Nükleer Pazarlıkta İran'dan Ilımlı Sinyal

İran’ın zenginleştirilmiş uranyumunun Batı’dan gelecek nükleer yakıtla takasına yönelik pazarlıklarda önemli aşama kaydedildi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Münih’te İran ve ABD’li taraflar arasında sürdürdüğü mekik diplomasisinin ardından İran Dışişleri Bakanı Manuçer Muttaki’den cuma gece yarısı gelen “Nükleer takas için önce anlaşma yapılmalı” mesajı, uzlaşma için ılımlı bir sinyal olarak yorumlandı. Ankara’nın İran mesaisi Münih Güvenlik Konferansı’na taşındı.

Bir süredir Başbakan Tayyip Erdoğan adına Tahran ile Washington arasındaki nükleer pazarlıklarda arabuluculuk yapan Davutoğlu, Münih’te kaldığı 2 gün boyunca taraflar arasında mekik dokudu.

Jones’tan sonra randevu

Cuma günü Muttaki ile görüşen Davutoğlu, ardından ABD Başkanı Barack Obama’nın Ulusal Güvenlik Danışmanı James Jones’la bir araya geldi. Jones görüşmesinin ardından Davutoğlu’nun Muttaki’yle akşam saatlerindeki ikinci randevusu, nükleer takas konusundaki pazarlıklarda ivme sağlandığına dair ilk işaret oldu. Bu görüşmenin ardından gece yarısına doğru konferansın planlı gündeminde olmayan sınırlı katılımlı nükleer oturuma konuşmacı olarak katılan Muttaki, “Nükleer takas için önce anlaşma yapılmalı” sözleriyle İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejat’ın yazılı taahhüt noktasına yaklaştığı sinyali verdi. Salonda Muttaki’yi dinleyenler arasında ABD heyetinden John Kerry ve eski Dışişleri Bakanı Madeline Allbright da vardı.

Takas için ılımlı üslup 

İran’daki nükleer santral için gerekli olan yakıt karşılığında zenginleştirdikleri uranyumu takas etmeye hazır olduklarını belirten Muttaki, “Uzmanlar bize gönderilecek yakıtın üretiminin 5-6 ay alabileceğini söylüyor. Takvim oluşturmadan önce bir anlaşma yapılması gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu. İran tarafının sert üslubundan uzak duran Muttaki’nin sözleri Tahran’ın takasın yeri ve zamanı konusunda pazarlığa yaklaştığı şeklinde yorumlandı.

Görüşmelere devam

Muttaki’nin mesajları dün yabancı ajans ve televizyonlarda ilk haber olarak duyurulurken, Davutoğlu pazarlığın önemli aktörleriyle randevuları sürdürdü. Davutoğlu’nun Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın yeni başkanı Yukiya Amano ile yaptığı görüşmenin gündeminde nükleer takasın teknik detayları vardı. Davutoğlu’nun ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı John Steinberg ve İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt ile yaptığı görüşmelerde gündem hem İran, hem de Ermenistan’dı.

Garantör Türkiye

Tahran Nükleer Reaktörü’nün tükenmekte olan yakıtı için Batı’nın sağlayacağı nükleer yakıt karşılığında, İran’ın zenginleştirdiği uranyumun bir başka ülkede depolanması sağlanacak. Bu takas işleminin Türkiye’nin garantörlüğünde yapılması planlanıyor. Tahran yönetimi ülke dışına çıkartacakları uranyuma ilişkin haklarının güvence altında olduğundan emin olmak istiyor. İran’ın yazılı bir anlaşmaya sıcak bakmasının arkasındaki temel nedenin bu olduğu belirtiliyor. ABD ve Batı açısından yazılı anlaşmanın kritik noktası İran’ın uranyum zenginleştirme programının nükleer silaha dönüşmeyecek şekilde kontrol altına alınmasına ilişkin taahhütlerin yazılı olarak kayda geçirilmesi.