Libya'nın Fizan Bölgesindeki Kabile Çatışmaları

UBARİ -(AA) - CABBUR DOKUN - Libya'nın güneybatısındaki Fizan bölgesinin merkezinde yer alan Ubari kenti, yaklaşık bir yıldır bölgede üstünlüğünü sağlamaya çalışan Tuareg ve Tebu kabilelerinin çatışmalarına sahne oluyor. Sosyal hayatı felç eden çatışmalarda iki taraftan da yüzlerce kişinin hayatını kaybederken ve binlerce kişi ise güvenli bölgelere göç ediyor.

Tebu ve Tuaregler kabileleri arasındaki 17 Eylül 2014'ten beri çatışmalara sahne olan Ubari kentinde 300'den fazla kişi yaşamını yitirmesi ve 2 bin kişinin yaralanması, savaşın sonlanması için aynı yılın 22 Eylül'ünde imzalanan anlaşmanın kağıt üzerinde kaldığına işaret ediyor.

Siyasi analist Baezzom Lafi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çatışmaların sebebinin yeni bir mesele olmadığını, bölgede uzun yıllardır süregelen gerginlikleri besleyen nedenlerden kaynaklandığına işaret ederek, "Bölgedeki bazı kabileler, diğerleri karşısında kontrolü ele geçirmek istiyor" ifadelerini kullanıyor.

Lafi, Tobruk ve Trablus hükümetlerine işaret ederek, "Halihazırda Libya'nın doğusunda ve batısındaki iki hükümetin varlığı ülkenin güneyinde güvenlik zaafiyetine neden oluyor. Bu durum da var olan organize suç çetelerinin ve kabile çatışmalarının su yüzüne çıkmasına katkı sağlıyor" diye konuşuyor.

Fizan halkı güvenli bölgelere kaçıyor

İki kabile arasındaki çatışmaların ayrıca Fizan bölgesi ahalisinin, evlerini terk ederek daha güvenli bölgelere göç etmesine neden olduğu kaydediliyor.

Kızılhaç Ubari Sorumlusu Emud el-Arabi, Fizan bölgesindeki yoğun göç hareketine işaret ederek, "Bölgedeki aileler çok kötü şartlar altında yaşıyor. Çatışmalardan kaçmak için halk daha güvenli bölgelere göç ediyor. Göç sirkülasyonu, daha çok Gat, Sebha, Murzuk, Şati kentlerinde gözlemleniyor" ifadelerine yer veriyor.

Çatışmaların felç ettiği günlük yaşam

Bir yılı aşkın süredir hız kesmeden devam eden çatışmaların, günlük yaşamı felç ettiği, bölgedeki binalarda ciddi hasar meydana geldiği, kamusal çalışmaların askıya alındığı ve çatışmalarda yaralananlar için yeterli tıbbi ekipmanın olmadığı ifade ediliyor.

Ubari Hastanesi Acil Sağlık Müdürü Abdullah el-Ensari, yaralıların tedavisinde yaşadıkları sıkıntılara dikkati çekerek, "Hastane, kısıtlı sağlık ekipmanı nedeniyle gerekli müdahalede bulunamıyor. Bazı hastalarımız, yetersiz müdahale nedeniyle yaşamını yitiriyor. Tıbbi malzeme desteğinin zayıf olduğu hastanede mevcut durumun bu hal üzere devam etmesi felakete sebebiyet verebilir" diyor.

Hastanenin stoklarındaki sağlık ekipmanların tükenmek üzere olduğunu vurgulayan Ensari, hastaneye yıllık ödeneğin de verilmediğine işaret ediyor.

Halk yetkililerin duyarsızlığından şikayetçi

Ubari sakinlerinden Madi Hasan ise hergün işittikleri silah seslerinin hayatlarını alt üst ettiğine değinerek, "Çatışmalarda ölen ve yaralananların yanı sıra bölge halkının çoğu da yaşayabilecek başka bir yer aramak için evlerini terk etmek zorunda kaldı" diye konuşuyor.

Bölgede yaşanan çatışmaların piyasa hareketliliğini de olumsuz etkilediğine işaret ederek, pek çok dükkan sahibinin kepenk kapatmak zorunda kaldığını vurguluyor.

Başka bir bölge sakini Mahtu Ahmed ise bölgedeki çatışmalardan kendisi ve ailesinin bizatihi etkilendiğini ifade ederek, yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

"Beldemizde patlak veren savaştan canımızı kurtarmak için evimizi terk ederek daha güvenli çevre kente sığındık. Burada fiyatı bütçemizi aşan yeni bir ev kiraladık. Çatışmalar bizi hem maddi hem de psikolojik açıdan etkiledi. Okullar kapandı, beldedeki alt yapı yerle bir oldu. Yetkililer, bizi evlerimizden eden, sosyal hayatımızı alt üst eden bu savaşı engellenmesini isteyen seslere kulak vermedi."

Tuareg ve Teru kabileleri

Günümüzde genellikle Tuareg kabilesinin kontrolünde bulunan Fizan bölgesinde yerel yönetimler, adalet ve güvenlik düzeni kabile sistemiyle sağlanıyor. Kuzey Afrika'nın bilinen en eski yerli halklarından sayılan Berberilerilere mensup Tuareglerin, dünya üzerindeki 6.5 milyonluk nüfusunun yaklaşık 28 ila 30 bininin Libya'da yaşadığı ifade ediliyor. Libya, Nijerya, Çad'ın bazı bölgelerinde yaşayan bedevi Arap olmayan Tebu kabilesinin aslına ilişkin tarihçilerin görüş birliğine varamadığı belirtiliyor.

Bölgede varlığı öne çıkan iki etnik kabile arasındaki gerginlik, Tebu silahlı milislerin Tuareglerin'in denetimi altındaki ulusal güvenlik merkezine saldırmasıyla kanlı çatışmalara dönüşmüştü. Geçen sene 22 Eylül'de diğer kabilelerin arabuluculuğuyla taraflar arasında imzalanan ateşkes anlaşması sadece 20 gün yürürlükte kalmıştı. Kimliği belirlenemeyen kişiler tarafından hedef alınan Tuareg mensuplarından 2 kişinin ölmesi ve 5 kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan saldırı, teyakkuz halindeki iki kabile arasındaki çatışmaları yeniden alevlendirmişti.

-Güneye kabileler hakim

Söz konusu iç savaş, Libya'nın güneyinde otorite boşluğunun doğmasına ve kabilelerin özerk yönetimler oluşturmasına sebep oldu.

Berberileri temsil eden Amazig Kabilesi kuzeybatıdaki Nefusa Dağları bölgesini ve Vazen kentini elinde bulundururken, güneybatıdaki Fizan bölgesini, Gadamis, Ubari ve Gat kentlerini Tuareg kabilesi yönetiyor. Libya'nın Çad ve Nijer sınırlarındaki silah kaçakçılığı ve mülteci ticaretini yöneten Tebu kabilesi ise Murzuk ve Kufra kentleriyle birlikte ülkenin kuzeydoğusunu hakimiyeti altında tutuyor. Tuaregler ve Tebular arasında Ubari kenti kırsalında zaman zaman şiddetli çatışmalar yaşanıyor. Her iki bölgede de zengin yeraltı suyu, doğalgaz ve petrol yatakları bulunuyor.