Coğrafi İşaret, Kırsalda Kalkınmayı da Şahlandırır"

Ziraat Mühendisi Ayşe Altay, coğrafi işaretin, üretici açısından çok önemli bir avantaj olduğunu ifade etti.

Ticaret Borsası'nın Kütahya vişnesine yönelik sürdürdüğü 'coğrafi işaret' çalışmasının takdirle karşılanması gerektiğini dile getiren Altay, "Coğrafi işaret, temel olarak benzerlerinden farklılaşmış ve bu farkı kaynaklandığı yöreye borçlu olan bir yöresel ürün adını ifade eder. Bu anlamda coğrafi işaret, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir. Kütahya ilinden bugüne kadar başvurulardan yalnızca iki tanesi coğrafi işaret alma hakkı kazanmıştır. Bunlardan ilki Türk Patent Enstitüsüne 2002 yılında başvuran Tavşanlı Ticaret ve Sanayi Odası 2003 yılın da Tavşanlı Leblebisi olmuştur. Diğer ürünümüzde 2004 yılında başvurusunu yapan Kütahya Valiliği İl Özel İdaresi 2005 yılında Kütahya çinisini tescil ettirdi. Coğrafi işaretin ve geleneksel ürün adının amacı, tescile konu olan ürünün üretimi, kaynağı gibi bir takım genel niteliklerine bağlı özelliklerden ötürü belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunmasını sağlamaktır. Örneğin leblebi için 'Tavşanlı Leblebisi' ibaresi, çini için 'Kütahya Çinisi' ibaresi belirli bir kalitenin işareti olarak ortaya çıkmaktadır. Tüketiciler söz konusu yöre adıyla satılan ürünleri o yöre adına duydukları güven nedeniyle, diğer yerlerde üretilenlere tercih edebilirler. Bu nedenle bir ürün için belirli bir kalite ve aitlik işareti haline gelmiş yer adlarının coğrafi işaret veya geleneksel ürün adı olarak koruma altına alınmasında o yöre halkının menfaatlerinin korunması açısından büyük fayda vardır.Coğrafi işaretli ürünlerin bulunduğu coğrafyaya ve o yörenin halkına kazandırdığı avantajları oldukça fazladır. Mesela turizm ile ilişkili kaynaklandığı coğrafyanın tanıtımını yapması, pazarlama aracı olarak uluslararası boyutta ülke imajı ve prestijinde de önemli pay üstlenmesi, gelişen bölgesel kimliğin bölgedeki diğer üreticiler için de kullanılabilir duruma gelmesi ve üreticileri sahte kullanımdan dolayı haklarının gasp edilmesinden tüketicileri ise aldatılmaktan koruyan bir araçtır. Ayrıca Tavşanlı Leblebisi ve Kütahya Çinisi gibi coğrafi işaretli ürünler el yapımı veya geleneksel yolla yapılması, bulunduğu yerde kökleşmiş olması ve özgün olması uzun vadede karşılığını öder" diye konuştu.

"Ürün taklitçiliği ile mücadelede önemli bir araç olacaktır"

Coğrafi işaretin önemine dikkat çeken Ayşe Altay, "Avrupa'nın yaklaşık yarısı üretim kökeni ve metodunun garanti edildiği ürünler için fazla ödemeye razıdır. Ayrıca AB kaynaklı veya ulusal fondan üreticilere hibe veren kurumların coğrafi işaretli ürünler üzerinden yapılan projelere yaklaşımlarında da farklılık göstermektedir. Coğrafi işaretli ürünlerin üretimini esas alan üretim şekli, çok uluslu şirketlere nazaran 'küçük ve orta ölçekli işletmeler' için daha uygundur. Coğrafi işaretli ürünler diğer ürünlere göre tüketicilerce alma eğilimi yüksek özel niteliklere sahip olmaları ve ek fiyat içermeleri nedenleri ile standart tarımsal üretimle üretilen ürünlere göre 1-0 önde başlamalarına neden olur. Bu da hem üreticinin hem de ülke ekonomisinin kar elde etmesi demektir. Üretici böylelikle kendi ekonomik gücünü arttırırken aynı zamanda ülke ekonomisine de kazanç sağlamış olur. Coğrafi işaretlerin kırsal kalkınmaya olan etkilerine özellikle de ekonomik etkilerine (üretim, gelir, istihdam gibi düzeyinde) sık sık değinilmekle beraber; bu etkinin tam anlamıyla saptanmasındaki zorluk özellikle toplumsal ve kültürel kalkınmanın sayısal verilerle tespitindeki güçlükten kaynaklanır. Coğrafi işaretler; değer oluşturmak, istihdamı sürdürmek ve üretim alanlarında canlılık oluşturmakta, farklı tatlar ve lezzetler sunarak, gıdaların standartlaşmasını önlemekte, Miktar karşısında kaliteye yönlendirmekte, üretimin yer değiştirmesini önlemektedir. Üretim zinciri içerisinde katma değerin daha iyi bir şekilde yeniden dağılımını sağlamaktadır. Kırsal nüfusu korumak ve göçü önler. Piyasaya girişi ve piyasadaki üreticiler arasındaki uyumu artırmakta, çevreyi ve biyolojik çeşitliliği korumakta. Ürün taklitçiliği ile mücadelede kullanılabilen potansiyel bir araçtır" ifadelerini kullandı. (EFE) - KÜTAHYA