi'nin yerini alacak Bangsamoro Siyasi Birimi vilayetlerinin belirlenmesi için halk oylamasına gidilecek. Bu yıl yapılacak seçimlere kadar yönetimi bir geçiş otoritesinin üstlenmesi planlanıyor.