Farklı Dilde Eğitim Verecek Özel Okulların Statüsü

HANDE İLBEYİ CANCA - Demokratikleşme Paketiyle farklı dil ve lehçelerde özel okul açılabilmesi kararı, bu özel okulların hangi statüde olacağını gündeme getirdi.

Türkiye'de özel öğretim kurumları bünyesinde özel Türk okullarının yanı sıra azınlık, uluslararası ve yabancı özel okullar da bulunuyor.

Milli Eğitim Bakanlığının geçen seneki verilerine göre, bin 399 özel Türk anaokulu, 4 azınlık anaokulu eğitim faaliyetlerini sürdürüyor. Azınlık anaokullarındaki 15 derslikte 144 öğrenci eğitim görürken, 59 öğretmen de görev yapıyor.

Türkiye'de bunun dışında özel okul bünyesinde 616 özel Türk anasınıfında 24 bin 198 öğrenci, 2 bin 309 öğretmen ve bin 947 derslik; 12 azınlık anasınıfında ise 329 öğrenci, 17 öğretmen, 24 derslik bulunuyor.

-İlkokul ve ortaokullarda durum

Verilere göre, 27 özel azınlık ilkokulu 124 derslik, bin 195 öğrenci ve 275 öğretmenle hizmet veriyor.

Ortaokul bünyesinde ise 21 özel azınlık ortaokulunda toplam 129 derslik, bin 120 öğrenci, 254 öğretmen bulunuyor.

Bu okulların yanı sıra Türkiye'de, 934 öğrencisi, 236 öğretmeni, 101 dersliğiyle 11 azınlık lisesi; 60 öğrencisi, 80 öğretmen, 26 dersliğiyle 4 uluslararası lise; 8 bin 370 öğrenci, bin 6 öğretmen, 403 dersliğiyle ise 14 yabancı lise eğitim veriyor.

-"Karar yönetim kurulu toplantısında ele alınacak"

Türkiye Özel Okullar Birliği Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Cem Gülan, AA muhabirine, derneğin perşembe günü yapılacak yönetim kurulu toplantısında özel okullarla ilgili alınan kararın ele alınacağını bildirdi.

Demokratikleşme paketinde yer alan farklı dil ve lehçelerde özel okul açılabilmesi kararıyla ilgisi olabilecek bazı okulların bulunduğunu belirtti. Bunlardan birisinin uluslararası okullar olduğunu söyleyen Gülan, "Bu okullar farklı dilde eğitim yapabilir ancak sadece yabancı uyruklu öğrenciler bu okullara gidebilir" dedi.

Yabancı okullar ve bir kısım Türk özel okullarında, bazı derslerin öğretiminin yabancı dille yapıldığını hatırlatan Gülan, bunun ilkokul ve ortaokul bölümlerinde değil sadece lise bölümünde yapılabileceğini söyledi. Gülan, "Lisede fizik, kimya, biyoloji ve matematiği yabancı dilde yapabilirler. Bu da bir kısım derslerin öğretiminin yabancı dilde yapılmasıdır" dedi.

-"Azınlık okulu tanımına giriyor"

Azınlık okullarının ise farklı olduğunu, Lozan Anlaşması ila bu hakkı elde ettiklerini belirten Gülan, azınlık okulları olarak sadece Ermeni, Rum ve Musevi okullarının yabancı dilde eğitim yapabildiğini söyledi.

Kararda yapılan tanımın, azınlık okulu tanımına girebileceğini ifade eden Gülan, "Yabancı dil ve lehçelerde yapılan eğitim azınlık okullarında yapılan eğitimle açıklanabilir. Ama bu da sadece Lozan'a bağlı bir durum. Şu an Anayasa ve Temel Eğitim Kanunu'nda 'eğitim dili Türkçe'dir der"' diye konuştu.

Bu kararın hayata geçirilebilmesi için kanunlarda da değişiklik yapılması gerektiğini söyleyen Gülan, Özel Okullar Birliğinin, eğitim dilinin ana öğretici dil olması ancak herkesin de anadilini öğrenebilmesi için tedbir alınması gerektiğine inandığını kaydetti.

