Uluslararası Adli İşbirliği Tasarısı TBMM Genel Kurulu'nda

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, "İşin özü bu kanun yeni hiç bir şey getirmiyor. Bu kanunda yer alan maddelerin hepsi esasında şu anda kanun niteliğindedir ve uygulanmaktadır. Bunların tamamı uluslararası anlaşma hükümleridir." dedi.

TBMM Genel Kurulunda Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanun Tasarısının görüşmelerine devam ediliyor.

Tasarının tümü üzerinde söz alan AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Veysi Kaynak, tasarı kanunlaştığında mahkemelerin uluslararası adli yardımlaşma konularında yaptıkları usul hatalarının önüne geçileceğini söyledi.

Sınır aşan örgütlü suçlara dikkat edilmesi gerektiğini ifade eden Kaynak, ekonomik, siyasi, askeri veya terör gibi farklı saiklerle hareket eden suç örgütlerinin kolluk güçlerinden bir adım önde olarak, fiillerini devam ettirme amaçlarının devletler arası işbirliğini kaçınılmaz hale getirdiğini kaydetti.

Kaynak, tasarıyla görüntülü ve sesli iletişim tekniğiyle adli yardımlaşma usulünün uluslararası adli yardımlaşmada kullanılmasını sağladığını, geçici tutuklama müessesinin, rızaya dayalı iadenin iç hukuka girdiğini söyledi.

AK Parti'li Kaynak, tasarının en önemli maddelerinden birisinin de soruşturma veya kovuşturmanın yabancı devletlere devredilmesi ve devralınmasını düzenleyen madde olduğunu belirterek, tasarının Türkiye'ye hayırlı olmasını diledi.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın Meclis'i konuyla ilgili bilgilendirmesi gerektiğini belirterek, "AKP Grubu kanunları hızla geçirmek için grup adına konuşmuyorlar ama sayın bakanları da konuşturmuyorlar. Yasamanın yürütme üzerinde kurduğu tahakkümü gördük. Kanun üzerinde bir bakanın Meclis'i bilgilendirmesinin şart olduğunu düşünüyoruz." dedi.

Özel'in sözleri üzerine Meclis'e hitap eden TBMM Başkanvekili Bahçekapılı, şahıslar adına konuşmalarda, iki şahıs arasında bakanın konuşması gerektiğini belirterek, bakanın konuşmasına yönelik bilginin iletişim kopukluğundan dolayı elindeki metine girmediğini, ancak ikinci şahıs adını okumadan Bakan Bozdağ'ın söz istediğini belirtti.

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay da hükümetin TBMM Genel Kurulunda konuşmasının önemli olduğuna işaret ederek, "Hükümetin Genel Kuruldaki konuşmaları uygulamacılara yol ve yöntem gösterecektir. Ama bilgilendirme konusunda hükümeti isteksiz görüyoruz. Hükümetin TBMM'de bilgilendirme yapması gerekir." diye konuştu.

-Adalet Bakanı Bozdağ'ın konuşması

Hükümet adına konuşan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ise çok önemli bir kanunun müzakere edildiğini vurgulayarak, siyasi partilerin hükümeti dinleme konusunda istekli olmalarının da memnuniyet verici olduğunu söyledi.

Türkiye'nin cezai konularda adli yardımlaşmasını ikili anlaşmalar veya çok taraflı sözleşmelerle yürüttüğüne dikkati çeken Bakan Bozdağ, "İşin özü bu kanun yeni hiç bir şey getirmiyor. Bu kanunda yer alan maddelerin hepsi esasında şu anda kanun niteliğindedir ve uygulanmaktadır. Bunların tamamı uluslararası anlaşma hükümleridir." dedi.

Tasarıyla yürürlükte olan birçok kanun hükmünün müstakil bir kanun içinde toplantığını ifade eden Bozdağ, tasarının ilk halinin 200 madde olduğunu ancak komisyon görüşmelerinde bazı maddelerin birleştirildiğini, 1. maddesinin üçüncü fıkrasında uluslararası sözleşme ve özel kanun hükümlerinin saklı tutulduğunu anlattı.

Bozdağ, tasarının Türkiye ile arasında uluslararası adli işbirliği anlaşması olmayan ülkelere yönelik uygulanmasının mümkün olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Suçların iadesi konusunda bazı ülkeler 'mahkeme karar verdiğinde ben iade ederim', bazıları da 'bu siyasi konudur. Hükümet karar verdiğinde gereğini yaparım', bazı ülkeler de 'bunun hem siyasi hem de hukuki boyutu var. Mahkeme iadeye ilişkin inceleme yapsın. İade edilebilir olduğuna karar verdiğinde takdir siyasi makamda olsun' diyor. Burada merkezi makam kuruyoruz. Merkezi makam kurulması Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin maddeleri gereğidir. Zaten bu merkezi makam var, bir şekilde uygulanıyor ama adı bir kanunda tanımlanmadığı için yokmuş gibi oluyor."

