Kıvrak bilek hareketiyle zeytinyağını sudan ayırıyor

BALIKESİR'in Edremit ilçesinde taş baskı zeytinyağı fabrikasında, zeytinyağı sudan eski usulde kıvraklık gerektiren bilek hareketiyle ayrıştırılıyor. Bölgenin, zeytinyağını sudan el yordamıyla ayıran son ustalarından Ali Faik Meriç (61), kaydırma işleminde maşrapayı kullanırken bilek hareketinin çok önemli olduğunu belirtti.

Teknoloji çağına paralel olarak zeytinyağının elde edilmesinde kullanılan makineler de gelişme gösterdi. Taş baskı zeytinyağı fabrikalarının yerini kontinü sistemler aldı. Türkiye'de az sayıda kalan taş baskı zeytinyağı fabrikalarında ise yağ ile su, seperatör denilen makine ile ayrılmaya başlandı. Edremit'in Güre Mahallesi'nde Agah Ferhatoğlu'na ait taş baskı zeytinyağı fabrikasında çalışan Ali Faik Meriç, yağı sudan maşrapayla ustalık gerektiren bilek hareketiyle ayıran bölgedeki son ustalardan birisi olarak biliniyor. 1968 yılından zeytinyağı fabrikasında ağabeyi Hüseyin Meriç'in yanında çırak olarak işe başladığını söyleyen Meriç, suyun üzerindeki yağı 2 milimetre inceliğe kadar alabildiğine dikkat çekti.

'BU ŞEKİLDE ALINAN YAĞIN NEFASETİ FARKLI OLUYOR'Değirmenlerde kırılıp hamur haline getirilen ve ardından kıl torbalarda preslenerek biriken zeytinyağını eski usul maşrapa ile toplayan Ali Faik Meriç, yakın zamanda bu mesleğin tarihe karışacağını belirterek, sistemin işleyişi hakkında bu bilgiyi verdi:

"Haznedeki yağ azalınca kaydırma kısmına geçiyoruz. Burada bilek hareketi çok önemli. Suyun üstündeki ince tabaka yağı da kaydırma ile alıyoruz. Bu işlem bittikten sonra göz temizleniyor ve kalan su havuza gönderiliyor. Şu an benim yaptığım işi separatörler, makineler yapıyor. Burada benim yaptığımda işin doğal olma özelliği var. Şu an kalan sayılı taş baskı fabrikalarında da separatör ile sudan yağ ayrılıyor. Orada da dakikada 6 bin devirle yağ ayrılır. Ben burada elim ile ayırıyorum. Bana göre bu şekilde alınan yağın nefaseti daha farklı oluyor. Yılların el alışkanlığı ile gözdeki yağı 2-3 milime kadar toplayabiliyorum. Sonrasında kalan yağı da diğer göze aktarıp, devam ediyorum. İşin en önemli inceliği buradaki bileğin kullanışı. Bunun okulu, mektebi yok. Yıllardır alaylı şekilde elim alıştı. Bölgede bu işlemi yapan son kişiyim ve yetişen de yok" dedi.

- Balıkesir