İran Devrim Muhafızları'nın 'terör örgütü' ilan edilmesi neden gündemde?

İngiltere ve Avrupa Birliği kısa süre içinde İslam Devrim Muhafızları'nı "terör örgütü" olarak nitelendirilebilir.

Devrim Muhafızları, İran’ın İslami rejimine yönelik ülkedeki tehditlerle mücadele eden ve ülke dışında gücünü yansıtan devlete bağlı askeri, siyasi ve ekonomik bir güç.

İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, İngiltere’ye yerleştikten sonra İngiltere vatandaşlığı da alan eski İran Savunma Bakan Yardımcısı Ali Rıza Akbari’nin idam edilmesinden sonra bu adımı değerlendirdiğini söyledi.

Cleverly, Akbari’nin İran’a “hileyle” çekildiğini ve “rejimin keyfi hukuki sistemine maruz bırakıldığını” belirtti.

Akbari, hüküm giydiği davada İngiltere için casusluk yaptığı suçlamasını reddetmiş ve İran istihbaratının kendisinden işkenceyle itiraf aldığını söylemişti.

İngiliz istihbaratı ise İran ajanlarının geçen yıl İngiltere’de 10’dan fazla kişiyi hedef aldığını ve bunlar arasında İranlı gazetecilerin de bulunduğunu kaydetti.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen AB’ye, Devrim Muhafızlarını birliğin "terör örgütleri" listesine alma çağrısı yaptı. Buna gerekçe olarak, 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümüyle tetiklenen protesto gösterilerinin bastırılmasında Devrim Muhafızları'nın oynadığı rol gösterildi. Amini öldüğünde, ahlâk polisi tarafından gözaltına alınmıştı.

Avrupa Parlamentosu, AB'nin Devrim Muhafızlarını "terör örgütü" olarak nitelendirmesi yolunda tavsiye kararı aldı. 27 üyeli AB bu konuda ancak oy birliğiyle karar alabilir.

ABD 2019’da Devrim Muhafızları'nı Hizbullah gibi silahlı örgütlere desteği nedeniyle "terör örgüleri" listesine almıştı.

İslam Devrimi Muhafızları ne zaman kuruldu?

Devrim Muhafızları İran'da 1979’da İslam Devrimi’nden sonra kuruldu. İlk olarak İran’ın düzenli ordusuna alternatif oldu.

Londra merkezli düşünce kuruluşu Chatham House’dan Dr. Sanam Vikal, Devrim Muhafızları için, “Tek bir milis tugayıydı ancak sonra bu dev organizasyona dönüştü” diyor.

Devrim Muhafızları'nın şkendi kara, deniz ve hava kuvvetleri var. Toplam 190 bin personeli olduğu tahmin ediliyor.

İran’ın balistik füze ve nükleer programlarını da yöneten Devrim Muhafızları aynı zamanda dev bir iş imparatorluğu da kurdu. Savunma, mühendislik ve inşaat sektörlerinde şirketleri var ve İran ekonomisinin üçte birini kontrol ettiği sanılıyor.

Devrim Muhafızları İran’da ne yapıyor?

Devrim Muhafızları, Besic Direniş Gücü aracılığıyla İran genelinde iç güvenlikten sorumlu. Besic güçleri son dört ayda ülkede hükümet karşıtı gösterilerin bastırılmasında başlıca rol oynadı. ABD merkezli İnsan Hakları Eylemcileri Haber Ajansı'na göre eylemlerde en az 552 kişi öldü.

Oxford Üniversitesi’nden Prof. Meryem Alemzade, “Besic ölçüsüz şiddet uyguladı ve insanları döve döve öldürdüler. Bu hükümetin işine yaramıyor çünkü şiddet daha çok protesto eylemini tetikledi” diyor.

Devrim Muhafızları İran dışında ne yapıyor?

Devrim Muhafızları'nın en çok bilinen dış kolu Kudüs Gücü.

Orta Doğu’da aralarında Lübnan merkezli Hizbullah, Irak’taki Şii milisler ve Suriye hükümetine sadık güçler gibi silahlı gruplara silah, para ve eğitim veriyor.

Prof. Alemzade, “Kudüs Gücü, güç dengesinin İran lehine değiştirilebileceği yerlerdeki dost güçleri kuvvetlendiriyor” derken, Dr. Vikal da “İran rejimi ABD’yi en büyük düşmanı olarak görüyor ve diğer ülkelerde ABD’ye saldırmaları için çeşitli örgütlere destek veriyor” diye konuşuyor.

ABD, Kudüs Gücü'nü ve desteklediği grupları, Irak ve Orta Doğu’nun başka noktalarında yüzlerce Amerikan askerini öldürmekle suçluyor.

Devrim Muhafızları’nın 'terör örgütü' ilan edilmesi ne anlama gelir?

Devrim Muhafızları'nın "terör örgütü" ilan edilmesi, bu gruba üye olmayı ya da grubu desteklemeyi suç kapsamına alıyor.

Devrim Muhafızları'nın "terör örgütü" ilan edildiği ülkelerdeki varlıkları donduruluyor. Bu ülkelerin vatandaşları ve işletmelerinin para vermesine müsaade edilmiyor.

Dr. Vikal, “Devrim Muhafızları'na odaklanılması İran’a zarar verir çünkü hükümetin hem içerideki hem de dışarıdaki faaliyetlerinde çok büyük bir rolü var. İran devletinin büyük bir parçası, dolayısıyla iyi bir hedef” diyor.

Ancak Dr. Vikal, İran’ın İngiltere ve AB ülkelerinin silahlı kuvvetlerini "terör örgütü" ilan ederek misillemede bulunabileceğini ve bunun Orta Doğu’da kendilerini hedef haline getirebileceği uyarısında bulunuyor.

Prof. Alemzade ise böyle bir kararın Devrim Muhafızları'nın faaliyetlerine zarar verebileceğinden şüpheli:

“Zaten İran’a yönelik birçok yaptırım olduğundan, uygulamada çok fazla bir fark yaratmaz. Sembolik bir önlem olur.”