Oled, Lcd, Igzo ve Fazlası!

İnternete ve dünyaya açılan ekranlar, akıllı telefonların en önemli bileşenleri arasında yer alıyor. Ekranları tarif eden birçok teknik terim var, ancak bu terimler bazen kafa karıştırıcı olabiliyor. Mobil ekranlar için OLED, AMOLED, LCD, TFT, TN gibi kısaltmalara ve fazlasına rastlamanız mümkün. Bu kısaltmaların ne anlama geldiğini öğrendiğinizde ise, kendiniz için en uygun ekranı daha kolay bulabileceksiniz.

OLED ve LCD

Bugünkü üst seviye telefonların hepsi, bu iki teknolojinin bir sürümünü kullanıyor. OLED ve LCD'nin birbirlerine farklı alanlarda üstünlükleri bulunduğundan, "OLED çok daha iyi" veya "en iyisi LCD'dir" gibi bir şey söylemek doğru olmayacaktır.

OLED (veya AMOLED) ve LCD ekranların güç tüketim yöntemi oldukça farklıdır. LCD, (çoğu zaman) beyaz ışık sağlayan bir arka ışığa sahipken AMOLED'de organik bir materyalden oluşan katman kullanılır ve her piksel bağımsız olarak aydınlatılır. LCD'lerde ışık, polarize filtrelerden ve likit kristal katmandan geçer. Arka ışık her zaman yandığından, siyah bölümlerde ışığın yandığını fark edersiniz.

LED ekranlar çok canlı renkler sunarken AMOLED'ler ekranlar, siyah renkler konusunda oldukça başarılıdır.

LCD kısaltmaları: TN, IPS, IGZO, TFT

Konu LCD olduğunda birçok kısaltmayla karşılaşmanız olası. IPS ekranlar genellikle yüksek renk doğruluğuna ve en iyi görüş açılarına sahip üst seviye bilgisayarlarda kullanılır. IPS (in-plane switching) ve TN (twisted nematics), TFT (thin-film transistor) ekranların birer alt-türüdür.

Apple'in iPhone'ları, iPhone 4'ten bu yana IPS LCD ekranları kullanıyor. Benzer ekranlar, Android'li telefon üreten HTC, LG ve diğer üreticiler tarafından da kullanılmakta. TN ekranlar ise, IPS'nin gerisinde kaldığından daha çok alt seviye cihazlarda kullanılmaktalar.

Adını üretildiği yarıiletken maddelerden alan IGZO (Indium Gallium Zinc Oxygen) ekranlar, "backplane" adında, ekrandaki tüm pikselleri kontrol eden bir bileşenle çalışır. Hem OLED, hem de LCD'yle çalışabilen IGZO, cihazlara daha iyi görüntü kalitesi ve verimlilik sağlayabiliyor. Ekran testleriyle tanınan DisplayMate, iPad Air'in IGZO LCD backplane'i sayesinde güçten yüzde 57 tasarruf ettiğini söylüyor. Yani kısacası IGZO, üzerine eklendiği ekran için ek avantajlar sağlıyor denebilir.

PenTile, Diamond, Quantum Dots, Retina...

OLED ekranların en önemli destekçilerinden Samsung, ekranın dokunmatik bölümünü ekranla birleştiren Super AMOLED ile, teknolojiyi daha da ileri taşıdığını söylüyor. Bunun yanında Samsung, PenTile adı verilen, standart RGB yerine RGBG tasarımını kullanan bir ekran teknolojisini kullanıyor. RGBG'de tek rengi oluşturmak üzere mavi ve kırmızının yanında birden fazla yeşil altpiksel bulunuyor. PenTile ekranlar, geleneksel ekranlara göre daha az alt piksele sahip olduğundan daha az güç tüketiyorlar. PenTile'da ortaya çıkan görüntüler, hem çok canlı, hem de yüzeye oldukça yakın görünüyor.

Samsung'un PenTile düzenini kullanan firmalar arasında Nokia ve HTC de bulunmaktaydı, ancak şu sıralar Samsung dahil neredeyse tüm firmalar onu terk etmiş durumda. Samsung, Galaxy S4 ve S5'te PenTile'ı kullanmayı sürdürse de, Diamond Pixel adı verilen, PenTile'daki birçok sorunu çözen bir teknolojiye de yer veriyor.

Şu an TV'ler için ayrılan, ancak yakın zamanda telefonlara da gelmesi beklenen Quantum Dot teknolojisi, LCD ekranların arka ışığını temizleyerek, onların OLED gibi davranmasını sağlıyor (iyi yönde). Apple'ın ürettiği bir terim olan "Retina" ise, genellikle belirli bir uzaklıktan "pikselleri tek tek ayırt edememek" anlamını taşıyor. "Retina" terimi, belirli bir ekran yoğunluğunu temsil etmediği için, farklı iPhone ve iPad modellerinde, farklı PPI'lara denk gelebiliyor. Örneğin iPhone 6 Plus inç başına 401 piksel (401 PPI) sunarken, yeni 5K iMac'te inç başına 218 piksel bulunuyor. Retina'nın sorunu ise, geniş bir tanım olduğundan, rakiplerle karşılaştırma yapmayı zorlaştırması.