YASED 2013 Yılı 1.Dönem Barometre Anketi

Uluslararası Yatırımcılar Derneği'nin (YASED) 2013 yılı 1. Dönem Barometre Anketi'ne göre, YASED üyelerinin yarısı 2013'te doğrudan yatırım girişinin 15-20 milyar dolar, yüzde 20'si ise bundan fazla olacağını öngörüyor.

2013 yılı 1. Dönem Barometre Anketi'nin sonuçlarının açıklandığı toplantıda konuşan YASED Yönetim Kurulu Başkan Vekili Adnan Nas, Türkiye'nin, borçluluk oranının ve kredi risk priminin düşük, reytinginin ise yükselmekte olmasının, bir fırsat döneminde olduğunu gösterdiğini söyledi.

YASED üyelerinin yarısının 2013'te doğrudan yatırım girişinin 15-20 milyar dolar, yüzde 20'sinin de bundan fazla olmasını öngördüğünü dile getiren Nas, geçen yıl YASED'e 37 üyenin daha katıldığını ve sektörel çeşitlenmenin arttığını kaydetti.

Ar-Ge'ye yönelik bir rapor hazırladıklarını bildiren Nas, bu raporun uluslararası yatırımcıların Türkiye'ye daha fazla Ar-Ge getirmek için gereksinimlerinin neler olduğu sorusuna somut yanıtlar içereceğini ifade etti.

Nas, "Türkiye cari açıkla büyümeyi birlikte yürütebilirse, doğrudan yatırımda 20 milyar doları da aşarız" dedi.

2013 yılı 1. Dönem Barometre Anketi'nin sonuçlarını açıklayan YASED Genel Sekreteri Özlem Özyiğit ise üyelere 2012 yılının son 6 ayında ciro, üretim tutarı, net kar ve pazar payı hedeflerini ne ölçüde gerçekleştirdiklerini sorduklarını, hedeflerin ise "büyük oranda" gerçekleştiğini gördüklerini söyledi.

Son anketi, 2012 yılı ilk 6 ayını değerlendiren bir önceki anketle karşılaştırdıklarında üyelerden hedeflerini büyük ölçüde tutturanların oranının arttığını, buna karşılık tüm başlıklarda hedeflerinin üstünde gerçekleşmeler olduğunu söyleyen üyelerin oranında ise -pazar payı hariç- azalma olduğuna işaret eden Özyiğit, "Bu azalmayı en fazla ciro ve üretim tutarında izlemekteyiz. Genel olarak bir önceki döneme oldukça benzer, olumlu bir tablo" dedi.

-YASED üyelerinin yüzde 59'u ciro hedefini yakaladı-

Özyiğit'in açıkladığı verilere göre, YASED üyelerinin yüzde 59'unun ciro hedefi "büyük oranda" gerçekleşti. "Hedefin üstünde" diyenlerin oranı yüzde 24, "hedefin altında" diyenlerin oranı ise yüzde 17 oldu.

Üretim tutarı açısından "hedef büyük oranda gerçekleşti" diyenlerin oranı yüzde 57, net karlılık açısından aynı cevabı verenlerin oranı ise yüzde 53 olarak belirlendi. Pazar payı sorulduğunda katılımcıların yüzde 10'u hedefin altında kaldı.

Anket sonuçlarına göre, üyelerin yüzde 44'ü son altı aylık dönemde çalışan sayısının arttığını, yüzde 19'u ise azaldığını kaydetti. Önümüzdeki altı ayda çalışan sayısının artacağını beyan edenlerin oranı ise yüzde 38 oldu.

-"Türkiye ekonomi hızlanacak" diyenlerin oranı yüzde 36-

YASED üyelerinin yüzde 59'u dünyada ekonomik büyümenin önümüzdeki altı ayda

"sabit kalacağını", yüzde 29'u ise "yavaşlayacağını" düşünüyor.

Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmede ise "hızlanacak" diyenlerin oranı yüzde 36, "yavaşlayacak" diyenlerin oranıysa yüzde 16 olarak gerçekleşti.

Genel Sekreter Özyiğit, buna yönelik şu değerlendirmede bulundu:

"Türkiye için beklentilerin daha da iyimser bir yöne döndüğünü görüyoruz. Bir önceki anketimizde yavaşlama bekleyenlerin oranı yüzde 35 iken, şimdi yüzde 16. Paralel olarak, büyümede hızlanma bekleyenler ise yüzde 14'ten yüzde 36'ya yükselmiş durumda."

-YASED üyelerinin yüzde 46'sı yeni yatırım planlıyor-

YASED üyeleri yüzde 56'lık bir payla Türkiye'de enflasyonun 2013 yılında 2012 yılı ile "aynı oranda kalacağını" tahmin ediyor. "Faizler sabit kalacak" diyenlerin oranı ise yüzde 58. Katılımcılar yüzde 60 oranla "döviz kurunun enflasyondan daha hızlı artacağını" düşünüyor.

