Libya'daki İç Savaş

MUSTAFA BAĞ - Libya'da 42 yıllık Muammer Kaddafi rejiminin 17 Şubat 2011'de devrilmesinin ardından, siyasi istikrarın henüz sağlanamadığı Libya'da taraflar arasındaki krize siyasi çözüm bulmak için Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde yürütülen ulusal diyalog görüşmeleri devam ederken, taraflar arasındaki çatışmalar hız kesmiyor

Başkent Trablus dahil ülkenin büyük bölümünü kontrolü altında tutan Milli Genel Kongre'nin (MGK) desteklediği Libya Şafağı (Fecr-i Libya) Koalisyonu ile Tobruk kentindeki Temsilciler Meclisi'nin destek verdiği doğu menşeli emekli General Halife Hafter'e bağlı "Onur Operasyonu Koalisyonu" arasındaki çatışmalar Zintan kentine de sıçradı.

Başkent Trablus'un 135 kilometre güneybatısında bulunan ve kabilelerin etkin olduğu Zintan şehri, Trablus hükümetine karşı Hafter güçleri ile birlikte hareket ediyor.

Devrik lider Muammer Kaddafi yönetimine karşı 2011'de başlatılan halk ayaklanması sırasında orduya ait ağır silahların önemli bir kısmının bu kente nakledildiği belirtiliyor.

AA muhabiri, Libya Şafağı kuvvetleri ile Zintanlı kabile savaşçılarının zaman zaman sıcak çatışmaya girdiği cephenin sıfır noktasında yaşananları görüntüledi.

Çok sayıda askerle Zintan'ı kuşatan Libya Şafağı birlikleri, Trablus'tan gelecek emirle kenti silahtan arındırmayı hedefliyor.  Yaklaşık 50 bin kişinin yaşadığı kente giriş çıkışlar ise kontrollü olarak sağlanıyor.

Hafter cephesi ise doğuda Bingazi'yi kontrol altına alıp batıda Zintan ile koordineli bir şekilde Trablus'a doğru adım adım ilerlemeye gayret ediyor. Hafter'e bağlı savaş uçakları sık sık Libya Şafağı'na ait hedefleri bombalıyor.

-Libya Şafağı Komutanı Mustafa

Kaddafi'nin doğum yeri Sirte kenti yakınlarındaki Cebel Sirte'deki (Sirte Dağı) Libya Şafağı'nın saha komutanı Mustafa, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kendisine bağlı 66. Tugaya, Sidra'da mücadele veren Şuruk birliklerine, Bingazi'deki Şura Meclisi kuvvetlerine, güneyde savaşan 3 ayrı gruba ve devrimcilere teşekkür ederek, "Şu anda Aycilet bölgesinin güneyindeyiz. Tunus sınırındaki Ra's Cedir ile Trablus arasında bir yer. Burası Libya Şafağı'nın ön cephesi ve Sabrata'ya kadar uzanıyor. Libya Şafağı birlikleri yasal hükümetten ayrılan yasadışı silahlı kişilere karşı savaşıyor" dedi.

Son seçimlerin ardından Libya Yüksek Mahkemesi'nin kararı doğrultusunda bu grupların yasadışı kabul edildiğini hatırlatan Mustafa, "Şu anda savaştığımız grupların Halife Hafter ile bağlantısı var" diyerek, Zintanlı kabilelerin Hafter'den destek aldığını öne sürdü.

Mustafa, Libya Şafağı birliklerinin arasında sağlam bir koordinasyon olduğunu dile getirerek, "Koordinasyon merkezi ile sahada savaşan arkadaşlarımız arasında sağlam bir iletişim var. Merkezden gelen emir doğrultusunda ortak planlamalar yapıyoruz" diye konuştu.

Mustafa, uluslararası toplum ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne başkent Trablus'a hava saldırısı düzenleyen Halife Hafter'e karşı net bir tavır takınmaları çağrısında bulundu.

Mustafa, "Hafter terörizme karşı savaştığını söylüyor ama sivil amaçlı kullanılan havaalanında terör olur mu? Bu adamın kendisi aslında terör faaliyetlerinde bulunuyor" ifadelerini kullandı.

Bölgedeki çatışmalarda yaralanan Libya Şafağı güçlerine ait savaşçıların getirildiği Aycilet kentinin güneyindeki Um Şuveyşe'de kurulu sahra hastanesinde görevli Doktor Salah ise şunları söyledi:

"İlk müdahale için 3 yatak kapasitemiz var. Getirilenler genellikle mermi ile yaralanan kişiler. Burada ilk müdahaleyi yaptıktan sonra Trablus ya da diğer büyük hastanelere gönderiyoruz. En yakın hastane buradan 70 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Sağlık Bakanımız Sirac Suri, bizzat buraya gelip ihtiyaçlarımızı sordu, kendisine taleplerimizi bildirdik. Şimdilik bir eksiğimiz yok, savaş bitinceye kadar buradayız. Elimizden gelen her şeyi yapıyoruz."

Birleşmiş Milletler nezdinde önümüzdeki hafta Fas'ta düzenlenmesi planlanan ulusal diyalog görüşmeleri öncesi taraflar, masaya daha güçlü şekilde oturmak için toprak kaybetmemeye gayret ediyor.

Merkezi Tobruk'ta bulunan Temsilciler Meclisi'nce geçen Pazartesi askeri alanda en yüksek yetkilere sahip "genel komutanlık" makamına atanan Hafter'e bağlı ordunun hava gücünün daha iyi olduğu görülse de Trablus yönetimi kontrolündeki Fecr-i Libya (Libya Şafağı) kuvvetlerinin karadaki hakimiyeti göze çarpıyor.

Libya'nın siyasi görünümü

Libya'da 17 Şubat 2011'de gerçekleşen devrimin ardından istikrar sağlanamamış, Mayıs 2014'te ise emekli General Hafter'in Zintan merkezli milis gruplarla başlattığı darbe girişimi, Trablus ve Misrata'daki devrimci gruplarla ortak hareket eden Trablus'taki merkezi yönetim tarafından engellenmişti.

Olayların ardından bazı milletvekillerinin, "Temsilciler Meclisi" adı altında Tobruk kentinde çalışmalara başlamasıyla iki meclisin faaliyete geçtiği ülkede, Milli Genel Kongre'nin desteklediği "Fecr-i Libya Koalisyonu" ile Temsilciler Meclisi'nin destek verdiği Hafter'e bağlı "Onur Operasyonu Koalisyonu" arasındaki çatışmalar devam ediyor.

Ülkedeki krize siyasi çözüm bulmak için BM öncülüğünde taraflar arasında başlatılan Trablus'taki MGK'nin katılmadığı diyalog görüşmelerinin birinci ve ikinci turları İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılmıştı. Trablus yönetiminin, müzakerelerin ülke içerisinde yapılması şartını öne sürmesinin ardından, Libya'nın Gadamis kentinde BM gözetiminde dolaylı olarak yürütülen görüşmelerde de temsilcileri ve zamanı belirlenen müzakerelerin Fas'ta yapılacağı açıklanmıştı.

Tobruk'taki Temsilciler Meclisi ise geçen ay Kubbe ilçesinde düzenlenen ve 47 kişinin öldüğü intihar saldırılarının ardından diyalog görüşmelerine katılımını askıya aldığını duyurmuş, böylece 26 Şubat'ta Fas'ta yapılması beklenen görüşmeler ertelenmişti.