Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasa Mahkemesi'nin 6455 sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un bazı hükümlerine ilişkin iptal kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı.

Gümrük ve Ticaret Bakanı'nı, gümrük kapıları ve lojistik merkezlerinin devir yöntemini, değer tespit komisyonu ve görevlendirme komisyonu üyelerini, bu komisyonların çalışma usul ve esaslarıyla diğer hususları belirlemeye yetkili kılan hükmün iptal gerekçesinde, Anayasa'ya göre yasama yetkisinin TBMM'nin olduğu ve devredilemeyeceği anlatıldı.

Özelleştirmeye ilişkin usul ve esasların da kanunla düzenlenmesi gerektiği ve kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda yürütme organına genel ve sınırları belirsiz bir düzenleme yetkisinin verilemeyeceği ifade edilen kararda, iptali istenen kuralla devir yönteminin belirlenmesi bakımından hiçbir ilke konulmaksızın ve çerçeve çizilmeksizin Bakan'a yetki verilmesinin yasama yetkisinin devri niteliğinde olduğu belirtildi.

Oda, borsa ve birlik organ üyelerinin görevden uzaklaştırılmalarının, Bakanlık veya doğrudan Cumhuriyet savcısı tarafından yetkili asliye hukuk mahkemesinde açılan dava üzerine, 2 ay içinde basit usulde yapılcak yargılama sonucunda karara bağlanacağını öngören düzenlemenin iptal gerekçesinde ise şöyle denildi:

"Anayasa'nın 135. maddesinin mülga ve meri hükümleriyle bu hükümlerdeki değişikliğe ilişkin yasama süreci gözetildiğinde, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görevden uzaklaştırılmalarına olanak tanıyan düzenlemenin ortadan kaldırılmak suretiyle anayasa koyucunun bu konuya ilişkin iradesini açık ve net bir şekilde ortaya koyduğu ve bu kuruluşların organlarının görevden uzaklaştırılabilmelerinin mevcut anayasal düzenleme bakımından mümkün olmadığı açıktır. Bu nedenlerle, oda, borsa ve birlik organlarının görevden uzaklaştırılmalırını olanaklı kılan kural, Anayasa'nın 135. maddesine aykırıdır."

Yurtdışına çıkış harcı

Bakanlar Kurulunca belirlenen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından yurtdışına çıkış harcı alınmamasına ilişkin hükmün iptal gerekçesinde, Anayasa'nın 73. maddesinde vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağı, buna ilişkin değişiklik yapma yetkisinin kanunun çizdiği sınırlar içinde bakanlar kuruluna verildiği hatırlatıldı.

Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin sınırlı olduğunun altı çizilen kararda, vergilendirmede esas kuralın, vergilerin kanunla konulup, kaldırılması ve değiştirilmesi olduğu, bu nedenle verginin yasallığı ilkesinin zedelenmesine yol açacak ve yasama yetkisinin yürütme organına devri sonucunu doğuracak şekilde yürütme organına sınırsız yetki verilmesinin kabul edilemeyeceği ifade edildi.

Söz konusu hükmün bakanlar kuruluna bu konuda sınırsız bir yetki verdiği değerlendirilen kararda, bu nedenle Anayasa'ya aykırı olduğu belirtildi.

CHP, söz konusu kanunun bazı maddelerinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurmuş, başvuruyu esastan görüşen Yüksek Mahkeme, düzenlemenin bazı hükümlerini Anayasa'ya aykırı bulmuştu. - Ankara