"Modernite ve İslamiyet Birarada Sentezlenebilir"

HANİFE SEVİNÇ - Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Özafşar, sanatta estetik ve etiğin bir arada olması gerektiğini belirterek, bunun sadece İslamiyet için geçerli olmadığını söyledi.

Bu yılki teması "İslam, sanat ve estetik" olarak belirlenen 6. Dini Yayınlar Kongresine katılan Özafşar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dinler ve estetiğin keşfi, İslam tarihi açısından estetiğin nasıl ortaya çıktığı ve insanların bunu nasıl keşfettiği gibi konuların tartışıldığı kongrede, iyi ve güzel arasındaki ilişkinin de ele alındığını kaydetti.

Hayatın tamamını saran, kültür ve medeniyete uzanan evrensel bir kavramın, din bağlamında ele alınmasının büyük bir kazanım olduğunu belirten Özafşar, "Moderniteyle birlikte insanın geleneksel yolculuğundan, tarihsel yolundan saptığı yönünde birtakım değerlendirmeler var. Bir anlamda insanın düşüşünden söz ediliyor. İnsanın düşüşüyle birlikte sanatın da düşmesinden söz ediliyor. Derler ki Descartes'le birlikte insan ruhtan zihne indirgendi. Moderniteyle birlikte insan zihinden batın bölgesine indirgendi. Batın bölgesinden de daha farklı bir yöne doğru gidiliyor. Sanatta da bir sapma var" dedi.

"Sanatta estetik ve etiğin bir arada olması gerekir. Bu sadece İslamiyet için geçerli değil" diyen Özafşar, Eflatun'dan Aristo'ya, Kant'tan Hegel'e kadar estetik kuramcıların da bunu söylediğini, sanatın iyiden ayrı düşünülemeyeceğini, estetik ve etiğin içiçe olduğunu ifade etti.

-"Sanat birleştirecek"

Çıkara dayalı bir haz alınıyorsa onun sanatın ve estetiğin konusu olmadığını belirten Özafşar, şöyle devam etti:

"İnsanın arzularından bağımsız olarak sanatı vermek lazım.  İnsanlar yenilikleri keşfetmeyi her zaman arzu ederler. Modernite ve İslamiyet birarada sentezlenebilir. Ahlaka ve estetiğe uygun olduğu müddetçe moderniteyle İslamiyet birarada kullanılabilir. Modern dediğimiz şey içinde yaşadığımız zaman. Ama bu zamanın birtakım değerleri var. Sanat da değerden bağımsız değil ama tarih boyunca estetiğin olmazsa olmaz değerleri var. Sanat birleştirecek, herkes için güzel olacak. Toplumsal paylaşmaya hitap edecek, çıkara dayalı olmayacak. Ahenk ve düzeni sağlayacak. İnsanı özgürlüğe yönlendirecek. İnsan üzerinde bir baskı değil, insanı özgürleştirici bir fonksiyon işleyecek. Sanatta bir özgürleştirici boyut vardır. İnsan özgür olarak hareket edemiyorsa sanat eserini de ortaya koyamıyor demektir."

Türkiye'de ve yurt dışında geleneksel Türk İslam sanatlarına yönelim olduğunu ifade eden Özafşar, Diyanet Vakfı bünyesinde müftülükler aracılığıyla geleneksel Türk İslam sanatını yansıtan minyatür, hat, ebru gibi  kursların verildiğini, müftülüklerde hobi odalarında bu tür faaliyetler yapıldığını söyledi.

Prof. Dr. Özafşar, geleneksel Türk İslam sanatının öğretilmesi için bu tür faaliyetlerin daha da yaygınlaştırılması gerektiğini vurguladı. - İstanbul