Gülan, farklı dil ve lehçelerde eğitim vermek için açılan özel okulların denetimine ilişkin bazı sıkıntılar yaşanabileceğini iddia etti.

-"Doğru adres özel okullar değil"

Bunun doğru adresinin özel okullar olmadığını ileri süren Gülan, bu konuya ilişkin görüşlerinin alınmadığını, resmi okullar dahil edilmeden özel okullar üzerinden konuya çözüm bulunmak istendiği görüşünü savundu.

Farklı dillerde pedagojik formasyona sahip öğretmeni bulmanın da zor olduğunu ileri süren Gülan, "Biz İngilizce, Fransızca, Almanca eğitim verecek öğretmen bulmakta zorlanıyoruz, diğer dillerde nasıl bulacağız. Yine de yapılacaksa devlet kontrolünde, resmi elden yapılması lazım" diye konuştu.

Gülan, "Açıklanana benzer durum azınlık okulunda vardır. Ancak bu okullar da fizik, kimya, biyolojiyi Ermenice öğretebilecek öğretmen bulamadığı için Türkçe yapıyor" dedi.

-2923 sayılı kanun ne içeriyor?

Demokratikleşme Paketiyle, Türkçe dışındaki dillerde eğitim ve öğretim konusunu düzenleyen, 2923 Sayılı Kanun'a eklenecek yeni hükümle, Özel Eğitim Kurumları Kanunu hükümlerine tabi olmak üzere, farklı dil ve lehçelerde özel öğretim kurumu açılabilecek.

Mevcut 2923 sayılı Yabancı Dil Eğitimi ve Öğretimi Kanunu, eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller, yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okullar ile Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerin öğreniminin tabi olacağı esasları düzenliyor.

Kanunda, milletlerarası andlaşma hükümleri saklı olmak üzere, resmi ve özel her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında okutulacak yabancı dillerin ve yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okulların tabi olacağı esaslar da belirleniyor. Buna göre:

"Eğitim ve öğretim kurumlarında, Türk vatandaşlarına Türkçe'den başka hiçbir dil, ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez. Ancak Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerin öğrenilmesi için Özel Öğretim Kurumları Kanunu hükümlerine tabi olmak üzere özel kurslar açılabilir; bu kurslarda ve diğer dil kurslarında aynı maksatla dil dersleri oluşturulabiliyor."

"Bu kurslar ve derslerde, Cumhuriyet'in Anayasa'da belirtilen temel niteliklerine, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı öğretim yapılamaz" ifadesinin yer aldığı kanunda, bu kursların ve derslerin açılmasına ve denetimine ilişkin esas ve usullerin Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlendiği belirtiliyor.

-Yabancı dille okutulamayan dersler

Kanuna göre, ilköğretim, ortaöğretim ve yaygın eğitim kurumlarında, Atatürkçü düşünce, Atatürk ilke ve inkılaplarını konu olarak alan Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Türk Dili ve edebiyatı, tarih, coğrafya, sosyal bilgiler, din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri ve Türk kültürüyle ilgili diğer dersler; yabancı dille okutulamıyor ve öğretilemiyor. Öğrencilere, eğitim ve öğretimleri süresince bu derslerle ilgili araştırma görevleri ve ödevler, Türkçe'den başka hiçbir dille yaptırılamıyor.

Türkiye'de eğitimi ve öğretimi yapılacak yabancı diller, Bakanlar Kurulu kararıyla tespit ediliyor. İlköğretim, ortöğretim ve yaygın eğitim kurumlarında yabancı dille eğitim ve öğretimi yapılacak dersler ile okullar Milli Eğitim Bakanlığınca belirleniyor.

5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nda ise yabancı okullar, "yabancılar tarafından açılmış özel okullar", azınlık okulları "Rum, Ermeni ve Musevi azınlıklar tarafından kurulmuş, Lozan Antlaşması ile güvence altına alınmış ve kendi azınlığına mensup Türkiye Cumhuriyeti uyruklu öğrencilerin devam ettiği okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim özel okulları" ve milletlerarası özel öğretim kurumları ise "yalnız yabancı uyruklu öğrencilerin devam edebilecekleri özel öğretim kurumları" olarak tanımlanıyor. - Ankara