Piyasalardaki Nakit Sıkışıklığı Faktoringi Canlandırdı

Şirketler, Merkez Bankası'nın "sıkılaştırma" politikaları nedeniyle yaşanan nakit sıkıntısını ve vade dengesizliklerini "faktoring" üzerinden aşıyor. Şirketlerin ellerindeki çekler karşılığında "acil nakit" sağlayan faktoring şirketlerinin sayısı 77'yi buldu.

Merkez Bankası verilerine göre, 2013 yılının ilk beş ayında 7 milyon 389 bin adet çek kesilirken, bu yılın aynı döneminde kesilen çek sayısı, yüzde 5 düşüşle 7 milyon 44 bin düzeyine indi. Aynı dönemler itibarıyla kesilen çeklerin toplam değerleri ise yüzde 11.5 artışla, 147.92 milyar liradan, 165.15 milyar lira düzeyine yükseldi. Buna göre 2013 yılında kesilen çeklerin ortalama birim fiyatı 20 bin lira olurken bu rakam 2014 yılında yüzde 17.5 artışla 23 bin 500 liraya çıktı.

"FAKTORİNG ŞİRKETLERİ 'EV, ARABA, UÇAK SORMUYOR"

DHA'nın sorularını yanıtlayan Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı (TGSD) Cem Negrin, genelde firmaların küçük çek yazmak istemediklerini, hesapları biriktirip çek yazdıklarını belirterek, şöyle konuştu:

"Firmalar, hesabı kolay olsun ve daha hızlı olsun diye çek alıp verebiliyor. Faktoringe işlemi yaparak hem paralarını alıyor hem de batmamak için sigortasını yapıyor. Bankayı tercih etmeme sebebi gibi bir durum söz konusu değil; kredibiletiniz varsa bankadan borç alabilirsiniz. Ancak faktoring şirketleri 'evin var mı, araban var mı, uçağın var mı?' gibi sorular sormuyorlar. Cuma günü yüklenen malın parasını faktoringle çarşamba günü alabiliyorlar. Büyük müşteriler, büyük, küçük müşteriler küçük, pahalıcılar da, küçük tedarikçilerden malı alıyorlar. Şu anda ayrı müşterilere ayrı tipte tedarikçi lazım. Sadece büyüklerle bu işler dönmez. Herkes kendi ölçeğinde tedarikçisini buluyor."

"EKONOMİK ŞARTLARA DAYANABİLEN KÜÇÜK FİRMA KALMADI"

DHA'nın sorularını yanıtlayan Devir Faktoring Pazarlama Müdürü Deniz Özkan da, büyük firmaların artık küçük çekler kesip küçük firmalarla çalışmak yerine daha büyük tedarikçilerle ve taşeronlarla çalıştığına dikkat çekerek, şöyle anlattı:

"Artık piyasaya iş yaptıran ana firmalar çek verecekleri tedarikçi şirketleri de seçer oldu; çünkü, piyasada ticari ve ekonomik şartlara dayanabilen küçük firmalar kalmadı. Borç, alacak ve vade dengesine dayanabilen firmaların sayısı çok azaldı. Tekstil piyasasındaki bir üretici firma hammaddeyi 90 gün vadede ya da peşin almak zorunda kalıyor, ama malı 180 gün vadeli satılıyor; bu da dayanmasını zorlaştırıyor."

"FAİZ YÜKÜ VE VADE DENGESİZLİĞİNE DAYANMAK ZOR"

Deniz Özkan, faizler yükselince faktoring firmalarına yönelimin de arttığına dikkat çekerek, "Faiz yüküne ve vade dengesizliğine Türkiye'deki firmaların uzun süreli dayanmaları mümkün olmuyor" diye konuştu.

Türkiye'de faktoring şirketlerine bakışın çok değiştiğini belirten Özkan, "Bundan 10 yıl önceki faktoring piyasasına bakışla bugünkü bakış çok farklı" dedi ve ekledi:

"Bankaların özellikle ticari kredilerde müşterilerini zorlamasından dolayı, finans piyasasınındaki ağırlıklı yük faktoringe kaydı. Bu da faktoringi karlı ve cazip hale getirdi. Ancak faktoring piyasasının alacak kalitesi de yeteri kadar yüksek değil. Geçtiğimiz yıllarda çıkan bir kararla çek borcuna hapis cezası kaldırıldı ama ağırlaştırılmış yaptırımlar getirildi. Ama buna rağmen karşılıksız çek azalmıyor. Belli rakamlardan kriz dönemleri hariç ufak ufak artış ve eksilmelerle devam ediyor."

"A PLANI BANKALAR"

Kayıt dışı ya da gayri resmi çalışan firmalar küçük ölçekli firmalar olduğuna vurgu yapan Özkan, "Artık piyasa küçük firmaların yaşamasına müsade etmiyor. Büyük firmlar kayıtlı iş yapmak istiyor. Firmalariçin A planı bankalar; ancak, piyasalar için faktoring çok avantajlı bir kurum haline geldi. Firmalar, faktoring şirketlerinden bankalar göre maliyetleri 1-2 puanla farkla, bir kaç saat ya da 1 gün içinde işlerini halledebiliyor" diye konuştu. - İstanbul