Ankete katılanların yüzde 38'ine göre, dünyada uluslararası doğrudan yatırımlar için ekonomik ortam daha iyiye gidecek. "Daha kötüye gidecek" diyenlerin oranı yüzde 26 olurken, "değişmeyecek" diyenlerin oranı ise yüzde 36 olarak gerçekleşti.

Buna yönelik Türkiye'ye bakıldığında ise "daha iyiye gidecek" diyenlerin oranı yüzde 57. YASED üyelerinin yüzde 13'ü ise uluslararası doğrudan yatırımlar için ekonomik ortam "daha kötüye gidecek" diyor.

YASED üyelerinin yüzde 46'sı önümüzdeki dönemde "yeni yatırım yapmayı planladığını" belirtirken, yüzde 20'si ise "karar sürecinde" olduğunu kaydediyor.

-2013 yılı uluslararası doğrudan yatırım tahminleri-

2013 yılında Türkiye'ye uluslararası doğrudan yatırım girişi tahminleri sorulan katılımcıların yüzde 49'u bu rakamın 15-20 milyar dolar arasında, yüzde 20'si 20-25 milyar dolar arasında, yüzde 27'si ise 15 milyar dolardan az olacağını düşünüyor.

Yatırımları en çok etkileyecek olumsuz gelişmelere ilişkin soruya ise YASED üyeleri, "yerel siyasi dalgalanma" ve "uluslararası piyasalarda yaşanan finansal krizin daha da derinleşmesi" şeklinde cevap verdi. Diğer etkenler ise

"yapısal reformların tamamlanamaması, hükümetin cari işlemler açığı/GSMH oranını düşürememesi, büyümenin sürdürülebilir olmaması ve AB müzakerelerinde yaşanacak tıkanıklıklar" olarak sıralandı.

YASED üyeleri, Türkiye'de uluslararası yatırımların önündeki 3 ana engeli ise diğer anketler ile paralel olarak, "hukuk güvenliğinin olmaması, ekonomik istikrarsızlık, vergi ve teşvik politikaları" olarak sıraladı.

Ankete katılanlar, hükümetin önümüzdeki dönemde yapısal reformlara, sürdürülebilir büyümeye ve cari işlemler dengesine öncelik vermesi gerektiğini dile getirdi.

YASED üyelerinin 2013 yılında bekledikleri en önemli 3 mevzuat değişikliği ise yeni Anayasa, yeni TTK ile ilgili ikincil düzenlemeler ve Gelir Vergisi Kanunu oldu.

YASED üyelerinin yüzde 87'si şirketlerinin yeni Türk Ticaret Kanunu'na uyum sürecini tamamen ya da büyük ölçüde tamamladığını bildirdi.

-Yatırım alanlarında enerji ilk sırada-

Üyelere göre önümüzdeki dönemde Türkiye'de uluslararası yatırım alacak sektörler arasında enerji, finansal hizmetler, sağlık, otomotiv ve yan sanayi, hızlı tüketim malları/gıda ve tarım ile bilgi işlem teknolojileri başı çekiyor.

Ankete katılanların 2013 ÜFE beklentisi yüzde 6.1, TÜFE beklentisi ise yüzde 6.5 civarında.

Katılımcılar 2013'te faizlerin yüzde 7.08 olmasını beklerken, TL/dolar bazında yıl sonu rakamının 1.80 lira olacağını tahmin ediyor. Bu rakam bir önceki ankette 1.90 lira idi.

İhracat rakamlarının ise yıl sonunda 163.6 milyar dolar olması beklenirken, ithalatın 238 milyar dolar olacağı tahmin ediliyor.

Ankete göre üyeler cari açığın GSMH'ya oranının bu yıl yüzde 6.8'e düşmesini bekliyor. Cari açığa yönelik politikaları yeterli bulanların oranı yüzde 21'de kalırken, YASED üyelerinin yüzde 48'i "ek politikalar uygulanabilir" dedi.

Bu arada 2002 yılından beri Barometre anketinde yer alan bazı sorulara ilişkin yanıtlardan oluşan YASED Yatırımcı Beklenti Endeksi'nin son verileri, mevcut koşulların devamı durumunda 2012 yılının son çeyreğinde büyümede bir toparlanma görüleceğine ancak 2013 yılının ilk çeyreğinde bu artışta bir ivme kaybı olacağına işaret ediyor.

YASED üyelerinin 2013 1. Dönem Barometre Anketi'ne göre 2013 tahminleri şöyle:

GSMH artışı yüzde 4,01

Faiz oranı (yıl sonu) yüzde 7,08

ÜFE yüzde 6,10

TÜFE (yüzde değişim) yüzde 6,51

TL/USD döviz kuru 1,80

TL/EURO döviz kuru 2,27

İhracat (milyar dolar) 163,6

İthalat (milyar dolar) 238,1

Cari İşlemler Açığı yüzde 6,83 (yüzde GSMH)

Muhabir: Sümeyye Dalkılınç

Yayıncı: Yılmaz Yıldız - İSTANBUL