Batı Libya'da Yenilen Ata Oynamıyor"

Libya'da Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi'ne (TM) bağlı General Halife Hafter liderliğindeki askeri güçlerin, son bir hafta içerisinde ülkenin doğusundaki Bingazi kenti ve çevresinde sahadaki etkinliğini genişletmesinin, ülke içinde olduğu kadar uluslararası ve bölgesel düzeyde dengelerin değişmesine ve kartların yeniden karılmasına neden olabileceği öngörülüyor.

Hafter'e bağlı güçler geçen perşembe günü Bingazi'nin batısındaki Bingazi Devrimci Şura Meclisi Tugayı ile Ensar'uş-Şeria ve DEAŞ unsurlarının güçlü olduğu en önemli bölgelerden El- Kavarişe'yi tümüyle kontrol altına aldı. Ardından bu güçler kentin batısındaki Kanfude bölgesinin bir bölümünü ele geçirdi. Bu gelişmeler uluslararası toplumda hemen yankı buldu.

AB'den Hafter güçlerine "Libya Ulusal Ordusu" nitelemesi

Sahadaki bu ilerleme, Avrupa Birliğini (AB) gecikmeden açıklama yapmaya sevk etti. AB Dış İlişkiler Servisi Sözcülüğünden yapılan yazılı açıklamada Hafter'e bağlı güçler ilk defa "Libya Ulusal Ordusu" olarak tanımlandı ve ilerlemeden övgüyle söz edildi.

Açıklamada ayrıca "AB tüm Libyalıları teröre karşı mücadelede birlik olmaya çağırıyor." ifadesine yer verilerek Bingazi'de Hafter'e karşı savaşan gruplar "terörist" olarak görüldü.

BM ve ABD'den Hafter'e "terörle mücadele" güzellemesi

Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Martin Kobler de "Bingazi'deki Libya ordu güçlerinin ilerleyişini memnuniyetle karşıladığını" ifade etti.

Kobler, resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Terörün ortadan kaldırılması, tüm Libyalıların çıkarına olacaktır." ifadesini kullandı.

Tüm bunlardan önce Bingazi'de yaşanan gelişmelere bağlı olarak Batı'nın tutumundaki değişimin ilk sinyalini ABD'nin Libya Temsilcisi Jonathan Wiener vermişti.

Wiener, geçen Perşembe günü kendi Twitter hesabından yaptığı açıklamada "Libya Ulusal Ordusu bu hafta büyük bir fedakarlık ortaya koydu. Bingazi'de teröre karşı verilen mücadele sırasında yaşanan çatışmalarda 20 ölü ve 40 yaralı." ifadesini kullandı.

Batı'nın tanıdığı tek ilke "güç"

Tobruk Merkezli TM'ye bağlı olan "Libya Ordusu" Bingazi'nin batısındaki El-Kavarişe'de bir buçuk yılı aşkın süredir Ensar'uş-Şeria, 2011'de Kaddafi rejimiyle savaşan Devrimci Tugaylar Birliği ve DEAŞ'a karşı silahlı mücadele veriyor.

AA muhabirine konuşan uzmanlar, son haftalarda tırmanan çatışmalarla birlikte sahadaki gelişmeler ve Batının Hafter lehine değişen tutumunu değerlendirdi.

Siyaset Bilimci Prof. Nuaym el-Garyan, Batı'nın tanıdığı tek ilkenin "güç" olduğunu belirtti.

Bingazi'de yaşanan gelişmelerin ardından meydana gelen söylem değişikliğinin bunun en belirgin göstergesi olduğunu dile getiren Garyan "Batı yenilen ata oynamıyor." dedi.

Garyan, Batılı ülkelerin kazanan taraf olmak istediğine dikkati çekerek "Bingazi'de, uluslararası toplumun ülkeye uyguladığı silah ambargosunun gölgesinde kaydedilen ilerleme, Batı'yı rahatsız ediyor. Bazı Batılı siyasetçilerin bu ilerleyişi 'başarı' olarak görmekte acele etmesinin arkasında yatan neden söz konusu rahatsızlık." diye konuştu.

Hafter'in ilerlemesinin sırrı

Hafter güçlerinin kısa dönemde elde ettiği ilerleme bir dizi soruyu beraberinde getirdi. Bu ilerlemenin nasıl ve neden şimdi kaydedildiği sorusuna cevap veren Libyalı uzmanlar ülkenin içinden geçtiği sürece ve yeni siyasi hesaplara dikkati çektiler.

Libya'daki "Er-Rasd el-İhbariyye" isimli gazetenin editörü Salih Abdullatif, bu sorunun cevabının ülkenin içinden geçtiği dönemin hassasiyetinde saklı olduğunu belirtti.

Abdullatif, özellikle Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Yardımcısı Ali el-Katrani'nin, "Kobler'in 8.maddeyi iptal ettiği ve yeniden diyalog taslağı sunmaya hazır olduğunu" ilan etmesinin ardından Libya'daki siyasi hesapların yeniden yapıldığı önemli bir süreçten geçildiğini söyledi.

Fas'ın Suheyrat kentinde 17 Aralık 2015'te imzalanan Libya Siyasi Anlaşmasının taraflar arasında tartışmalara neden olan 8.maddesi, Libya ordusunun baş komutanı görevi de dahil olmak üzere siyasi tüm yetkilerin Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyine devredilmesini öngörüyordu.

Abdullatif bu durumu, "Hafter, önceki diyalog görüşmelerinin başarısız olmasının ardından önümüzdeki turda kazançlı bir kart elde etmesi gerektiğini düşünüyor. Müzakerelerde Bingazi kartından daha iyisini bulamayacağını da biliyor. Dolayısıyla Hafter savaşı en kısa sürede tamamlamaya ve kenti tümüyle kontrol altına almaya çalışıyor." şeklinde açıkladı.

"Teröre karşı savaşı kazanan taraf Libya'ya egemen olur"

Libyalı siyasi analist Cafer el-Behlül ise Abdullatif'in görüşüne katılmakla birlikte Hafter'in kısa sürede elde ettiği bu ilerleyişin başka nedenleri olduğunu da söyledi.

Başta çatışmalar nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalanlar olmak üzere kent halkının hoşnutsuzluğunun arttığını ve savaşın ağır yükünü daha fazla kaldıramayacağını kaydeden Behlül, dolayısıyla Hafter'in Bingazi'deki savaşı bir an önce bitirmek istediğini ifade etti.

Behlül, "Hafter Libya halkının desteğine büyük önem veriyor. Çünkü halk desteği en önemli kart ve Libya denkleminde çok önemli." dedi.

Başkent Trablus'a 450 kilometre mesafede bulunan Sirte'deki çatışmaların Ulusal Mutabakat Hükümeti güçlerinin lehine sonuçlanması ihtimalinin Hafter'e bağlı güçleri rahatsız ettiğini ve bu güçlerin Bingazi'de de DEAŞ'a karşı benzer bir zaferi kendilerinin elde etmek istediğini dile getiren Behlül, "Teröre karşı savaşı kazanan taraf Libya'ya egemen olur." ifadesini kullandı.