Selçuklu Mezar Taşları Yeni Yüzüyle Ziyaretçilerini Karşılıyor

ŞENER TOKTAŞ - Ahlat'taki Selçuklu Meydan Mezarlığında onarılarak ayağa kaldırılan mezar taşları, yeni yüzüyle yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

Orhun Abidelerini andıran mezar taşları, restorasyon, konservasyon ve yapılan temizlikle eski ihtişamına kavuşturuluyor.

Mezarlıkta tabiatın etkisiyle kırılan, yıkılan ve eğilen taşlar, yürütülen çalışmalar sonucu tek tek ayağa kaldırılıyor.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi ve Eski Ahlat Şehri Kazı Başkanı Prof. Dr. Recai Karahan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, mezarlıkta bulunan çok sayıda eğri taşın ayağa kaldırıldığını belirterek, şöyle konuştu:

"Ahlat mezar taşları uzun yıllardır araştırılıyor. Bu konuda yazılar yazıldı ve kazılar yapıldı. 210 dönümlük çok büyük bir alana yayılan Selçuklu mezarlığında son 3 yıldır yıkılan ve eğrilen taşlar için çalışma yürütüyoruz. Çünkü eğrilen taşlar zamanla yıkılıyor. Yıkılan taşları kaldıramıyorsunuz, kaldırsanız da çok pahalıya mal oluyor. Ayrıca taşlar deformasyona uğruyor. Bunu daha önceden tespit ederek ve çabuk davranarak eğri taşları doğrultuk. Boynunu bükmüş taşlar, yeni yüzleriyle dim dik karşımıza çıkıyor."

Karahan, yapılan temizliğin ardından taşların üzerindeki yazı, motif ve ayetlerin çok daha kolay görüldüğüne değinerek, böylece taşların yeni yüzleriyle karşılaştıklarını ifade etti.

-"Jeoradar çalışmalarıyla yeni mezar taşları bulunuyor"

Meydan mezarlığında Ahlat Kaymakamlığının tespitine göre, 8 bin mezar bulunduğunu anlatan Karahan, ayrıca jeoradar taramalarıyla toprak altında çok sayıda mezar taşı tespit ettiklerini dile getirdi.

Karahan, "Fakat bunların hepsi devasa taşlardan değil. Daha sonra yapılan gömüler var. Sıradan oluşturulan taşlar var. Jeoradar taramalarıyla ortaya çıkardığımız taşlar var. Bunlar da kazı yoluyla çıkartılıp ayağa kaldırılırsa bu mezarlığın 2 katı kadar mezar taşı ortaya çıkabilir" dedi.

Kazının ilk 5 yılını mezar taşlarını kaldırmaya ayırdıklarını ve bu sürenin 3 yılını tamamladıklarını vurgulayan Karahan, önümüzdeki 2 yılda da bu konuya ağırlık vermeyi planladıklarını bildirdi.

Bakanlığın kazı yerinde restorasyon, çevre düzenlemesi ve konservasyon işlerine önem verdiğini kaydeden Karahan, "Taşların acilyetinden dolayı buna önem vereceğiz. Ancak buna bir insan ömrü yetmez. Diğer alanlarda da çalışsak bile ekibimizin bir kısmı sürekli taşları düzeltmekle uğraşacak" diye konuştu.

Ahlat mezar taşlarının tabiatın etkisiyle bin yılda bu hale geldiğini ve yaptıkları müdahalelerle mezar taşlarının çok daha uzun süre ayakta kalacağını kaydeden Karahan, bu çalışmalarla Ahlat mezar taşlarının yüz yıllar boyunca yaşayabileceğini ifade etti.

Karahan, "Doğal afetlerde taşların dayanma ömrü kısalıyor. Çünkü eğilen taşlar çok çabuk kırılıyor ve düşüyor. Bunları teraziye alarak yıkılmaması için gayret ediyoruz. Yaptığımız müdahalelerle mezar taşlarının yüz yıllar boyunca yaşayabileceğini düşünüyoruz" ifadelerini kullandı. - Bitlis