Dtö Yoksul Ülkelerin İlaca Erişebilirlik Koşullarını İyileştirdi

– Gelişmekte olan ülkelerde uygun fiyatlı ilaç erişimini güvenceye almak adına gerçekleştirilen fikri mülkiyetler konusundaki anlaşma değişikliği, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tarafından 23 Ocak günü yürürlüğe girdi.

DTÖ tarafından oluşturulan, fikri mülkiyetlerin ticareti ile ilgili anlaşmanın (TRIPS) değişmesi, 1955 yılında kurulan DTÖ tarafından yapılan ilk yasa değişikliği olma önemini taşıyor.

DTÖ sekreterliği TRIPS ile ilgili olarak beş üyesinden DTÖ TRIPS Anlaşmasını değiştirmek üzere gerçekleştirilecek protokolü onayladığını belirten bildirimler aldı. Burkina Faso, Nijerya, Lihtenştayn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Vietnam'dan gelen bildirimler DTÖ üyelerinin TRIPS Anlaşmasını değiştirmesi için gereken üye sayısına ulaşarak anlaşmayı değiştirmesi için yeterli oldu.

Üyeler TRIPS Anlaşmasını özellikle yoksul ülkelerde küresel ticaret sistemini, toplumun sağlık ihtiyaçlarına uyum sağlayacak şekilde değiştirerek, iyileştirmenin çok yönlü bir şekilde kabul edilmesini amaçlıyor.

DTÖ Genel Müdürü Roberto Azevedo, bunun son derece önemli bir değişim olduğunu belirterek, "Bu anlaşmayla birlikte, patent dışı ilaçlar, ilaç üretimi yapamayan ya da limitli kapasitesi olan ülkelere uygun fiyatlarla ithal edilebilecek. Böylece insanlar ihtiyacı olan ilaçlara ulaşabilecekler. DTÖ üyelerinin böyle önemli bir konuda ağırlıklarını koyarak gündeme getirmeleri bizi çok memnun etti" dedi.

2005 yılında DTÖ üyeleri tarafından oy birliğiyle kabul edilen protokol, TRIPS Anlaşmasını DTÖ üyesi olan yoksul ülkelerin başka ülkelerde üretilmiş uygun fiyatlı ilaçlara erişimini kolaylaştırıyor. Bu düzeltme ile az gelişmiş ülkelerde yaşayan insanlar, başka ülkelerde üretilmiş ve zorunlu lisanslarla korunan ilaçları ithal edebilecekler. Normal şartlar altında zorunlu lisansa tabi tutulan ürünler sadece üretildikleri ülkelerde satılabilirken, yapılan düzenleme ile zorunlu lisanslar artık jenerik üreticiler tarafından sadece ihtiyacı olan ülkelere ithal etmek amacıyla kullanılabilecek.

DTÖ Genel Kurulu'nda konuşan ve 2005 yılında TRIPS Anlaşması imzalanırken DTÖ Genel Kurul'unda yer alan Kenya Dışişleri Bakanı Amina Mohamed "Ticari anlaşmalara ne kadar önemli olursa olsun sağlık refah öncelikli olmak zorunda" dedi.