Tiananmen Olaylarının 26. Yılı

HONG  Çin'in başkenti Pekin'de 26 yıl önce meydana gelen Tiananmen olaylarında hayatını kaybedenler, Hong Kong'da on binlerce kişi tarafından anıldı.

Viktorya Park'ı dolduran on binlerce Hong Konglu, Tiananmen olaylarında hayatını kaybedenleri mum yakarak andı. Törende, Pekin yönetiminin halen aradığı ve yurt dışında yaşayan eski Tiananmen öğrenci liderlerinin mesajları okundu.

Etkinlikte, üniversitelerin öğrenci birliklerinin temsilcileri de polisin 1989 Tiananmen'de öğrenci gösterilerini güç kullanarak bastırmasını kınayarak, Pekin yönetiminin Hong Kong'daki genel seçim hakkına sınırlamalar getirmesini eleştirdi.

Anma etkinliğine ilk kez katılan 19 yaşındaki Otto Ng adlı öğrenci, 4 Haziran (Tiananmen olayları) ve geçen yıl Hong Kong'da meydana gelen "Occupy Central" gösterilerinin çok benzer olduğunu söyledi. Ng, daha önce Tiananmen Meydanı'nda yaşananlar hakkında pek fazla bilgisi olmadığını, geçen yılki gösterilerin ardından 4 Haziran 1989'da neler yaşandığını anladığını belirtti.

Ng, iki olayda da "demokrasi ve özgürlük" talep eden öğrencilerin başrolde olduğunu ifade etti.

Anma törenine ilk defa katılan Eva Leung, "Bu akşamki tören gerçek bir demokratik sisteme sahip olma isteğimizin yansımasıdır. Demokrasinin ne olduğunu ve Hong Kong'da neler yaşandığını öğrendim, bu nedenle anma törenine geldim" dedi.

Diğer yandan bazı öğrenci gruplarının, geçen yıl Hong Kong'da yapılan Occupy Central protestoları sırasında ortaya çıkan fikir ayrılıkları nedeniyle anma törenlerine katılmadığı ve alternatif törenler düzenlediği bildirildi.

Tiananmen anma törenlerine katılmayacak gruplardan Hong Kong Üniversitesi Öğrenci Birliği'nin başkanı Billy Fung, "Her yıl bir gece anma törenine yapıp, demokrasiden bahsedersek sadece konuşmuş oluruz, bu Çin'de demokrasi kurulmasına yardımcı olmaz" dedi.

Anma etkinliğini organize eden Hong Kong İttifakı'nın sekreteri ve Hong Kong Meclisi üyesi Lee Cheuk-yan, "Çin bizi değiştirmeden biz Çin'i değiştirmeliyiz" diyerek, Tiananmen olaylarının ve Occupy Central'ın ayrı değerlendirilemeyeceğini savundu.

Viktorya Park'ta geçen yıl yaklaşık 180 bin Hong Konglu bir araya gelmişti.

Çin'in kendi liderlerini seçmesine izin vermediği için geçen yıl 28 Eylül'de başlayarak 2 aydan uzun süre gösteri yapan Hong Konglu öğrenciler için 1989 yılında Tiananmen Meydanı'ndaki güç kullanılarak bastırılan öğrenci gösterilerinde ölenlerin anılması ayrı bir anlam taşıdığı ifade ediliyor.

1989'daki olaylar

Ülkede 1989 yılının nisan ayından başlayarak 4 Haziran'a kadar süren ve başkent Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda güç kullanılarak bastırılan olaylarda resmi olmayan rakamlara göre, iki binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Demokrasi, ifade özgürlüğü, enflasyon, siyasi bozulma ve yozlaşma gibi nedenlerle başlayan protestolara, başta ülkedeki aydın kesim ve öğrenciler olmak üzere yoğun katılım olmuştu.

Çin'in halen uluslararası toplum tarafından kınanmasına sebep olan olaylarda, 1978 yılındaki dışa açılımdan sonra uygulanan ekonomik reformların tetiklediği işsizlik, Çin Komünist Partisi'nin tutumu ve siyasi bozulma gibi nedenlerin etkin olduğu kaydediliyor.

Olayların ilk başladığı zamanlarda hükümet, göstericilere müdahale etmemiş ancak protestocuların dağılmaması üzerine 20 Mayıs'ta ülkede sıkıyönetim ilan edilmişti.

Hükümet, protestocuların taleplerinin karşılanmasının mümkün olmadığı ve gösterilerin bastırılması gerektiği kararına vararak, 4 Haziran gecesi tanklar ve askerleri meydana göndermişti. Güvenlik güçlerinin olayları bastırırken gerçek mermi kullanması sonucu Çin Kızılhaçı'na göre iki bini aşkın kişi yaşamını yitirmişti. Diğer yandan, olayların ardından çok sayıda devlet ve parti yetkilisi gözaltına alınmış ya da ev hapsiyle cezalandırılmıştı.

Çin yakın tarihinde geniş yankı uyandıran "Tiananmen olayları", ülkedeki yeni nesil başta olmak üzere halk tarafından halen tam olarak bilinmiyor.