En Acı Yolculuk: Mübadele

73 yaşındaki Hamiyet Yenilmez mübadelenin 90. yılında Yunanistan'a hareket eden gemide adının Örendere olduğunu öğrendiği köyüne özlemini anlatırken çevresindekilere "Beni köyüme götürün" diye seslendi.

Lozan Antlaşması protokollerine göre tam 90 yıl önce doğdukları topraklardan zorunlu olarak Türkiye'ye göç eden 500 bin Müslüman- Türk'ün arasında dedesi de olan Hamiyet Yenilmez atalarının yaşadığı topraklara olan "tarifsiz özlemini" gidermeyi amaçlayan 700 yolcu arasında sadece biri. Tuzla Belediyesi'nin "Mübadelenin 90'ıncı yılında Tarihi Yolculuk" adı altında yapılan Yunanistan ziyareti "Lois Olimypia" adlı geminin İstanbul'dan demir almasıyla başladı.

Geminin yolcularının ortak özelliği hepsinin de 1924 yılında Türkiye ve Yunanistan arasında yapılan mübadele anlaşması gereği Selanik, Kavala ve çevresinden göç eden Müslüman Türklerin iki ya da üç kuşak yakını oluşu. Hepsinin birbirinden farklı ama acı tarafları daha çok anılara sahip. Onların arasında biri var ki, çok özel. Bu acıya göz tanıklığı yapmış, acıyı fiziken de hissetmiş biri. Tam bir asrı deviren Lütfü Karadağ geminin en özel insanı... 1914 doğumlu Karadağ bu yolculuğu 10 yaşındayken yapmış. İçinde yaklaşık 250 kişinin olduğu, kömür yakıtlı geminin yolcularından biriydi Karadağ. Onun bu tanıklığı yüzünden, herkes can kulağıyla dinliyor anlattıklarını. Geldiğinde Türkçe bilmediğini söylüyor. En az onun anlattıkları kadar hüzünlü hikayaleri olanlar da var. Onlar da dedelerinden, büyükannelerinden dinlemiş olanı biteni. ve dinlediklerini şaşırtıcı ayrıntılar var. Aydoğan ve eşi Selma Aydoğan da onlardan biri. İkisi de mübadeleyle doğdukları topraklardan Türkiye ye gelen Türklerin torunları...

Gemide hayecan kasırgası var. Bu nedenle yapılan ve mübadelenin anlatıldığı bilgilendirme toplantıları neredeyse tam katılımla gerçekleşiyor. Mübadele, Selanık tarihi, Selanikli hemşehrilerini anlatıyor uzman konuşmacılar. O konuşmalardan birinde Atatürk'ün fotoğrafı belirince ekranda, müthiş bir alkış tufanı kopuyor. Mübadelenin 90. yılında, Ata topraklarından kopan, koparılanların çoçuklarının heyecanı, gemi Marmara'yı geçip Ege'ye açılınca katlanarak büyüyor. Sabah sabırsızlığı sarıyor her yanı.