Hitit Dönemi Yazıtı, Üç Boyutlu Taramayla Çözümlenecek

KEMAL KARADAĞ - Hitit medeniyetinin başkenti Hattuşa'da gerçekleştirilen kazı çalışmaları kapsamında bir kaya parçası üzerinde bulunan yıpranmış haldeki yazıt, üç boyutlu tarama sistemiyle çözümlenecek.

Hattuşa Kazı Başkanı Doç. Dr. Andreas Schachner, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Hitit döneminden kaldığı belirlenen ve 3 bin 500 yıllık bir tarihe sahip olduğu tespit edilen bir kaya parçası üzerindeki yazıtın okunması için üç boyutlu tarama sisteminden oluşan bir çalışma başlattıklarını söyledi.

Kaya üzerindeki yazıtın yıllardır ne anlatmaya çalıştığı, üzerindeki yazının ne anlama geldiğinin bilim dünyasında büyük bir merak uyandırdığını belirten Schachner, uygun koşullarda muhafaza edilemediği için yıpranan kayanın, üzerindeki yazıların da silinme noktasında olduğunu vurguladı.

Schachner, bundan sonraki süreçte yazıtın okunması noktasında teknolojiden faydalanacaklarını dile getirerek, "Burada yaklaşık 3 bin 500 seneden beri olumsuz hava şartlarına maruz kalmış yazıt bulunuyor. Hititler iki farklı yazı sistemi kullanmışlar. Birincisi bildiğiniz kil tabletlerdeki çivi yazısı, ikincisi ise hiyeroglifli yazı. Hiyeroglifli yazı ise daha çok kayalara yazılmış olarak karşımıza çıkıyor" diye konuştu.

Buradaki yazıtın, hava şartlarına maruz kaldığı için çok aşındığını vurgulayan Schachner, "İlk gezginler bile burada bir şeyler yapamadıklarını aktardılar. İki sene önce tanıştığım Napoli Üniversitesi'nden Hititolog Prof. Marazi ile bir ortak çalışma yapmayı kararlaştırdık ve böylece şu anda bu yazıt bütün çevresi ile birlikte üç boyutlu taranıp, dijital ortama aktarılıyor" ifadesini kullandı.

Schachner, bu tarama yönteminin oldukça hassas olduğunu anlatarak, sistemin,  söz konusu kayanın en ufak yükseltisini, girintisini ve çıkıntısını algılayabilen bir yapıda olduğuna kaydetti.

Bölgede iyi korunmuş bir yazıtın daha bulunduğuna dikkati çeken Schachner,  "Oradaki harf şekilleriyle karşılaştırarak üç boyutlu ortamda bu yazıtı çözmeye çalışıyoruz. Bu şekilde belki tümünü çözemesek de bazı satırlarını çözebiliriz. Bütün bilim camiası tarafından ne yazıldığı merak edilen konular çözülebilir" dedi.

Yazıtın ne ifade ettiği seneye açıklanacak

Çalışmaların titizlikle devam ettiğine işaret eden Schachner, şunları kaydetti:

"Kaya üzerinde belli noktalar tespit ediliyor. Onlar taranıp, ölçülerek alınan fotoğraflar birleştirilecek. 10 gün bu şekilde çalışmalar sürecek. Arazideki çalışmalar tamamlandıktan sonra işin zor kısmı başlayacak. Buradaki 10 günlük kısmın sonunda bilgisayar laboratuvarlarında okuma ve birleştirme işlemleri gerçekleştirilecek. Burada bazı kişilerin master tezi olarak da faydalanabileceği çalışmalar yapılacak. Bunun sonuçları ancak birkaç ay sonra çıkar. Seneye de Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın organize ettiği kazılar sempozyumunda sonuçları açıklayabiliriz." - Çorum