NATO Projesi ile Heyelan Zararlarının Önüne Geçilecek

MEHMET KUMCAĞIZ - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Azer Kasımzade tarafından hazırlanan ve NATO tarafından beğenilerek ilk aşaması kabul edilen "Heyelan Alanları İçin Jeodinamik Monitoring ve Tehlike Erken Uyarı Sistemi" (GEODYN) projesiyle heyelanlarda yaşanabilecek can ve mal kayıpları engellenebilecek.

Prof. Dr. Kasımzade, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2 yıl sürecek projenin ilk aşamasının kabul edildiğini belirterek,  projesinin tamamının kabul edilmesini beklediğini söyledi.

GEODYN projesinin, heyelan alanları için erken tehlike ve uyarı sistemi projesi olduğunu belirten Kasımzade, şöyle devam etti:

"2010 yılı verilerine göre dünyada doğal afetlerin yüzde 45'ini seller, yüzde 19'unu fırtınalar, yüzde 10'unu heyelanlar, yüzde 9'unu kuraklık, yüzde 7'sini depremler, yüzde 7'sini aşırı sıcaklık, yüzde 2'sini volkanlar ve yüzde 1'ini söndürülmesi güç olan yangınlar oluşturmaktadır.  Heyelan, doğal afetlerin başında gelen önemli bir afettir. Bu nedenle heyelan projesi hazırladık. Projeyi bir yıl önce  Brüksel'deki NATO Karargahında 35 üyeden oluşan Bağımsız Bilimsel Değerlendirme Gurubu'na sunduk ve ilk aşamasını geçtik. İkinci aşamanın kabul görmesini bekliyoruz ancak dünyadaki stratejik gelişmeler ve Orta Doğu'da yaşanan olaylardan dolayı süreç biraz yavaş ilerliyor. Orta Doğu'daki savaş ve gerginlik ortamı düzelince sistemin tamamının kabul göreceğini umuyorum."

İlk çalışmalar Samsun ve Azerbaycan'da yürütülecek

Kasımzade, heyelanların barajlar, tehlikeli madde depoları, hastane, okul gibi kamu binaları ile yol ve köprü gibi yapılar için büyük tehlike oluşturduğunu, bunun için de erken uyarı sistemleri kurulmasının önem taşıdığını kaydetti.

Projenin uluslararası önem taşıdığını anlatan Azer Kasımzade, şunları söyledi:

"Projenin tamamının kabul görmesini çok önemsiyoruz. Projenin tamamı kabul görürse heyelanlar için ilk erken uyarı sistemleri Samsun ve Azerbaycan'a kurulacak. Sistem önce buralarda test edilecek. Ardından NATO desteği ile bütün dünya ülkelerinde olacak. Uluslararası bir ağ kurulacak. Her ülkede bir merkez oluşturulacak ve bütün veriler burada toplanacak. İlgili yazılımlar geliştirilerek etkileşimli olarak heyelan bölgelerinin durumunu belirleyen sayısal haritalar ve grafikler oluşturulacak. Proje ile heyelanları önceden belirleyerek önlemler alacağız."

Prof. Dr. Kasımzade, heyelan, deprem,  yapı etkileşimi düzleminde planlanan çalışmanın Türkiye'de ilgili afet alanında önemli katkılar sağlayacağını vurgulayarak, çalışmanın afetlerle ilgili erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesine de katkı sağlayacağını sözlerine ekledi. - Samsun