Karadeniz'in "Kök Boyalarla Süslü" Camileri

HAKAN BURAK ALTUNÖZ - Doğu Karadeniz'de yöresel mimariye uygun olarak 2 asır önce inşa edilen ahşap camiler, mimari yapısı ve kök boyalarla yapılan süslemeleriyle dikkati çekiyor.

Trabzon'un Çaykara ilçesinde bulunan ve 1841 yılında yapılan Taşören Merkez Camisi, yörenin en eski ahşap camilerinin başında geliyor. 2010 yılında henüz belirlenemeyen sebeple çıkan yangında büyük hasar gören cami, mimari özellikleri bakımından Karadeniz yöresinin birçok özelliğini bünyesinde barındırıyor.

Alt katı taştan, üst katı ise ahşaptan yapılan cami, Trabzon Vakıflar Bölge Müdürlüğünce yapılan restorasyon çalışmalarının ardından temmuz ayında yeniden ibadete açıldı.

Çaykara'da bulunan ve 1845 yılında yapılan Hacı Ömer Camisi ile 1861'de inşa edilen Taşkıran köyü camisi ve Dernekpazarı ilçesine bağlı Kondu köyündeki ahşap cami de yıllara meydan okuyor.

Tavan süslemeleri

Doğu Karadeniz'de yöresel mimarinin en önemli göstergelerinden biri olan camilerin ahşaptan yapılmasındaki en önemli etken, bölgenin orman bakımından zengin olması.

Dikdörtgen ya da kare olarak yapılan ve düzgün kesme taşlarla temeli çıkılan camilerde, daha sonra dayanıklılığı ile bilinen kestane, meşe ve karaağaç kullanıldığı görülüyor.

Minber ve mihraplarının genellikle ceviz ve incir ağacından yapıldığı asırlık camilerin kapı işlemelerinde ise ahşap oyma sanatının zenginlikleri sergileniyor.

Vaiz kürsülerinin çeşitli geometrik ve bitki motifi şekilleriyle süslendiği camilerin bir diğer önemli özelliği ise neredeyse hepsinde son cemaat yerinin bulunması. Namazını kılan vatandaşlar son cemaat yerinde oturup sohbet edebilme imkanı buluyor.

Camilerin kare ya da dikdörtgen olarak yapılan tavanları ise birbirinden farklı kök boyalarla yapılan süslemelerle ayrı bir güzellik yansıtıyor.

Genellikle iki ya da daha fazla köyün birleştiği arazilerde yapılan bu camiler, böylelikle cuma ve bayram namazları gibi önemli günlerde de çok sayıda insanı bir araya getirebilme imkanı sunuyor.