Kenevir Islahında "Omü" Öncü Oldu

MEHMET KUMCAĞIZ - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selim Aytaç, "Kenevir bitkisindeki esrar miktarının azaltılmasını sağlamak için yürütülen ıslah projesi sonucunda Türkiye'de kenevir tarımının yaygınlaştırılmasını hedefliyoruz. Çalışma kapsamında Türkiye'nin milli kenevir tohumu çeşidini de çıkaracağız." dedi.

Aytaç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kenevirin uyuşturucu özelliğinin bulunması nedeniyle ekim alanlarının dünyada daraldığını söyledi.

Türkiye'deki kenevir ekim alanlarının da bir hayli düştüğünü, bunun üzerine 2013 yılında proje başlattıklarını belirten Aytaç, son iki yıldır da Samsun'un Vezirköprü ilçesi Narlısaray Mahallesi'nde çalışma yürüttüklerini anlattı.

Dünyada endüstriyel anlamda üretimi yapılan kenevir çeşitleri bulunduğunu, bu çeşitlerin esrar içermediğini vurgulayan Aytaç, "Kenevir bitkisindeki esrar miktarının azaltılmasını sağlamak için yürütülen ıslah projesi sonucunda Türkiye'de kenevir tarımının yaygınlaştırılmasını hedefliyoruz. Çalışma kapsamında Türkiye'nin milli kenevir tohumu çeşidini de çıkaracağız. Ümitvar sonuçlar elde ediyoruz." diye konuştu.

Çok geniş kullanım alanı bulunuyor

TÜBİTAK destekli çalışmaları kapsamında içinde esrar bulunmayan endüstriyel kenevir çeşitleri ve tohumlarını ortaya çıkarmak istediklerinin altını çizen Aytaç, şöyle devam etti:

"Birçok tarım ürününe göre kenevirin birim alanından daha fazla gelir elde edilmektedir. Tabii kenevirin katma değerini artıracak tesislerin yapılması gerekiyor. Türkiye için kenevir önemli bir bitkidir. Kenevir, birçok tarım ürününe göre daha temiz bir üretimle üretilebilmektedir. Kenevirin konfeksiyondan izolasyon malzemesine, polimer madde üretiminden plastik üretimine, hatta ilaç sanayisinde bile kullanılması için çalışılıyor. Kenevir tarımından birim başına elde edilen gelir, birçok tarım ürününe göre daha fazladır. Kenevirin sapının kenarında bulunan kabuklarından lif elde edilmektedir. Kenevirin tohumlarında yağ bulunur. Tohumundaki yağ çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır."

Aytaç, dişi kenevirin çiçekli kısımlarından esrar elde edildiğine, bu nedenle uyuşturucu bitki kapsamında kontrole tabi bir bitki olduğuna dikkati çekerek, "Bu özelliği nedeniyle zaman zaman dışlanmış bir bitkidir. 1990'lı yıllardan itibaren esrar baskısı yüzünden tarımı azalmıştır. Bir zamanlar Türkiye'de 140 bin dekar alanda kenevir tarımı yapılmaktaydı. Bugünkü kenevir tarımı 200 dekarda yapılmaktadır. Hatta 2013 yılında 10 dekara kadar düşmüştü. 2013 yılından bu yana farkındalık oluşturacak faaliyetlerle kenevir tarımını artırmaya başlamış olduk." ifadesini kullandı.

Vezirköprü ilçesinde çiftçilik yapan Selami Çakır (66) ise çocukluğundan bu yana kenevir ekimi yaptıklarını, geçimlerini bundan sağladıklarını aktararak, "Son yıllarda benimle birlikte birkaç aile üretim yapıyor. Yetiştirdiğimiz kendiri lif haline getirip kilogramını 20 liradan satıyoruz." dedi.

Son dönemde kendir üretimine ilginin arttığını, geçen yıl Amerika'dan bir alıcının gelip kendilerinden ürün almak istediğini belirten Çakır, "Ancak anlaşamadık. Daha sonra İstanbul'dan gelen bir aracıyla sözleşme imzaladık. Ürün daha kapımızdayken gelip alıyorlar. Geleceğin daha da iyi olacağını, eski günlerimize kavuşacağımıza inanıyorum." değerlendirmesinde bulundu.

OMÜ'den kenevirin artırılması için proje

OMÜ tarafından "Kenevir Popülasyonlarından Tetrahydrocannabinol (THC) Oranı Düşük Genetiplerin Geliştirilmesi" konulu TÜBİTAK 1001 Projesi yürütülüyor.

Ülke şartlarında kenevir ıslahına yönelik öncü çalışma niteliğinde olan projeyle Orta Karadeniz Bölgesi'ndeki üreticilerden alınan köy popülasyonları ile Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsündeki gen bankasından temin edilen genotiplerin fenolojik, morfolojik ve bazı teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanıyor.

Bu anlamda düşük THC içeriğine sahip çeşitlerin bulunması durumunda, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kenevir tarımı artacak.