'Kentsel Değil, Rantsal Dönüşüm Tescillendi'

Hatırlatmak isteriz ki, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 16 Mayıs 2012`de yürürlüğe girdi. Kanunun uygulama Yönetmeliği ise Ağustos 2012`de yayımlandı. 15 Aralık 2012 tarihinde ise bu Yönetmelik tamamen yok sayılarak, yeni bir Yönetmelik hazırlandı. Aradan sadece dört ay geçmişti ancak Bakanlık uygulama esaslarını topyekûn değiştirdi. Şimdi, yani aradan yedi ay geçtikten sonra yeni bir değişiklik gündeme geldi.

Kentsel dönüşüm projeleri, "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun" kapsamında gerçekleştirilmektedir. Kanun genel yaklaşım sergilediğinden, kamuoyu dikkatini "Kentsel Dönüşüm Kanunu" olarak bilinen düzenlemenin nasıl uygulanacağı üzerine yoğunlaşmıştır. Çünkü kentsel dönüşüm projeleri bağlamında ortaya çıkan haksızlıklar, mağduriyetler Kanunu dayanak alan Yönetmeliğin uygulanmasıyla görünür olmaktadır.

Bakanlık, Yönetmeliğin 4. maddesine bir fıkra ekleyerek, "Riskli alanlarda ve bu alanlar dışındaki riskli yapılarda ikamet etmeyen kişilere satışı yapılabilecek her türlü yapı ile gelir ve hasılat getirecek her türlü uygulama, yapılabilir ve bu alanlar yeni yerleşim alanı olarak kullanılabilir." hükmü getirmiştir.

Bu değişikliğin izahı şudur: Riskli alan ve yapılarda yaşayanlar, rezerv alanlarda inşa edilecek yapılara taşınacak ancak riskli alan ve yapılarda ikamet etmeyenlere rezerv alanlarda satış yapılabilecek, boşatılan "mahalle" dışındaki kişiler rezerv alanlarda gelir elde edecek uygulamalarda bulunabilecektir. Yönetmeliğin işaret ettiği "kişilerin" sermaye sahipleri olduğu tartışılmayacak derecede açıktır. Bu değişiklik, yeni oluşturulacak "mahallelere" sermaye sahiplerinin rahatça girmesi için gerçekleştirilmiştir.

Bu değişiklik, "kentsel dönüşüm kanununun" temel gerekçesine taban tabana zıttır. Asıl amacın, kentsel yenilenmeyi sağlama, mevcut yapı stokunu iyileştirme, riskli yapı ve alanlarda yaşayanları sağlıklı ve güvenli konutlara nakletme olmadığı tescillenmiştir. Siyasi iktidar kentsel dönüşüm projeleri ile oluşacak kamusal değerleri sermaye gruplarına peşkeş çekmek istemektedir. Anlaşılan o ki, kentsel dönüşüm projeleri, ulusal/uluslararası sermaye gruplarına cazip hale getirilecek şekilde tasarlanacaktır. Yönetmelik değişikliği, kentsel dönüşüm projelerine dair temel itirazın dayanaksız olmadığını göstermiştir.

İnşaat Mühendisleri Odası, kentsel dönüşüm uygulamalarına ilişkin kaygı taşımaktadır. Kaygı, rezerv alanlarının sermaye sahibi "kişilere" açılmasıyla pekişmiştir.

İnşaat Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu