Ortadoğu uzmanı gazeteci Nevzat Çiçek'ten uyarı: Bölgeyi bilmeden haber yapılamaz
Türkiye İnternet Gazeteciliği Derneği tarafından Şanlıurfa'da düzenlenen "Dijital Habercilik ve Medya Çalıştayı"nda konuşan Independent Türkçe Genel Yayın Yönetmeni Nevzat Çiçek, "Ortadoğu coğrafyasında gazeteci olmak" başlıklı sunumunda bölge haberciliğinin yapısal sorunlarına dikkat çekti. Çiçek, Ortadoğu'ya dair haber üretiminde en büyük problemin bölgeyi yeterince tanımamak ve dış kaynaklı bakış açılarına bağımlı kalmak olduğunu vurguladı.
TİGAD öncülüğünde, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ve Kulis TV desteğiyle Şanlıurfa'da düzenlenen çalıştayda Türkiye'nin dört bir yanından yaklaşık 150 gazeteci bir araya geldi.
Harran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Büyük Amfi'de gerçekleştirilen "Dijital Habercilik ve Medya Çalıştayı"nda, dijital habercilik, etik değerler, yapay zekâ, saha haberciliği, savaş muhabirliği ve haberde fotoğrafın rolü gibi medya dünyasının temel başlıkları ele alındı. Çalıştayın ilk oturumu, Haberler.com ve Sondakika.com Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ekrem Teymur'un moderatörlüğünde yapıldı. Bu oturumda İsmail Saymaz geleneksel gazetecilikten sosyal medya gazeteciliğine geçiş sürecini, Nevzat Çiçek Ortadoğu'da gazeteci olmayı, Alişer Delek dijital dünyada haberciliği, Kemal Öztürk ise ajans haberciliği ile sosyal medya arasındaki ilişkiyi değerlendirdi.
Ortadoğu haberlerinin neden sık sık manipülasyon ve propaganda tartışmalarının merkezinde yer aldığı da Şanlıurfa'da masaya yatırıldı. Deneyimlerini paylaşan Nevzat Çiçek, bölgeyi tanımadan yapılan haberciliğin gazetecileri istemeden propaganda aracına dönüştürebileceği uyarısında bulundu.
"SORUN COĞRAFYA DEĞİL, COĞRAFYAYI OKUMA BİÇİMİNİZ"
Ortadoğu'nun karmaşık bir coğrafya olduğunu belirten Çiçek, asıl sorunun bu coğrafyanın nasıl okunduğuyla ilgili olduğunu söyledi. Bölgeye dair haberlerin büyük ölçüde yabancı ve oryantalist kaynaklara dayandığını ifade eden Çiçek, "Hâlâ Ortadoğu'yu başkalarının yazdığı metinler üzerinden anlamaya çalışıyoruz" dedi.
UZMANLIK EKSİKLİĞİ GAZETECİLİĞİ ZAYIFLATIYOR
Ortadoğu haberciliğinde uzmanlaşmanın giderek azaldığını dile getiren Çiçek, genç gazetecilerin her alanda çalışabileceğini söylemesinin bir dezavantaj haline geldiğini belirtti. Uzmanlığı olmayan gazetecilerin çoğu zaman arama motorlarına bağımlı hale geldiğini söyleyen Çiçek, bunun sağlıklı haberciliğin önünde ciddi bir engel olduğunu ifade etti.
"COĞRAFYAYI BİLMEDEN HABER YAPILAMAZ"
Çiçek, Ortadoğu ülkelerinin tarihsel arka planı bilinmeden yapılan haberlerin eksik ve hatalı olacağını vurguladı. Suriye örneğini veren Çiçek, "2011 sonrası Suriye'yi anlatmak başka, Osmanlı döneminden okuyarak anlatmak bambaşka bir tablo ortaya koyar" diye konuştu.
ORTADOĞU'DA PROPAGANDA SAVAŞI
Ortadoğu'nun gazeteciler üzerinden yürütülen yoğun bir propaganda savaşının merkezi olduğunu belirten Çiçek, bu coğrafyanın aynı zamanda en fazla gazetecinin hayatını kaybettiği bölge olduğuna dikkat çekti. Haber alma hakkının bilinçli şekilde engellendiğini söyleyen Çiçek, uluslararası alanda tanıtımı yapılan bazı gazetecilerin de zamanla taraf haline gelebildiğini ifade etti.
"UZMANLIĞINIZ YOKSA MANİPÜLASYONA AÇIK HALE GELİRSİNİZ"
Bölgeyi uzaktan izleyerek habercilik yapılmasının büyük riskler barındırdığını belirten Çiçek, El Cezire'nin bu alanda kısmen başarılı örneklerden biri olduğunu söyledi. Uzmanlık ve saha bilgisi olmayan gazetecilerin kolaylıkla manipüle edilebileceğini vurgulayan Çiçek, "Haberi hızlı verme refleksiyle hareket ederken, farkında olmadan başkalarının mesajını taşır hale geliyorsunuz" ifadelerini kullandı.
SAVAŞ MUHABİRLİĞİNDEN YAPAY ZEKÂYA GENİŞ BİR PERSPEKTİF
Öte yandan; TİGAD Genel Başkan Yardımcısı Mustafa İlker Yücel moderatörlüğünde gerçekleşen II. oturumda ise Rabia Azra Sözcü sokak haberciliğini, Mehmet Geçgel savaş muhabirliğini, Üstün Tuncer geleneksel medya ve etik değerleri, İrfan Salcı yerelde gazeteciliği, Ubeyd Baş haberde fotoğrafın tanıklığını, Özgür Mehmet Kütküt ise habercilikte ileri seviye yapay zekâ kullanımını katılımcılarla paylaştı.