Çin Devlet Başkanı Şi Kazakistan'da

Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, Çin ile iyi komşuluk ilişkileri yürütmenin dış politika öncelikleri olduğunu söyledi.

Resmi ziyaret için Kazakistan'ın başkenti Astana'ya gelen Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Kazakistan Devlet Başkanı Nazarbayev tarafından devlet sarayı Akorda'da resmi törenle karşılandı. Törenin ardından baş başa bir süre görüşen iki lider, Kazakistan-Çin heyetlerinin dahil olduğu genişletilmiş formatta bir görüşme daha gerçekleştirdi.

Nazarbayev, toplantının basına açık bölümünde yaptığı konuşmada, yeniden devlet başkanı seçildiği 26 Nisan'daki seçimlerin ardından ülkesine ilk resmi ziyareti gerçekleştiren Şi'ye teşekkür etti. Kazakistan'ın bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından bu yana komşusu Çin ile yakın çalışmaya başladığına işaret eden Nazarbayev, iki ülkenin o günlerden gelen işbirliğinin niteliksel bir dönüşüm sağlayarak güven verici ve yapıcı ekonomik-siyasi ortaklığa dönüştüğünü söyledi.

Çin ile iyi komşuluk ilişkileri yürütmenin dış politika öncelikleri olduğunu vurgulayan Nazarbayev, Kazakistan-Çin ilişkilerinin iki ülkenin çıkarları doğrultusunda gelişmesi için gerekli koşulların oluştuğunu ifade etti. Nazarbayev, "Bunu zaten konuşmaya başladık, Kazakistan-Çin ilişkilerini yeni bir seviyeye çıkarmak üzere planımız var" dedi.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping de 26 Nisan'daki seçimlerin ardından yeniden devlet başkanı seçilen Nazarbayev'i kutlayarak sözlerine başladı. Çin'in Kazakistan'ın egemenliği, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünden yana olduğunu şiddetle vurguladığını ifade eden Cinping, Kazakların Nazarbayev liderliği ve birleştiriciliğinde yeni başarılara imza  atacağından emin olduğunu dile getirdi.

Şi, Çin-Kazakistan stratejik ortaklığının hızlandırılmış tempoda sürdüğünü belirterek, "Elde edilen çok yönlü işbirliğiyle ülkelerimiz bölgede istikrar ve kalkınmayı sağlamak için önemli tasarım kuvvetleri haline geldi" dedi. Ekonomik ve beşeri alanlarda yararlı işbirliğinin derinleşeceğini ifade eden Şi, uluslararası ve bölgesel meselelerde iki ülke yararına olacak koordinasyon ve işbirliğini güçlendirmek amacında olduklarını bildirdi.

Kazakistan-Çin işbirliği

Kazakistan ile Çin bin 700 kilometreden fazla bir sınırı paylaşıyor. Son yirmi yılda artan iki ülke ticaretinde 2013 yılı hacmi 25 milyar doları geçerken, 2015 sonu için ticaret hacminin 40 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Kazakistan ve Çin yönetimleri 2014 Aralık ayında 14 milyar doları bulan anlaşmalar imzalamıştı.

İki ülke, Kazakistan'ın Çin sınırına yakın Hurgus bölgesinde bir iç liman ve özel ekonomik bölge inşa etmek üzere ortak bildiriye imza atarken, iki ülke atom enerjisi ajansları nükleer iş birliğini derinleştirmek için mutabakat zaptı da imzalamıştı.

Geçen son 15 yılda ekonomik büyümesi ile Amerika'dan sonra dünyanın en fazla petrol ithal eden ülkesi haline gelen ve ithal ettiği enerjinin yüzde 80'ini güney ve doğu denizleri üzerinden elde eden Çin'in enerji ihtiyacı karşılamada daha güvenli ve makul güzergahlar aradığı biliniyor.

2013 Eylül ayında Kazakistan'ın başkenti Astana'ya gelen Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in ziyaretinde Çin'in Kashagan'da bulunan açık deniz petrol sahalarının geliştirilmesiyle ilgili olarak yatırım yapması ve bir pay kazanması konusunda anlaşmaya varılmıştı.

Kazakistan'ın ulusal doğalgaz ve petrol şirketi Kazmunay Gaz, Kashagan projesinden ayrılan Amerikan petrol şirketi ConocoPhillips'ten satın aldığı yüzde 8,33 hisseyi 5 milyar dolar karşılığında Çin Ulusal Petrol Şirketi'ne (CNPC) satmayı kabul etmişti. Diğer yandan Hazar kıyısındaki Atirau Limanı'ndan Çin'in kuzeybatı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne uzanan bin 384 kilometrelik Kazakistan-Çin Petrol Boru Hattı'ndan günde 240 bin varil petrol taşınıyor.

Günlük kapasiteyi 400 bin varile çıkaracak yeni fazınsa bu yıl bitirilmesi planlanıyor. İnşa edilecek yeni fazla, Çin'in Kashagan'dan aldığı petrolün yakın gelecekte günde 1,5 milyon varile çıkması bekleniyor.

Yapımına 2004 yılında başlanan Kazak-Çin boru hattından 2009'da petrol pompalanmaya başlanmıştı.