Erdem Başçı - Cari açığın finanse edilmesi -

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı, "Eğer iş gücüne bu kadar hızlı katılım olmasaydı, işsizlik oranımız hızla düşebilirdi" dedi.

Başçı, Kastamonu Ticaret ve Sanayi Odası'ndaki "Ekonomik Görünüm ve Para Politikaları" konulu sunumunda, Türkiye'de 2009'dan itibaren olumlu anlamda kendilerini şaşırtan bir gelişme olduğunu belirterek, istihdamın çok hızlı arttığını söyledi.

Bu şekilde istihdamı artan ülkelerin dünyada çok az olduğunu ifade eden Başçı, Kolombiya'da da Türkiye'ye yakın bir istihdam artışı olduğunu kaydetti.

Başçı, bu kadar hızlı istihdam artışına rağmen işsizliğin hızlı düşmemesinin iş gücüne katılımın artmasından kaynaklandığını vurgulayarak, "Genç nüfus bir yandan geliyor bir yandan da kadınların iş gücüne katılımı arıyor. İş arayan herkes, kolayca 6 ay içerisinde rahatlıkla iş bulabiliyor gibi görünüyor. Bu da arzın ve talebin beraber gittiğini gösteriyor" şeklinde konuştu.

- "İş gücüne katılımdaki artış"

"Gelişmiş ülkelere karşı açık arayla istihdam oranımızın arttığını gösteriyor, yüzde 4'ün üzerinde kriz dönemi de dahil olmak üzere 2007-2013 arasında yüzde 4'ün üzerinde istihdam artışı, gelişmiş ülkelerin rüyalarında bile göremeyecekleri bir artış" diyen Başçı, gelişmekte olan ülkelerde hem arz hem de talep yönünde istihdam arttığını bildirdi.

Başçı, iş gücüne katılım oranında da yakın dönemde artış olduğunu belirterek, "15 yaş üzeri nüfusta ne kadarı çalışıyor veya iş arıyor" diye düşünüldüğünde onun yüzde 50'yi geçtiğinin görüldüğünü kaydetti.

Bu durumun Türkiye'nin bir avantajı olduğunu ifade eden Başçı, şunları söyledi:

"Enteresan olan buradaki payın giderek artma eğiliminde olmasıdır. Bu ücretler üzerinde enflasyonist bir baskı olmasını önlüyor. Ücret kanalından gelen bir enflasyon baskısı burada olmuyor. Bu iş gücüne katılımdaki artış sayesinde... İşsizlik oranında mevsimsellikten arındırılmış olarak bakmak gerekir. Burada kriz öncesi seviyeler 9-10 arasında dalgalanırdı. Küresel krizde yüzde 14'e kadar bu çıkmıştı. Daha sonra kademeli bir şekilde tekrar 9-10 arası bantta işsizlik oranımız seyretmeye devam ediyor. İş gücüne katılımdaki artış sayesinde. Eğer iş gücüne bu kadar hızlı katılım olmasaydı, işsizlik oranımız hızla düşebilirdi."

-"Avrupa Merkez Bankası yeni bir destek paketi ilan etti"-

Başçı, öncü göstergelerin çok önemli olduğunu vurgulayarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Madem 'Avrupa telebi, ihracatımızı ve büyümemizi destekliyor' diye konuştuk, 'Avrupa'daki gelişmeler nasıl' diye bakarsak, burada öncü göstergelerden birisi, satın yöneticileri dediğimiz endeks. Orada halen 50 çizgisinin üzerinde ortalamada fakat bir miktar orada zayıflama var. İmalat tarafında daha fazla zayıflama var, talep göstergelerinde, hizmetler tarafında güçlü bir seyir Avrupa'da söz konusu. O yüzden Avrupa Merkez Bankası yeni bir destek paketi ilan etti. Avro Bölgesi İş Ortamı Endeksi'nin onu Avrupa Komisyonu'ndan aldılar bu da güzel bir göstergedir. Orada da yine çok yavaş ılımlı bir göstergenin Avrupa'da devam ettiğini ama bunun çok kuvvetli olmadığını gösteriyor."

