İran ile Nükleer Müzakereler

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Kongre'den İran'a yönelik yeni yaptırımları ertelemelerini isteyerek, "Hiçbir zaman yaptırım geçirmeyin demiyoruz, şimdi bunu yapmayın. Bu çok hassas bir diplomatik an" dedi.

Kerry, Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi'nde P5+1 ülkeleri ile İran  arasında yapılan anlaşmayla ilgili Kongre üyelerinin sorularını yanıtladı.

Oturumdaki açılış konuşmasında, anlaşmanın detaylarına dair bilgi veren Kerry, Obama yönetiminin anlaşmaya yönelik görüşlerini tekrarladı ve Kongre üyelerini anlaşmanın neticesinde İran'a yönelik yaptırımlara getirilebilecek rahatlamanın, sınırlı ve istenildiğinde geri döndürülebilir olduğuna ikna etmeye çalıştı.

Kerry, Kongre üyelerine "buraya garanti ile gelmedim" diyerek, eğer kapsamlı nihai anlaşmaya varılamazsa veya İran'ın anlaşmayı ihlal ettiğini görürlerse, ilk olarak kendilerinin Kongre'ye gelerek İran'a yönelik daha fazla yaptırım isteyeceklerini bildirdi.

Bu anlaşmanın ABD'nin ve özellikle İsrail gibi müttefiklerinin ulusal güvenliğini zayıflatıp zayıflatmadığına yönelik Kongre'deki tartışmalara ithafen Kerry, "ABD'nin ulusal güvenliği, bu ilk adım anlaşmasının öncesine göre daha fazla arttı. İsrail'in ulusal güvenliği bu anlaşmanın imzalandığı günün öncesindeki günden daha güçlü. Körfez ve Ortadoğu'nun çıkarları bu anlaşmanın öncesinden daha güçlü" yanıtını verdi.

ABD kamuoyunda tartışılan, İran'ın anlaşmayla 30-40 milyar dolarlık rahatlama elde edeceğine yönelik haberleri yalanlayan Kerry, bunun sadece 7 milyar dolar olacağını vurguladı. Kerry, petrol ve bankacılık alanındaki yaptırımlarda bu anlaşma sonrasında dahi bir azalmaya gidilmeyeceğini kaydederek, İran'ın anlaşma ile her ay, rahatlamayla kazandığından daha fazlasını kaybedeceğine işaret etti.

-"Bu çok hassas bir diplomatik an"

Kerry, İran'ın nükleer meselesine yönelik hesaplamalarının değişip değişmediğini bilmediklerini, bu nedenle sürecin güven üzerine kurulu olmadığını ifade ederek, "Tarihe baktığımızda hepimiz şüpheci olmakta haklıyız. Ancak, şu anda hiçbirşey kaybetmeden bu öneriyi dikkatli biçimde test etmede en iyi şansa sahibiz" diye konuştu. Kerry, bu kapsamda eski ABD Başkanlarından Ronald Reagan'ın  "güven ama teyit et" sözünü, "teste tabi tut ama teyit et" olarak değiştirdi.

Kongre'den bu çerçevede İran'a yönelik yeni yaptırımları şimdilik durdurmasını talep eden Kerry, şunları kaydetti:

"Hiçbir zaman yaptırım geçirmeyin demiyoruz. Eğer bu süreç işlemezse, biz daha fazla yaptırım için gelip size başvuracağız. Benim söylediğim; şimdi bunu yapmayın. Bu çok hassas bir diplomatik an ve bugün dünyanın yüzyüze kaldığı en acil bir ulusal güvenlik kaygısını barışçıl yollarla çözümleme şansına sahibiz. Bir yol ayrımındayız,  tarihteki gerçekten aks noktalarından birindeyiz. Yolun biri, İran'ın nükleer programına dair uluslararası toplumun kaygılarını ele alan bir çözüme götürebilir, diğer yol ise devam eden düşmanlık ve potansiyel çatışmaya yönlendirebilir.

Bunların yüksek riskler olduğunu size söylememe gerek yok. Müzakerecilere bunu başarabilme fırsatını vermekle yükümlüyüz ve eğer ABD olarak pazarlığı sonuna kadar sürderemezsek, P5+1 ülkelerinin geri kalanından ve dünyadaki partnerlerimizden de bunu yapmasını bekleyemeyiz. Eğer kendi çizgimizden çıkar ve ne istersek onu yaparsak, bu ülkelerin yaptırımlara yönelik desteğini kaybederiz. Çünkü onları sadece zorlayamayız, onların yardımına ihtiyacımız var. Bu anlaşmaya yönelik ortaya çıkan birliğin (varlığının) tehdit altına girmesini istemiyorum. İranlılara anlaşmaya karşı çıkmak için kamuoyu önünde bir bahane fırsatı vermek istemiyorum. (Yeni yaptırım getirmek), uluslararası partnerlerimizin bizim dürüst bir aracı olmadığımız yönünde düşünmesine neden olabilir".

-Kongre'ye: "Bizimle çalışın"...

Altı ayın çok kısa zamanda geçeceğine işaret eden Kerry, "Size söyleyim, masada, sonunda elde etmek istediğimiz ve mücadele ettiğimizden çok daha azını içeren bir anlaşmayı kabul etmeye hazır birçok P5+1 ülkesi vardı" ifadesini kullandı.

Komitenin üyelerinden Cumhuriyetçi milletvekili Ileana Ros-Lehtinen, bu anlaşmanın "kötü bir anlaşma" olduğunu savunarak, bunun İran'a yönelik yaptırımların "ölüm çanları" olduğu görüşünü dile getirdi. Kerry ise Lehtinen'e katılmadığını belirterek, "Altı ay içinde dünya, sizin mi benim mi doğru olduğumu bilecek" yanıtını verdi.

Kerry, bir soru üzerine, "Eğer başarısız olursak, size gelip ek yaptırımlar isteme yönünde taahhüdümüz var, buna ihtiyacımız olacak. Sizden şunu istiyorum: Bizimle çalışın. Biz (anlaşma başarısız olursa yeni yaptırımları) desteklemek için sizinle çalışacağız. P5+1 ülkeleriyle ilişkilerimiz ve yeni yaptırımların göndereceği mesajlar nedeniyle sizden bunları (yaptırımları) şimdi yapmamanızı istiyorum. Ama, (başarısız olunması halinde) bu yönetimin size gelip yeni yaptırımlar istemeyeceğini söylediğinizde de yanlışsınız, tamamen yanlışsınız. Söylüyorum size, böyle bir durumda geleceğiz" dedi.

- Washington DC