Ay ve Mars'ta Geleceğin Evleri Mantardan mı Olacak?

Konumuz Mantar… Mikotoksinler, küf/ ipliksi mantarlar tarafından üretilen toksik maddelerdir ve uzaya gidecek insanlar için oldukça zararlı oldukları için araştırmalara konu oldular.

Dünyamız mikroskobik boyutta tek hücreli mantar ve bakterilerle dolu. İnsanların bunları beraberlerinde her gittiği yere götürmesi oldukça kolay. Bilim adamları bakterileri çok inceledi ama mantarlar konusunda pek o kadar da derince araştırmalar yapıldığı söylenemez. Bunun sebebi ise insanlar mantardan kaynaklanan sağlık problemleriyle ancak aşırı stres altındayken ve bağışıklık sistemleri çökünce karşı karşıya kalıyorlar. Astronotlarda uzun uzay uçuşları sırasında her iki durumun da gözlenmesi sonucunda Belçika Ghent Üniversitesi'nde bir grup araştırmacı mantarın astronot sağlığına etkilerini incelemeye karar verdi.

Araçların içinde hem yüzeylerde hem de havada bu mantarların taranması konusunda yeni çalışmalar yapılması önerildi çünkü astronotlar için stresli ortam mantar için de stresli olabilir. Mantar stresli olunca oluşan küf mantarı; Aspergillus Flavus ve eşeysiz üreyen mantar; Alternaria gibi mantarların kanserojen ve bağışıklık bozan bileşikler üretme özelliklerinin büyük bir problem olacağını açıklandı. Şu ana kadar astronotların bu tür toksinlerden etkilenip etkilenmedikleri bilinmiyor.

'Uzayda mantardan ev yapsak!'

Uzay aracı ya da istasyonlardaki bu tür mantarlar hala Dünya üzerindeki laboratuvarlara örnek gönderilerek tespit ediliyorlar ancak uzun vadeli Mars görevlerinde bu mümkün olmayacak. Bakteri uzayda nasıl tehlike oluşturuyorsa henüz tehlikesi veya etkisi ispatlanmamış olsa da mantar ailesinden bir ya da birkaç elemanın da aynı tehlikeyi taşıyıp taşımadığını araştırmak herkes için faydalı bir şey olsa gerek çünkü çok ilginçtir ki Dünya'nın başka bir köşesinde Uzay'da mantardan ev yapma fikrine sahip araştırmacılar da harıl harıl bu konuda çalışıyorlar.

Bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz sahnelerden biliyoruz Mars'ta gelecekte yaşayacağımız hayal ürünü evler, şehirler oldukça uçuk. Tuhaf robotlar, uçan arabalar da kimimize normal kimimize garip geliyor olsa da aslında gerçek bunlardan da tuhaf olabilir. Metal ve camdan yapılmış binalar yerine mantar üretilerek geliştirilecek yeni yapıların uzaydaki eviniz olma ihtimalinin artmasına ne dersiniz?

NASA'nın projelerine bakarsak karşımıza Myco-architecture çıkıyor! Silikon Vadisi'nde araştırılan mantar miselyumunu yapı malzemesi olarak kullanıp Ay ve Mars'ta yeni evlerimizi hayallerimizden çok farklı yapılara dönüştürecekler.

Klasik tasarımlardan biri Mars'ta evimizi kaplumbağa gibi sırtımızda taşıma ile ilgiliydi ama bu aşırı enerji maliyetli proje şimdilik bir kenara bırakıldı çünkü yerini Mars'a gittikten sonra daha hafif ve su ekleyerek büyütebileceğimiz mantar fikri aldı! Bu da beraberinde soru işaretleri getirdi elbette. Astronotlara zarar verecek mantar bir yana, ya bu mantar Mars'a zarar verirse? işte NASA burada devreye giriyor.

'Uzay araçlarında yaşayan tehlikeli mantarlar var!'

Bu araştırma NASA'nın NIAC diye bilinen programı tarafından destekleniyor -sentetik biyoloji alanının bir bölümü- ve yaşamı teknoloji olarak kullanmakla başlıyorlar işe. Yani bu defa kullandıkları yaşam formu Mantar!

Bunun gerçeğe dönüşeceği günleri göremeyebiliriz belki ama ilk adımlara şahit olmak da güzel.

Bildiğimiz mantar bir grup organizma; organik maddeyi yiyor ve spor üretiyor, ekmek ve bira mayasında olduğu gibi, salatanızdaki mantar gibi, dolapta bıraktığınız gıdalarda oluşan küf gibi, hatta penisilin gibi antibiyotikleri üreten organizmalar gibi.

Mantarın görünmeyen kısmı ise miselyum. Wikipedia'dan alıntı:

Miselyum, genellikle yeraltında bulunan (ya da birtakım başka maddelerin içinde olan) mantarın bölümüdür. İp ya da kök gibi gözüken hiflerin toplanmış biçimiyle oluşur. Hifler kalın dokulu olabilir. Mantar besin maddelerini özütlemek için kullanır.

Bu minik ipler oldukça karmaşık yapılar oluşturmayı en etkili biçimde başarıyorlar. Doğru koşullar oluşturulduğunda kim bilir nasıl sonuçlara ulaşılabilir! Taa ki Mars'ta içinde insanların günlük hayatlarını sürdürecekleri evlere kadar. Bu sadece başımızı sokacak bir yer değil, oldukça dikkatli ve özenli planlama gerektiren bir tasarım, insan hayatını korumak dışında kendisi de hem yemek hem de nefes almak zorunda. Burada da görev siyanobakteriye düşüyor, Güneş'ten aldığı enerjiyi kullanarak su ve karbondioksidi oksijene ve mantar besinine dönüştürecek bir tür bakteriye.

Bu üç katmanlı yapı hakkında kısa da olsa bilgi edinmek isterseniz Spacemagtürkiye'yi tıklamaya devam edin.