- "2013 yılından itibaren yeni kurulan firmaların sayısı artıyor"

Türkiye'nin öncü göstergelerinin jeopolitik risklerin, avro bölgesindeki imve kaybının, ihracata ilişkin anket göstergelerine de yansıdığını dile getiren Başçı, bunların PMI verisinin yüzde 50'nin üzerinde gerçekleştiğini söyledi.

Başçı, PMI'nın önceki ay da yüzde 50'nin altında olduğunu ve 3. çeyrekte ihracat siparişleri açısından çok kuvvetli bir talep olmadığını gösterdiğini kaydederek, bunun büyümeyi aşağıya çeken faktörlerden bir tanesinin de ihracat olduğunu, jeopolitik risklerin etkili olduğunu anlattığını bildirdi.

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi'nin, Irak'a ihracata ilişkin açıklamasına değinen Başçı, şöyle konuştu:

"Bu da yine sevindirici. Keza Rusya ile Ekonomi Bakanlığımız ticaret anlamında görüşmeye başladılar. Dolayısıyla hem kuzey hem de güneyimizdeki zayıf pazarlarımıza 'ne yapılabiliriz' çalışılıyor.Oradan iyi haberler geldikçe 50'nin hat üzerindeki ihracat siparişleri öncü göstergesi, 50'nin üzerinde kalmaya devam edebilecektir. Yeni ihracat siparişleri anketi, bizim anketimiz, benzer bir görünüm teyit edebiliyoruz. Orada da geçici bir jeopolitik risklerin etkisi oldu, 'önümüzdeki 3 ay ne bekliyorsunuz' diye iş adamlarımıza sorduğumuzda ılımlı bir iyimserlik var. 'Çok değil ama daha iyi olacak' diye cevaplıyorlar. Kurulan firma sayısındaki artış aslında iyi bir gösterge. 2013 yılından itibaren yeni kurulan firmaların sayısı artıyor. Tahsili geçikmiş alacak oranlarına baktığımızda yüzde 3'ün altında seyretmeye devam ediyor. Hem bankacılık sektöründe hem bu reel sektör açısından da çok da işlerin kötü gitmediğini gösteriyor. Hem de bankacılık açısından çok büyük bir problemle karşılaşmayacağını gösteriyor. Bir miktar yavaşlamaya rağmen... Karşılıksız çek oranları bunu teyit ediyor. Orada da çok yatay ve dalgalı bir seyir var."

Reel sektörün dış borcunun konuşulduğunu, herkesin de bunu merak ettiğini belirten Başçı, Türkiye'de cari açığın nasıl finanse edildiğinin merak konusu olduğunu dile getirerek, "Firmaların ağırlıklı olarak doğrudan yurt dışından borçlanmaları, hem de bankalarımız aracılığıyla yurt dışından borçlanmalarıyla, artı doğrudan yatırımların hafif bir şekilde artmasıyla şu anda finanse ediliyor" dedi.

Bunların yüzde 70'ine yakın bir kısmının 5 yıl ve üzerinde vadelerde olduğunu vurgulayan Başçı, "Burada borcu döndürmeyle ilgili hiçbir riskin bulunmadığını görüyoruz. Bankalarımıza soruyor analistler, yabancı kuruluşlar, sürekli mercek altında tutuyorlar Türkiye'yi, acaba bankalarınızın borçlarını döndürme konusunda problemleri var mı? Herhangi bir problem yok, bankalarımız yurt dışında makul maliyetlerle borçlanmaya devam ediyorlar. Hafif bir vade uzatma çabası var. Oradaki vadeler daha kısa, kısa derken 1-2-3 yıl gibi vadeler. Bankacılık sektörünün borçlanma vadeleri ama reel sektör ötesinde büyük firmalar doğrudan borçlanabiliyorlar" ifadesini kullandı

(Sürecek)

Muhabir: Kadir Yıldız, Şengül Oymak

Yayınlayan: Cemal Coşkun