-"Merkezi makam olarak siyasi hakkımızı uygulayacağız"

Adalet Bakanı Bozdağ, mahkemelerin herhangi bir ülkenin Türkiye'nin iade taleplerine nasıl cevap verdiğini bilemeyeceğine dikkati çekerek, "O ülke Türkiye'nin iade taleplerini yerine getirmiyor. Türkiye ile arasında uluslararası adli yardımlaşmaya dair ikili veya çok taraflı anlaşma olmasına rağmen bu anlaşma ilkelerine uymuyor. O zaman Türkiye mütekabiliyet ilkelerini uygulayacak. Biz, bize karşı sözleşme hükümlerini uygulamayan ülkeyle ilgili merkezi makam olarak siyasi hakkımızı uygulayacağız." diye konuştu.

Avrupa Konseyine üye ülkelerin büyük çoğunluğunda iade taleplerini görüşen merkezi makamın bulunduğunu ifade eden Bozdağ, "Merkezi makam yargı yetkisini kullanmaz. Merkezi makamın amacı Türkiye'nin adli yardımlaşma politikasını devletin ve milletin çıkarlarına uygun, Türkiye'ye yapılan muameleye uygun şekilde yürütmek, buna ilişkin tedbirleri almaktır." dedi.

Tasarıyla 40 güne kadar geçici tutuklama hükmünün yürürlüğe gireceğini, tasarının yürütmesini kolaylaştırmak için yönetmelikler çıkarılacağını anlatan Bozdağ, yönetmelikler yoluyla Meclis'in yasama yetkisini gasbetmelerinin mümkün olmadığını söyledi.

Bakan Bozdağ, suçluların iadesinin Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve ilgili kurumlardan görüş alındıktan sonra Adalet Bakanının önerisiyle Başbakanın onayıyla yapılacağını kaydetti.

-"Laf yarıştırmadan kimse bir şey kazanamaz"

Adalet Bakanı Bozdağ, hükümetin tasarılarla ilgili Meclis'e bilgi vermesinin bir zorunluluk olmadığını, hükümetin istediği zaman bilgi vereceğini söyledi. Bozdağ, "Şurada dakikalarca karşılıklı atışmalar oldu. Kim ne kazandı, Parlamento bir şey kazandı mı? Biz bir şey kazandık mı? Seçmenler bir şey kazandı mı? Yok. Laf yarıştırmadan kimse bir şey kazanamaz. Laf yarıştırıyoruz. Hepimizin birbirimizi itham edecek yeteri kadar hafızasında kayıt vardır. Bu laf yarıştırmayla bu Parlamentoyu daha ileri noktaya taşıyamayız." değerlendirmesinde bulundu.

Konuşma talebini yazılı değil, şifahi olarak ilettiğini, iletişim kopukluğundan kaynaklı talebinin dikkate alınmadığını belirten Bozdağ, şöyle devam etti:

"Ben yasama, yürütme ilişkisini hep söylüyorum. Bunun için diyorum ki 'gelin başkanlık sistemine geçelim.' Yasamanın, yürütmenin birbirinden tam ayrı ve birbirine karşı tam bağımsız olduğu sistemin adı başkanlık sistemi. Şu anda Türkiye'deki sistemde kuvvetler ayrılığı yok. Niye yok? Yasamanın içinden hükümet çıkıyor, salt çoğunluktan hükümet çıkıyor. Hükümetin istemediği bir şeyin görüşülmesi, kanunlaşması mümkün mü? Değil. İktidar grubu 'evet' demediği zaman gündeme bir şey girebiliyor mu? Giremiyor. İktidar izin verdiği oranda burada denetim oluyor. Gelin, hükümet ile şu Meclis'i ayıralım. Hükümet, Meclis'in içinden çıkmasın, milletvekilleri daha güçlü etkin olsun."

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel sataşma nedeniyle söz alarak grup başkanvekillerinin, gruplarına yönelik sataşma ve çarpıtmalara cevap vermelerinin parlamentonun ritüellerinden, demokrasinin gereklerinden olduğunu söyledi.

Bakan Bozdağ'ın başkanlık sistemine ilişkin sözlerini de eleştiren Özel, bunun parlamentonun itibarsızlaştırılması operasyonunun bir parçası olduğunu ve bu operasyona teslim olmayacaklarını kaydetti.

HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken de muhalefetin konuşmalarının parlamentonun işlevsizleştirilmesi olarak görülmesini hayretle karşıladıklarını belirtti. Baluken, iktidarın Meclis'e halkın gündemini değil, sarayın gündemini dayattığını da savundu.

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay ise grup başkanvekillerinin kürsüde yaptıkları konuşmanın birbirleriyle laf yarıştırma olmadığını vurguladı. Bozdağ'ın bakanlık sistemi ile ilgili sözlerini demogoji olarak nitelendiren Akçay, gündemin bu olmadığını dile getirdi.