Bütçe Uygulama Sonuçları (2)

Merkezi yönetim bütçesinde geçen yıl vergi gelirleri 2017'ye göre yüzde 15,8 artarak 621 milyar 311 milyon liraya yükseldi. Geçen sene 1 milyar 346 milyon lira faiz dışı fazla verildi.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca, 2018 Aralık ayı ile Ocak-Aralık dönemine ilişkin bütçe uygulama sonuçları açıklandı.

Buna göre, 2018'in Aralık ayında bütçe gideri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,2 artarak 85 milyar 88 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç bütçe giderleri de önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,6 artarak 83 milyar 7 milyon lira oldu.

Aralık 2017'de 21 milyar 296 milyon lira olan bütçe açığı, geçen yılın aynı ayında 18 milyar 71 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz dışı açık aralıkta 15 milyar 990 milyon lira olarak hesaplandı. Aralık 2017'de faiz dışı denge, 19 milyar 863 milyon lira açık vermişti.

Söz konusu ayda faiz giderleri, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 45,3 artarak 2 milyar 81 milyon lira olarak gerçekleşti.

2018 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 762 milyar 753 milyon lira ödeneğin, aralıkta 85 milyar 88 milyon lirası kullanıldı. Bu ayda faiz hariç giderler için öngörülen 691 milyar 53 milyon lira ödeneğin de yüzde 12'si kullanılarak 83 milyar 7 milyon lira harcama yapıldı.

Personel giderleri 2017'nin aynı ayına göre yüzde 29,7 artarak 14 milyar 381 milyon lira oldu. Böylece aralıkta personel giderleri için bütçede öngörülen 183 milyar 127 milyon lira ödeneğin yüzde 7,9'u kullanıldı.

Aralıkta sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,1 artışla 3 milyar 165 milyon lira olarak gerçekleşti. Bütçede öngörülen 30 milyar 792 milyon lira ödeneğin yüzde 10,3'ü söz konusu ayda harcandı.

Mal ve hizmet alım giderleri de önceki yılın aynı ayına göre aralıkta yüzde 3,6 artarak 11 milyar 214 milyon lira oldu.

Aralıkta cari transferler, 2017 yılının aynı ayına göre yüzde 9,1 arttı ve 29 milyar 550 milyon liraya yükseldi. Böylece bütçede öngörülen 299 milyar 399 milyon lira ödeneğin yüzde 9,9'u söz konusu ayda kullanıldı.

Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için aralıkta 8 milyar 977 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 1 milyar 614 milyon lira oldu. Geçen ay cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 1 milyar 999 milyon lira, mahalli idare payları ise 8 milyar 96 milyon lira olarak gerçekleşti.

Geçen sene aralıkta 19 milyar 509 milyon lira sermaye gideri, 2 milyar 972 milyon lira da sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 2 milyar 216 milyon lira oldu.

Faiz giderleri de geçen ay, 2017'nin aynı ayına göre yüzde 45,3 artarak 2 milyar 81 milyon lira olarak hesaplandı.

Vergi tahsilatı azaldı

Aralıkta vergi gelirleri tahsilatı, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,8 azalarak 45 milyar 526 milyon liraya geriledi.

Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri ise yüzde 211,4 artarak 17 milyar 900 milyon liraya çıktı. Aralıkta özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 3 milyar 292 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 298 milyon lira oldu.

Vergi türleri itibarıyla aralık ayı gerçekleşmelerine bakıldığında, 2017'nin aynı ayına göre kurumlar vergisi yüzde 125,7, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 36,4, gelir vergisi yüzde 15,4, harçlar yüzde 5,5 ve damga vergisi yüzde 1,5 artarken, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 63,9, özel tüketim vergisi yüzde 11,4 ve ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 6,7 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 1,8 artış gösterdi.

Ocak-aralık dönemi gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçesi, geçen yıl 72 milyar 615 milyon lira açık verdi. 2017'de bu rakam 47 milyar 779 milyon lira düzeyindeydi. Aynı dönemde faiz dışı fazla 1 milyar 346 milyon lira olarak gerçekleşti.

2017 yılında 678 milyar 269 milyon lira olan bütçe giderleri, geçen yıl yüzde 22,4 artarak 830 milyar 450 milyon lirayı buldu. Faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 21,7 arttı ve 756 milyar 488 milyon lira olarak hesaplandı.

Diğer taraftan, geçen sene faiz giderleri, 2017'ye göre yüzde 30,4 artarak 73 milyar 961 milyon liraya yükseldi.

Personel giderleri

Personel giderleri, geçen sene 2017 yılına göre yüzde 23,9 artışla 200 milyar 889 milyon liraya çıktı. Aynı dönemde sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise yüzde 26 arttı ve 34 milyar 369 milyon lira olarak kaydedildi.

Söz konusu dönemde mal ve hizmet alım giderleri yüzde 12,8 artarak 71 milyar 728 milyon lira olarak gerçekleşti. Cari transferler yüzde 19,3 artışla 323 milyar 99 milyon lira oldu. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 2017'ye göre yüzde 12 artışla 148 milyar 388 milyon liralık transfer yapıldı.

Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 20 milyar 281 milyon lira olarak kayıtlara geçti. Geçen sene ocak-aralık döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 14 milyar 552 milyon lira, mahalli idare payları ise 72 milyar 485 milyon lira olarak hesaplandı.

Geçen yıl ocak-aralık döneminde 87 milyar 986 milyon lira sermaye gideri, 16 milyar 746 milyon lira sermaye transferi gerçekleşti. Borç verme giderleri bu dönemde 21 milyar 627 milyon lira oldu.

Geçen yıl bütçe gelirleri

2017 yılında 630 milyar 490 milyon lira olan bütçe gelirleri, geçen yıl yüzde 20,2 artışla 757 milyar 834 milyon liraya yükseldi.

Geçen yıl vergi gelirleri tahsilatı ise önceki yıla göre yüzde 15,8 artarak 621 milyar 311 milyon lira oldu. Bu dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri, 2017'ye göre yüzde 52,9 arttı ve 107 milyar 806 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 23 milyar 543 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 5 milyar 175 milyon lirayı buldu.

Vergi türleri itibarıyla ocak-aralık dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında, 2017'ye göre kurumlar vergisi yüzde 48,7, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 37, gelir vergisi yüzde 23,7, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 22, harçlar yüzde 12,6, damga vergisi yüzde 8,7 ve dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 1,4 artarken, özel tüketim vergisi yüzde 3,2 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 18,1 arttı.

(Bitti)