G8 Olmadı Yeni Umut Cenevre

Suriye'de iki yılı aşkın süredir devam eden krize çözüm bulmak için Rusya ile Batılı ülkeler arasında G8 Zirvesi'nde uzlaşma sağlanamaması, gözleri elde kalan tek diplomatik fırsat olan Cenevre Konferansı'na çevirdi. ABD Başkanı Barack Obama'nın stratejisi ise halen belirsizliğini koruyor.

Başkan Obama'nın G8 Zirvesi öncesi Suriye'de rejimin kimyasal silah kullandığına ilişkin ellerinde deliller bulunduğunu açıklayarak zirveye elini güçlendirerek gitmesine rağmen Rusya'yı ikna edememesi, Obama'nın Suriye stratejisine ilişkin soru işaretlerine neden oldu.

Rusya'nın zirvede yalnız kaldığı yorumlarına ve Batılı ülkelerin iki gün süren baskılarına karşı Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin, G8 Zirvesi'nde ikna edilemedi.

Zirvenin sonuç bildirgesinde Esedsiz bir geçiş sürecinden bahsedilmeyerek sadece "Suriye'de katılımcı ve demokratik bir siyasi geçiş süreci için desteğin devam edeceğinin" belirtilmesi, beklentileri boşa çıkardı.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, zirvenin sonuç bildirgesine ilişkin yaptığı açıklamada, diplomatik çabaların sürdürülmesini temin etmek için olumlu bir dil kullandı.

G8 Zirvesi'nde Suriyeli tarafları müzakere masasına getirmek için gösterilen kararlılıktan memnuniyet duyduğunu kaydeden Ban, Cenevre Konferansı'nın bir an önce toplanması için hazır olduğunu bildirdi.

Krizin çözümü için tarafları geçen yılki Cenevre Konferansının sonucu çerçevesinde kapsamlı bir anlaşmaya varmaya çağıran Ban, G8 Zirvesi'nde, Suriye'de kimyasal silah kullanıldığı iddialarının araştırılması için tüm taraflardan BM heyetine inceleme izni verme çağrısı yapılmasından duyduğu memnuniyeti belirtti.

Cenevre-2 Konferansı'nın ne zaman toplanacağı belirsizliğini korurken, konferans için inisiyatif alan ABD, Rusya ve BM temsilcileri 25 Haziran'da pürüzlerin giderilmesi için Cenevre'de bir araya gelecekler.

Yoğun diplomatik temaslara rağmen, Hizbullah'ın saha desteğiyle askeri ve psikolojik üstünlüğün Esed'in ele geçmesi, muhalifler arasında tam bir uzlaşma olmaması nedeniyle konferansın ağustos ayından önce toplanması mümkün görülmüyor.

-Obama'nın stratejisi belirsiz-

Başkan Obama'nın ve Batılı liderlerin G8 Zirvesi'nde Rusya Devlet Başkanı Putin'i ikna edememesi, gözleri Beyaz Saray'ın bir sonraki adımına çevirdi. Suriye rejiminin kimyasal silah kullandığına ilişkin istihbarat teşkilatlarının elinde ikna edici deliller bulunduğunu açıklayan Obama'nın "kırmızı çizgisi" aşılmış durumda.

ABD kamuoyunda ise Suriyeli muhaliflere silah yardımının nasıl yapılacağı tartışılıyor. Kamuoyundaki en büyük endişe, silahların aşırı grupların eline geçerek ilerleyen dönemde ABD ve müttefiklerine karşı kullanılması ihtimali.

Esed rejimine silah göndermeyi ve diplomatik desteği sürdüren Rusya, ABD ve Avrupa ülkelerini muhaliflere silah göndermemeleri konusunda uyarıyor.

Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) uzmanlarından Anthony H. Cordesman, CSIS'te yer alan analizinde, Obama'nın stratejisinin net olmadığını vurgulayarak, ABD için Suriye'de karar verme zamanının geldiğini belirtti.

Kararlı hareket için risk alınmasının zorunlu olduğunu dile getiren Cordesmen, silahların aşırı grupların eline geçmeyeceğini ya da Esed sonrası iktidara aşırı grupların gelmeyeceğini kimsenin garanti edemeyeceğini belirterek, "Ancak bazı zamanlar vardır ki hareketsiz kalmanın riski harekete geçmekten daha fazladır" ifadelerini kullandı.

Washington Post yazarı David Ignatius, köşesinde, Obama'nın Suriye konusunda askeri bir stratejisi bulunmadığını belirterek, Başkan'ın "kırmızı çizgi" aşıldı açıklamasına rağmen hala diplomatik müzakerelerle oyalandığını savundu.

Obama'nın, ılımlı muhalifleri güçlendirerek müzakere masasına elleri güçlü oturmaya çalıştığını dile getiren Ignatius, Başkan'ın, General Salim İdris komutasındaki muhaliflerin ülkeyi idare edebilecek seviyeye gelmeden Esed'in iktidardan gitmesini istemediğini belirtti.

-Uçuşa yasak bölge-

Obama'nın Suriye konusunda henüz karar veremediği bir diğer seçenek ise uçuşa yasak bölge. Özellikle Cumhuriyetçi kongre üyelerinin Suriye'de uçuşa yasak bölge oluşturulması için Obama'ya baskı yaptıkları biliniyor.

Pentagon'a uçuşa yasak bölge için çalışma yaptıran ve Avrupalı liderlerle G8 Zirvesi kapsamında bu konuyu müzakere eden Obama'nın, bu konuda henüz karar vermediği kaydediliyor.

Obama tarafından Ulusal Güvenlik Danışmanlığı'na getirilen ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Susan Rice, BM'de gazetecilere yaptığı açıklamada, uçuşa yasak bölge seçeneğinin masada olduğunu ancak bunun bir takım sakıncaları bulunduğunu belirtmişti.

Uçuşa yasak bölge uygulaması olmadan, rejimin hava üstünlüğünün engellenerek muhaliflerin başarılı olmasının oldukça zor olduğu değerlendiriliyor. - New York