Restore Edilen Yıldız Hamidiye Camisi İbadete Açıldı

Restore edilen Yıldız Hamidiye Camisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla kılınan cuma namazıyla ibadete açıldı.

Vakıflar Genel Müdürlüğü'nden yapılan yazılı açıklamaya göre, Sultan Abdülhamid tarafından 1885'te mimar Nikolaidis Jelpuylo'ya yaptırılan caminin restorasyonu, yaklaşık 27 milyon liraya mal oldu.

Restorasyon çalışmaları kapsamında, cephelerdeki sıvalı yüzeylerden alınan örnekler, laboratuvar ortamında incelenerek, camiye en uygun sıva türü ortaya çıkarıldı. Elde edilen sıva ile tamirleri gerçekleştirilen camide, 3 milimetre kalınlığında, kireç esaslı özel harçla ince bitim sıvası yapıldı.

Ahşap kubbenin kurşun örtüsü sökülerek, kaplama tahtası ve kubbe kaburgalarının tamir ve ıslah çalışmaları tamamlandı. Islah çalışmalarından sonra kubbe 2 milimetre kalınlığında kurşun ile yeniden örtüldü. Bakır olan kubbe aleminin konservasyonu yapılarak, altın varak ile kaplandı. Kubbe kasnağının ahşap karkasına gerekli müdahaleler yapılarak, kasnakta bulunan ve tekrar kullanılamayacak durumdaki kaplamalar, ahşap süslemeler ve pencereler, orijinal örneğine göre yenilendi.

Kubbe etrafında bulunan çatıların kurşun örtüsü ve kaplama tahtaları, koruyucu çatı altında sökülerek tamir edildi. Özel ebatlı özgün taşıyıcı ahşap elemanlarda sağlamlaştırma işlemi yapıldı. Karkasta bulunan tüm ahşap elemanlara yangın geciktirici kimyasal ve emprenye sürüldü. Kurşun altı ahşap kaplamalar yenilenerek, 2 kat soğuk uygulamalı yalıtım yapıldı.

Kalem işi için araştırma

Camide araştırmalar sonucu elde edilen veriler doğrultusunda, son dönem kalem işi, alttaki özgün kalem işine zarar vermeden, mekanik ve kimyasal yöntemlerle itinalı şekilde raspa edildi. Raspa sonrası çimento esaslı imitasyonlar duvar yüzeyinden uzaklaştırılarak, kağıt hamuru ile tuz alma işlemi gerçekleştirildi.

Özgün sıvalarda mikro enjeksiyon yöntemi ile sıva sağlamlaştırma işlemleri yapıldı. Raspa sonrası özgün kalem işi çıkmayan kısımlarda gerekli sıva tamiratları yapılarak kalem işi için zemin hazırlığı imalatları yapıldı. Cami içerisinde bulunan özgün bezemeli kısmın eksik kısımlardaki yeni uygulama alanları, özgün bezeme biçim ve renk özelliklerine uygun olarak revize edildi. Alttan gelen özgün bezemeli kısımlarda güçlendirme, temizlik ve noktasal rötuşlar yapılarak, desen, altın varak ve yazıların özgün haline asgari düzeyde müdahale edildi.

Cami tavanlarında bulunan özgün tuval bezinde de mekanik ve kimyasal yöntemlerle itinalı bir temizlik çalışması yapılarak, tuval bezinin kapsamlı konservasyonu gerçekleştirildi.

Ahşap kafeslere özel cila

Harem ve selamlık kısımlarında bulunan ve Sultan Abdülhamid'in el işçiliği olduğu rivayet edilen ahşap kafeslerin özgün kuş gözü kaplamasına zarar vermeden, yüzeye uygulanan cila tabakası kimyasal yöntemle uzaklaştırıldı. Kaplamalar ve ahşap süsleme elemanları, konservasyonun ardından bitkisel gomalak cila ile cilalandı.

Mermer süsleme elemanlarının yüzeyinde zamanla çevresel etkenlerden oluşan kir tabakası, zemine ve altın varaklı yüzeylere zarar vermeyecek şekilde kimyasal yöntemlerle temizlendi. Harem ve selamlık kısımlarında bulunan iki özgün antika çini sobanın kapsamlı konservasyonu yapıldı.

Cami avlusunda özgün olmayan ve deforme olmuş mevcut yonu taşı, döşeme kaplaması sökülerek, 10 santimetre kalınlığında yonu taşından yeniden döşendi. Yürüme yollarındaki kayrak taşı döşeme kaplaması da yenilendi.

Cami çevresinde bulunan bitkisel süslemeli pik döküm korkuluklar özenle sökülerek, üzerindeki kat kat yağlı boyalar kimyasal yöntemle raspa edildi. Döküm korkuluklar, ıslah çalışmaları yapılarak yerlerine monte edildi. Cami çevresinde bulunan beton harpuştalar çürütülerek, yonu taşından orijinal örneğine göre yeniden imalatı yapıldı.

Tarihi fotoğraflardan yararlanıldı

Restorasyon çalışmaları kapsamında tarihi fotoğraflara ve restitüsyon projesine göre döküm aydınlatma direkleri ve pirinç fenerler yeniden imal edildi.

Cami avlusunu çevreleyen ihata duvarlarındaki niteliksiz boya, macun ve sıva katmanları itinalı şekilde raspa edildi. Tuvaletler ve şadırvan ıslah edilerek, günün koşullarına göre yeniden dizayn edildi.

Yıldız Saat Kulesi'nin de çevre düzenlemesi kapsamında restorasyonu yapıldı. Kulede bulunan orijinal saat mekanizmasının bakım ve onarımları yapılarak çalışır vaziyete getirildi. Dış cephesinde bulunan taş süsleme elemanlarının kapsamlı konservasyonu gerçekleştirildi.

Caminin mimari özellikleri

Restorasyonu tamamlanan Yıldız Hamidiye Camisi'nde farklı dönemler ve üsluplardan derlenmiş ögelerin yan yana getirildiği "eklektik" (seçmeci) üslup egemen.

Caminin ön ve arka cephelerin eksenlerinde yükselen taç kapı görünümlü kitleler Selçuklu ve klasik Osmanlı üsluplarına, pencereler gotik üsluba, harimdeki dilimli kemerleri sütun başlıkları ve kalem işleri ise Endülüs-Mağrip kaynaklı oryantalist üsluba bağlanıyor. Harimin duvarlarının alt kesiminde yer alan "yalancı çini" denebilecek kalem işi bezeme, klasik dönem Osmanlı çinilerindeki rumili kompozisyonları andırıyor.

Caminin iç dekorasyonuna ise kalem işi süslemeler hakim. Her ne kadar yerleştirme düzeni, tasarım desen ve motifler geleneksel Osmanlı mimari dekorasyonuna uygunsa da dikdörtgen çerçeveler ve tüm yüzeylerin bezeme için kullanılmış olması, gelenekten ayrılan uygulamalar olarak değerlendiriliyor.

Yıldız Hamidiye Camisi kubbe ve kubbe kasnağı ahşap olan, tavanlarında tuval bezi üzerine kalem işi olan ve içerisinde kalem işi ve abanoz süslemelerinin bulunduğu bir tasarım örneği.

Siyah zemin üzerine sarı sedef kakmalı olarak yazılmış ve alçı işi çerçevelerle şekillendirilmiş hat levhalarında ise Allah, Hz. Muhammed, Dört Halife, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin adları yazılı. Alman İmparatoru II. Wilhelm'in armağan ettiği, kubbe merkezinde bulunan avize de Yıldız Hamidiye Camisi'nin kıymetli eserlerinden kabul ediliyor.