Sporda Teknoloji "Var"

Spor müsabakalarında önemli hataların azaltılması ve hakemlere yardımcı olması amacıyla birçok branşta teknolojiden faydalanılıyor.

Sporda elde edilen başarıların yanı sıra uygulamaya geçirilen teknolojik programlar da sporcu, antrenör ve hakemlere önemli ölçüde yardımcı oluyor.

Bilgisayar destekli program ve uygulamaların büyük çoğunluğu hakemlerin daha doğru karar vermelerine imkan sunduğu gibi, takım ya da sporcuların da daha az puan kaybı yaşayarak mağdur olmasının önüne geçiyor.

Teniste ilk kez 2006 yılında grand slam turnuvası ABD Açık'ta kullanılan "şahin gözü" (hawk eye), hakemlerin kararlarını kolaylaştırıyor. Şahin gözü, teniste topun içeride mi dışarıda mı olduğuna ilişkin sporcuların itiraz ve hakem kararında önemli rol oynuyor. Uygulamayla sporcuların yanı sıra hakemler ve müsabakayı tribünden veya televizyondan takip eden izleyiciler de topun içeride olup olmadığını görebiliyor. Tenisçiler, 3 boyutlu (3D) bilgisayar simülasyonundan oluşan Şahin gözü sayesinde, hakemin kararına her sette 3 kez itiraz edebiliyor.

Şahin gözü voleybolda ise topun içeride veya dışarıda olması, oyuncunun fileyle teması ve serviste çizgiye basması durumlarında hakemlere kolaylık sunuyor.

Basketbolda ise hakem, anlık gelişen pozisyonlarda, masa görevlisinin önünde bulunan ekrandaki görüntüyü izleyip kesin bir karara varıyor. Topun, oyuncunun elinden çembere doğru çıktığı anda hücum süresinin ile oyun süresinin dolup dolmadığı, oyuncunun topa sahip olduğu anda oyun alanını sınırlayan çizgilere basıp basmadığı veya topun hangi oyuncudan çıktığı gibi durumlarda hakemin tereddütleri varsa ya da şut saati konusundaki anlaşmazlıklarda, maçı yöneten hakem saha kenarındaki ekrandan pozisyonu tekrar izleyerek karar veriyor.

Güreşte de basketbol gibi video görüntüsünden yararlanılıyor. Antrenörler, karara itiraz ettiğinde minder ve masa hakemleri görüntüleri tekrar izleyerek itiraz edilen sporcunun lehine ya da aleyhine puan verebiliyor.

Atletizm ve binicilikte ise "foto finiş" sistemi, ipi hangi atletin ya da atın göğüslediğini belirlemeye yardımcı oluyor. Bitiş çizgisinde çekilen fotoğraf, bilgisayar ortamına aktarılarak yarışı hangi sporcu ya da atın önde bitirdiği tespit ediliyor.

Futbol "VAR"ı tartışıyor

Futbol dünyası, son yıllarda tartışmalı hakem kararlarının en aza indirilmesi için farklı uygulamalar üzerinde çalışıyor.

Daha önce 5 ve 6. hakem gibi kale arkası hakem uygulaması denenen futbolda, yanlış karar tartışmalarının giderilememesi üzerine yeni çalışmalar gündeme taşındı.

Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) başta olmak üzere futbolun üst yönetimi, hakemlere yardımcı olması amacıyla geliştirilen Video Yardımcı Hakem (VAR) uygulamasına geçmeyi planlıyor.

FIFA Başkanı Gianni Infantino'nun da üzerinde çalıştığı VAR sistemi gol, penaltı, kırmızı kart kararı gibi önemli tartışmalı durumlarda hakemlerin daha sağlıklı karar vermelerine yardımcı olacak.

Video Yardımcı Hakem sisteminde kontrol odasındaki iki hakemden biri maçı analiz edip, gerektiğinde hakeme bilgi verirken, diğeri de oyunu takip edebilecek. Kontrol odasından gelen bilgi üzerine, maçı yöneten hakem, saha kenarındaki ekrandan pozisyonu izledikten sonra kararını verebilecek.

Stat çatısına yerleştirilen yüksek kare çekim özelliğine sahip kameralar, topun hareketlerini kayıt altına aldığı bu bilgisayar sisteminde, topun çizgiyi geçip geçmediği bilgisini bir saniye içerisinde hakemin kol saatine titreşimli olarak gönderebilecek.

Gol çizgisi teknolojisi daha önce Brezilya'da düzenlenen 2014 FIFA Dünya Kupası'nda, şahin gözü ise Fransa'da düzenlenen 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda (EURO 2016) kullanılmıştı.

Öte yandan VAR'a benzer bir uygulama şahin gözü teknolojisi futbolda, İngiltere Premier Ligi'nde kullanılıyor.