Prof.dr . Arıkan: Türkiye'de Parti Sistemi Değişmeden Başkanlık Sisteminin Uygulanması Zor

Çukurova üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdürü Prof. Dr. Harun Arıkan, Türkiye'de tartışma konusu olan başkanlık sisteminin uygulanması halinde parti sisteminin de değişmesi gerekeceğini söyledi.

Prof.Dr. Arıkan, başkanlık sistemiyle ilgili değerlendirme yaparken seçimler yaklaştıkça bu tartışmaların artacağını söyledi. Başkanlık sisteminin dayandığı temel ilkelerin kamuoyu tarafından çok bilinmediğini belirten Prof.Dr. Arıkan, şöyle konuştu:

"Parlamenter ile başkanlık sistemi arasındaki temel fark; yürütme ile yasama erki arasındaki karşılıklı yetki ve sorumluluk ilişkisidir. Başkanlık sisteminde yürütme erki, yani başkan, tek başlıdır, doğrudan halk tarafından seçilir ve yasama erkinin güvenoyuna ihtiyaç duymaz."

Seçilmiş devlet başkanının da yasama organının faaliyetine katılamayacağını aktaran Prof.Dr. Arıkan, parlamenter ve başkanlık sistemlerinde mutlaka yargının bağımsız olması gerektiğini vurguladı.

"KISA SÜREDE ZOR GÖRÜNÜYOR"

Başkanlık sisteminin merkezi ve hiyerarşik olmayan kadro partileri sistemine dayandığını bildiren Prof.Dr. Harun Arıkan, şunları kaydetti:

"Parlamenter sistemlerde parti tipolojileri, hiyerarşik, ideolojik faktörlerin belirleyici olduğu, güçlü bir parti disiplinin ve merkez parti teşkilatlarının varlığı, genel başkanın belirleyici olduğu kitle partisine dayanır. Fakat başkanlık sistemlerinin parti tipolojileri ise ancak seçim dönemlerinde etkin olan, hiyerarşik ve merkez teşkilatların güçlü olmadığı, finansal kaynakları devlet bütçesine dayanmayan ve bağışlarla seçimlerin yürütüldüğü, ülkenin her tarafına yayılmış merkezi örgütsel yapısı bulunmayan kadro partilerine dayanmaktadır. Bu nedenle başkanlık sisteminin dayandığı kadro partileri, hiyerarşik, parti disiplinine dayanmayan ve merkezi yapının güçlü olmadığı bir yapıya dayandığı için parti içi demokrasi daha etkindir. Bunun sonucu olarak seçilmiş parlamento üyeleri bağlı bulundukları siyasi partilerin görüşlerine ve parti disiplinine göre değil, seçmenlerinin ve kendi görüşlerine göre siyasal kararlara katılabilmektedir. Bu nedenle Türkiye'deki siyasal parti sistemlerini analiz etmeksizin başkanlık sistemini tartışmak eksik bir tartışma olur. Türkiye'deki parti tipolojileri büyük ölçüde parlamenter sistemin dayandığı merkezi ve parti disiplinin etkin olduğu kitle parti tipolojisi özeliği göstermektedir. Bu parti sistemlerini kısa bir süre içersinde değiştirmek oldukça zor gözükmektedir." - Adana